بهبود روابط مسکو ـ واشنگتن در گرو تصويب استارت جديد

ديپلماسى ايرانى: مسائل مربوط به ارتباط امريکا با روسيه اين روزها به يکى از دغدغه‌هاى اصلى اوباما تبديل شده است. بحث مشارکت روسيه در ناتو در کنار تصويب معاهده استارت جديد، دو موضوعى است که به موازات هم در روابط روسيه و امريکا مطرح شده است.

اوباما که در ماه آوريل سال جارى قرارداد مربوط به کنترل و کاهش تسليحات هسته‌اى را با مدودف امضا کرده است، با پيروزى نسبى جمهورى خواهان تصويب اين معاهده را در دوره بعدى سنا با چالش‌هاى جدى روبه رو مى‌بيند، در صدد است که با فشار بيشتر بر اعضاى کنونى سنا، پيش از شروع سال جديد ميلادى و آغاز به کار نمايندگان جديد سنا، اين معاهده را به تصويب سنا برساند.

باراک اوباما، رئيس جمهور امريکا در حاشيه نشست ليسبون بار ديگر از سنا خواست که به سرعت اين معاهده را تصويب کند. او گفت: تصويب اين معاهده براى بهبود روابط آمريکا و روسيه و اطمينان از اين‌که زرادخانه‌هاى هسته‌اى مسکو تحت نظارت‌هاى لازم قرار دارند الزامى ‌است.

در همين راستا رابرت گيتس، وزير دفاع امريکا نيز گفت: پيمان جديد کاهش تسليحات استراتژيک و هسته‌اى (استارت جديد) محور کليدى بهبود روابط مسکو ـ واشنگتن است و شکست در تصويب اين پيمان مى‌تواند عواقب جدى در روابط دو کشور به جاى بگذارد. اتفاق‌هاى مثبتى در روابط دوجانبه آمريکا و روسيه ايجاد شده که تصويب نشدن اين پيمان مى‌تواند اين دستاوردها را با خطر جدى مواجه کند. نمى‌خواهم بى‌مورد به نگرانى‌ها دامن بزنم اما فکر مى‌کنم که بايد واقع‌بين باشيد، پيمان استارت محور کليدى بهبود روابط دو کشور بوده است که عدم تصويب آن مى‌تواند مشکلات واقعى را در روابط ما با مسکو ايجاد کند.

جمهوری خواهان معتقدند که این پیمان توان بازدارندگی هسته‌ای استراتژیک امریکا را کاهش می‌‌‌دهد. آن‌‌ها در مخالفت با پیمان استارت استدلال می‌‌‌کنند که امریکا در این پیمان بیش از آن که امتیاز بگیرد، امتیاز داده است. به عقيده جمهورى خواهان موافقت امریکا برای کاهش سلاح‌‌های هسته‌ای استراتژیک و کلاهک‌‌های استراتژیک سه گانه زمینی، که در ایستگاه‌‌های پرتاب موشک در زمین مستقر هستند، بیشتر به نفع روسیه است. چرا که به طور طبیعی بعد از ده سال، کلاهک‌‌های هسته‌ای و سلاح‌‌های استراتژیک روسیه خود به خود دچار فرسودگی می‌‌‌شود و کهنه خواهد شد. از طرفی روسیه امکان نوسازی این سلاح‌‌ها را ندارد.

رابرت گيتس، وزير دفاع امريکا در واکنش به مخالفت‌هاى احتمالى جمهورى خواهان نسبت به معاهده استارت جديد گفت: دولت اوباما درخواست‌هاى جمهورى‌خواهان را درباره اين طرح در نظر گرفته و مسئله هزينه نوسازى توان هسته‌اى آمريکا که خواستار آن بودند، حل شده است بنابراين، ديگر نمى‌دانم که جمهورى‌خواهان چه چيز بيشترى مى‌خواهند.

در کنار اين مسئله شاهد تمايل اوباما براى مشارکت بيشتر روسيه در ناتو هستيم. مقامات روسى بنابر روحيه هميشگى خود، نشانه‌هايى از رضايت و البته ابهام را درباره اين خواسته مقامات امريکايى و ديگر اعضاى ناتو ابراز کرده اند. روسيه اگر چه موافقت کرده است که خاک خود را براى خروج نظاميان ناتو از افغانستان و رساندن تدارکات به افغانستان، در اختيار ناتو قرار دهد، اما در عين حال به تقاضاى دبيرکل ناتو براى پيوستن اين کشور به سامانه دفاع موشکى پاسخى مبهم داده و تنها به گفتن اين که کارشناسانى براى بررسى اين طرح مامور خواهد کرد، بسنده کرده است.

به نظر مى‌رسد در پس پرده معامله‌اى ميان امريکا و روسيه در جريان باشد. عملکرد روسيه نسبت به برنامه هسته‌اى ايران، تا حدى بيان گر اين توافق و معامله بود. درباره همکارى روسيه با ناتو و تصويب پيمان استارت جديد در سناى امريکا نيز به نظر مى‌رسد که معامله مشابهى در جريان است. از سخنان مقامات امريکايى درباره تصويب پيمان استارت جديد و اهميت آن در رابطه روسيه و امريکا چنين بر مى‌آيد که همکارى و همراهى بيشتر روسيه با امريکا مشروط به شرطى چون تصويب پيمان استارت است.

حال بايد ديد که آيا اوباما خواهد توانست در مدت زمان باقى مانده از عمر اين دوره مجلس سنا، موافقت اين نهاد را براى تصويب اين معاهده جلب کند و در مقابل همکارى و همراهى بيشتر روسيه را به دست آورد؟ يا اين جمهورى خواهان هستند که خواهند توانست نظر مخالف خود را با تصويب معاهده استارت جديد به کرسى بنشانند و در مقابل خود را از همکارى و همراهى بيشتر روسيه با امريکا محروم سازند؟