آب هيرمند در برابر تانکرهاى نفت

ديپلماسى ايرانى: سرانجام معضل توقف تانکرهاى سوخت رسان در مرز ايران و جلوگيرى از ورود آنها به کشور مقصد، بالا گرفت و تعداد زيادى از افغان ها در دو مرحله با تجمع در مقابل سفارت ايران در کابل به اين ماجرا اعتراض کردند.

ابتدا اعتراض ها به صورت نرم و خفيف و بيشتر با وجوهى نمادين برگزار شد. چهارشنبه هفته پيش عده اى سوار بر دوچرخه شدند و از مقابل سفارت ايران راه افتادند و به همان جا بازگشتند و اگر خيلى تمايل داشتند تا صدايشان را به مسئولان ايرانى برسانند، پلاکاردهايى به دست مى گرفتند.

اما به فاصله دو روز نوع واکنش ها تغيير کرد و بر شمار تظاهرکنندگان افزوده شد و صداها بلند شد و ابتدا يک نفر و سپس تعداد زيادى عليه دولت و رييس جمهور ايران لب به اعتراض گشودند. مساله جالب توجه در اين ميان نقش جبهه مشارکت ملى افغانستان بود که مسئوليت عمده ساماندهى تجمع را برعهده داشت.

نکته ديگرى که در اين ميان مشهود بود، تاثيرپذيرى از فيلم جنجالى تيرباران تعدادى مهاجر افغان توسط نيروهاى پليس ايران بود که يک هفته اى است از رسانه هاى افغانستان پخش شده و واکنش هاى تندى از سوى افکار عمومى و مطبوعات اين کشور عليه ايران در پى داشته است.

درواقع اعتراض به توقف صدها تانکر نفت تاجرهاى افغان در خاک ایران، بهانه اى شد تا افغان هاى گله مند به طرح مسائلى ديگر بپردازند و خط و سمت تجمع اعتراضى روز جمعه را تغيير بدهند. اين اتفاق تا جايى پيش رفت که تظاهرکنندگان بر ضد محمود احمدی نژاد و نيروهاى نظامی ایران شعار دادند و برخورد این کشور را با مهاجران افغان ظالمانه خواندند.

دلخورى افغان ها از احمدى نژاد به اوايل رياست جمهورى او برمى گردد که تصميم به اخراج افغان ها گرفت و پس از آن کشمکش هاى زيادى ميان مهاجران و دستگاه هاى انتظامى و دولتى کشور ايجاد شد. اين روند کماکان ادامه دارد و مسئولان امور مهاجران افغانستان بارها در اين باره با مقام هاى ذى ربط در ايران مذاکره کرده اند.

اما تظاهرات روز جمعه که از سوی جبهه مشارکت ملی افغانستان سازماندهی شده بود، با صدور يک بيانيه همراه بود. در بخشى از این بيانيه که توسط نجیب الله کابلی رهبر جبهه مشارکت خوانده شد، از سازمان ملل و کشورهای اسلامی خواسته شد تا به خاطر حل مشکلات پيشگفته بر ایران فشار وارد کنند.

در اين بيانيه تند و تيز، عملکرد نظامیان ایران در برخورد با مهاجران – بر اساس فيلم منتشر شده – و نيز نگه داشتن محموله هاى سوختى در مرز، نوعى جنایت عليه بشریت خوانده شده است. در این قطعنامه همچنين از دولت افغانستان تقاضا شده است تا از عبور اموال تجارتی ایران از افغانستان و نيز رفتن آب رودهای این کشور به ایران جلوگیری شود!

توقف بيش از 1500 تانکر سوخت تجار افغانى که گفته مى شود برخلاف موافقتنامه های ترانزیتی در خاک ایران متوقف شده و سپس انتشار تصاویری از یکی از تلویزیون های خصوصی کابل که در آن شماری از اجساد و زخمی های افغان دیده می شوند که نیروهای نظامى ایران را به خنده انداخته، افکار عمومى افغان ها را طى هفته هاى گذشته نسبت به ايران به شدت منفى و بدبين کرده است.

برخى تظاهرکنندگان در تجمع روز جمعه اعلام کردند که در صورتى که ايران به درخواست هاى آنها توجهى نشان ندهد در سایر شهرها نیز تظاهرات مشابهى را راه اندازی خواهند کرد.

واکنش اوليه سفارت ايران به اين ماجرا جعلى خواندن تصاوير پخش شده و پيگيرى قضيه تانکرهاى سوختى بوده است. با اين حال بعد از تجمعات برگزار شده، فدا حسين مالکى سفير ايران در کابل اعلام کرد که درخواست افغان ها را به دولت متبوع خود اعلام خواهد کرد. با وجود اينکه معترضان از وزارت خارجه، وزارت مالیه و وزارت تجارت افغانستان خواسته اند تا دست به مقابله به مثل بزند، به نظر نمى رسد دولت افغانستان مشکل را تا اين اندازه تعميق دهد و بر چالش ها بيفزايد و روند همکارى هايش را با ايران سست کند. اما به هر شکل آنچه در حال حاضر بروز کرده، جوى اعتراضى و بدبينانه نسبت به دولت ايران است که از چند جهت مستوجب عقوبت خوانده شده است؛ تا جايى که پيشنهاد عجيب بستن آب رودخانه پرآب هيرمند را به مثابه سمبلى از اعتراض به شيوه آب در برابر نفت مطرح کرده اند.