به اختلاف خود بر سر ايران پايان دهيد

ديپلماسى ايرانى: اختلاف ميان تل‌آويو و واشنگتن بر سر برنامه هسته‌اى ايران بالا گرفته است. باراک اوباما در موضع تصميم‌گيرى قرار گرفته و بر همين اساس هم اين اختلاف‌ها عيان‌تر از پيش شده است. رابرت گيتس وزير دفاع آمريکا اخيرا آب سردى بر سر بنيامين نتانياهو ريخت که پيشنهاد حمله به ايران براى خارج شدن پرونده اين کشور از بحران را مطرح کرده بود. بى‌بى در خاک آمريکا تصريح کرده بود که تنها راه براى مهار برنامه هسته‌اى ايران، استفاده از گزينه نظامى و يا حداقل استفاده از تهديد حمله است. گيتس اما در پاسخ به اظهارنظرهاى تند و بى‌پايه و اساس بى‌بى، تصريح کرد که گزينه نظامى نمى‌تواند راهکار مناسبى براى ايران باشد. وزير دفاع در سخنان خود به درستى استدلال کرد که حمله نظامى حتى مى‌تواند قطار برنامه هسته‌اى ايران را هم سرعت ببخشد.

بى‌بى در جريان حضور در آمريکا ادعا کرد که وزن تحريم‌هاى اقتصادى ايران به اندازه‌اى نيست که بتواند برنامه هسته‌اى اين کشور را متوقف کند. بى‌بى حتى در گفتگو با بايدن هم تاکيد کرد که تنها راه استفاده از گزينه نظامى يا حداقل تظاهر به استفاده از اين گزينه است. گيتس اما با دور زدن اين سخنان تاکيد کرد که بمباران ايران تنها در کوتاه مدت مى‌تواند برنامه هسته‌اى ايران را متوقف کند. وزير دفاع اين بازه زمانى کوتاه مدت را هم دو تا سه سال مى‌داند.

سخنان رابرت گيتس تازگى ندارد و البته موضع‌گيرى بنيامين نتانياهو هم تکرارى بود. از ماه ژوئن که کليد تحريم‌ها عليه ايران زده شد، همگان تصريح کردند که تحريم و اعمال فشار تنها راه است، چرا که حمله مى‌تواند شکاف مورد ادعاى غرب در ايران را عميق‌تر از پيش کند. گيتس در زمره تحليل‌گرانى است که اعتقاد دارد بايد هزينه دستيابى به انرژى هسته‌اى را براى ايرانى‌ها بالا برد به گونه‌اى که خود از دستيابى به اين فناورى منصرف شوند. وى درست مانند ديگر اعضاى کابينه اوباما بيش از اسرائيلى‌ها به کارامدى تحريم‌ها اعتقاد دارد.

تايم در ادامه ادعا مى‌کند که اعلام آمادگى ايران براى نشستن بر سر ميز مذاکره در ماه دسامبر نشان دهنده نتيجه‌دهى تحريم‌ها است. اين ادعا در حالى مطرح مى شود که ايران از هم اکنون هشدار داده است که در اين مذاکرات قرار نيست در مورد عبور خود از برنامه هسته‌اى به دلخواه غرب تصميم‌گيرى شود. ايرانى‌ها هدف از اين نشست مشترک را سخن گفتن پيرامون توافقنامه تبادل سوخت که ميان تهران و آنکارا به امضا رسيد، اعلام کرده‌اند. توافقنامه تبادل سوخت ميان ايران و کشورى ثانى ابتدا به ساکن، يک سال پيش مطرح شد که ايران آن را نپذيرفت. در ماه جولاى هم ترکيه براى تبديل شدن به نقش کشورى ثانى پا پيش گذاشت و موفق هم عمل کرد اما در نهايت اين امريکا و غرب بودند که ساز مخالف با آنکارا – تهران را زدند. ايران ادعا مى‌کند که براى متوقف کردن غنى سازى اورانيوم تا بيست درصد مهيا است. با اين همه به نظر مى‌رسد که اين امر مخالفت غرب را به دنبال داشته باشد. تنش ميان آمريکا و اسرائيل چندان به درازا نمى‌کشد. دريادار مايک مولن که فرماندهى ستاد مشترک ارتش آمريکا را عهده دار است آخر هفته در پنتاگون ميزبان همتاى اسرائيلى خود بود. در اين ديدار مايک مولن توانست مهمان خود را متقاعد کند که استراتژى امريکا در حال حاضر بر پايه گفتگو و تعامل و البته تحريم همزمان استوار است. اين مقام تصريح کرد که گزينه نظامى همچنان بر روى ميز قرار دارد، اما سياست اوباما در قبال ايران در حال حاضر توسل به گزينه نظامى را شامل نمى‌شود. 

اختلاف بر سر حمله يا خويشتن‌دارى، تنها مورد دعواى ميان اسرائيل و امريکا در قبال پرونده هسته‌اى ايران و تحولات منطقه‌اى نيست. هنوز دو طرف در مورد محور مذاکره با ايران در ابتدايى‌ترين روزهاى ماه آتى ميلادى به توافق نرسيده‌اند. مشخص نيست که قرار است در اين نشست غرب بر احياى طرح تبادل سوخت اصرار بورزد و از اين طرح به عنوان ابزارى براى اعتمادسازى انجام شود و يا طرح ديگرى به تهران ارائه خواهد شد. تل‌آويو و واشنگتن همچنان درباره راهکار ديپلماتيک مسالمت آميز در قبال ايران با هم به تفاهم نرسيده‌اند.

باراک اوباما شعارهاى تغيير بسيارى در خصوص برنامه هسته‌اى ايران داده است اما حقيقت اين است که او نيز در مورد محکوم کردن تهران و بى‌اعتمادى به اين کشور همان رويه جورج بوش را ادامه مى‌دهد. بوش نيز اعتقاد داشت که دستيابى به انرژى هسته‌اى شايد حق تمامى کشورها باشد اما تهران رويه‌اى را در گذشته در پيش گرفته است که برخوردارى ايران از اين حق را زير سوال مى‌برد. البته چين و روسيه در زمره کشورهايى بودند که همواره با شک و ابهام آميخته با مخالفت با اين موضع‌گيرى بوش برخورد کردند.

تل‌آويو و واشنگتن با توجه به عدم گوش سپردن ايران به مطالبات خود، دليلى براى گفتگو و حل اختلاف‌هاى دوجانبه نمى‌بينند. طرفين حتى با سناريوهاى جديدى هم که در خصوص برنامه هسته‌اى ايران به گوش مى‌رسد تحريک نمى‌شوند و آن را شمارش معکوس نمى‌دانند. برخى اطلاعات دست اول رسيده از ايران حاکى از آن است که اين کشور در مسير دستيابى به تجهيزات توليد تسليحات هسته‌اى قرار دارد اما نيت استفاده از اين تجهيزات براى توليد اسلحه را يا در سر ندارد و يا هنوز آن را عملى نکرده است. غربى‌ها نيز به خوبى بر اين حقيقت واقف هستند که دستيابى ايران به تسليحات هسته‌اى به بازه زمانى چند ساله نياز دارد. در شرايطى که واشنگتن به دنبال حل مناقشه با ايران باشد، بايد ابتدا اختلاف‌هاى خود را با اسرائيل بر سر مطالبه‌ها از تهران رفع کند و در مرحله دوم هم افکار عمومى در آمريکا را براى صبر نشان دادن در مقابل پرونده هسته‌اى ايران، با خود همراه و موافق سازد.  

تايم