لبنان؛ صحنه‌ای که هر روز پیچیده‌تر می‌شود
دیپلماسی ایرانی: خاورمیانه این روزها شاهد سفرهای دیپلماتیک و غیردیپلماتیک زیادی برای حل مسئله دادگاه بین المللی ترور رفیق حریری و اثرگذاری در شرایط لبنان است. روز دوشنبه، حیدر مصلحی، وزیر اطلاعات جمهوری اسلامی ایران به سوریه سفر کرد تا پیام آقای احمدی نژاد را به بشار اسد برساند. در همین حال فرستاده پادشاه عربستان هم در سوریه حضور یافت تا نظر ملک عبدالله را به بشار اسد برساند. به نظر می‌رسد که ایران، سوریه و عربستان برای حفظ شرایط موجود در لبنان همکاری نزدیکی را شکل داده‌اند.
گفتاری از محمد ایرانی سفیر سابق ایران در لبنان برای دیپلماسی ایرانی.
بعد از شدت یافتن طرح مربوط به پرونده ترور رفیق حریری عملا دو جریان در صحنه داخلی لبنان بروز کرد. یک جریان از ثبات و استقرار وضعیت موجود و حفظ کیان دولت لبنان به نخست وزیری سعد حریری حمایت می‌کرد و هم چنان حمایت می‌کند و مخالف به هم ریختگی اوضاع لبنان است و در حقیقت شرایط فعلی را برای این که وضعیت داخلی لبنان به سمت چالش و تنش میان گروه‌های داخلی لبنان پیش رود، چندان مناسب نمی‌داند. جریان دیگری هم هست که حفظ وضعیت موجود را برنمی‌تابد. این جریان معتقد است که شرایط موجود منافع گروهی آن‌ها تامین نمی‌کند.
در جریان اول سوریه و عربستان سعودی فعال هستند و معتقدند که بعد از تلاش‌های بسیار سنگینی که در سال 2008 صورت گرفت و بعد از بی ثباتی که برای مدت زیادی صحنه لبنان شاهد آن بود و پس از مدت‌ها نزاع سیاسی و درگیری‌های داخلی و شکاف‌های حزبی و طایفه‌ای که در لبنان وجود داشت در سال 2008، بالاخره یک همکاری مشترک بین دولت‌های منطقه و گروه‌های داخل لبنان ایجاد شد و در دوحه منجر به تشکیل دولت وحدت ملی شد، بايد ثمره اين تلاش‌ها يعنى دولت کنونى لبنان را حفظ کرد. درشرایط فعلی هم سوریه و هم عربستان سعودی معتقدند که این وضعیت باید حفظ شود و دولت سعد حریری هم چنان به قوت و قدرت خود به اداره و مدیریت امور داخلی لبنان ادامه دهد.
جریان مقابل، شرایط موجود را برنمی‌تابد و معتقد است که اگر دولت لبنان با این وضعیت فعلی جلو رود، نتیجه این خواهد شد که جریان مقاومت و سلاحی که در اختیار مقاومت است در دور بعدی مذاکرات دولت، در قالب بیانیه دولت به رسمیت شناخته خواهد شد. گروه‌های مخالف با جریان مقاومت در لبنان مثل گروه چهارده مارس و تا حدود زیادی جریان المستقبل، چنین شرایطی را نمی‌پذیرند و به دنبال فروپاشی و تغییر چنین وضعیتی هستند.
در صحنه بین المللی هم تحولات اخیر نشان داده است که مصری‌ها هم تا حدود زیادی با این جریان (جريان خواهان تغيير وضع موجود) هماهنگی دارند. یعنی با گروه‌های مخالف ثبات در لبنان حرکت می‌کنند. مخصوصا بعد از اختلافاتی که مصری‌ها با سوریه و شخص آقای بشار اسد به صورت علنی از خود بروز دادند، همگرایی مصر و گروه‌های مخالف مقاومت بیشتر هم شده است.
در صحنه عربی ما شاهد شکاف دیگری هم میان سوریه و مصر هستیم. نمونه آن مقاله ای است که سردبیر روزنامه الاهرام که مواضع نزدیکی به دولت مصر دارد روزشنبه علیه مواضع آقای بشار اسد منتشر کرد و از ایشان خواست که از کنار ایران و محور مقاومت جدا شود و به جای این که به فکر مقاومت در لبنان و فلسطین باشد بیشتر به فکر مقاومت در منطقه جولان خود باشد. در این مقاله به طور سنگین اهانت‌هایی هم متوجه شخص آقای بشار اسد کرد.
عکس العمل سوری‌ها این بود که مصری‌ها به حمایت از جریان چهارده مارس برخواسته اند و به دنبال عدم ثبات در لبنان هستند. تحولات اخیر، مخصوصا بعد از حادثه ای که در اواخر هفته گذشته و در ارتباط با توطئه گروه بازجویی بین المللی پرونده ترور رفیق حریری از درمانگاه زنان در منطقه ضاحیه لبنان اتفاق افتاد و منجر به اعتراض خانواده‌های حزب الله در آن منطقه شد، صحنه را کاملا دگرگون کرد و تا حد زیادی شکاف‌های موجود میان این دو جریان را افزایش داد.
اوایل هفته گذشته تلاش‌هایی صورت گرفته بود و عربستان سعودی به طور جسته و گریخته وارد صحنه شده بود. عربستان با تماس‌هایی که بین سوریه و دولت لبنان برقرار کرده بود، قصد داشت نشستی میان سعد حریری و سید حسن نصر الله در لبنان انجام شود. اگر این دیدار انجام می‌شد، تا حد زیادی این شکاف‌ها را پایان می‌داد و وضعیت را به صورت مثبتی جلو می‌برد و در جهت ثبات لبنان موثر بود.
اما تحولات آخر هفته (بحث درمانگاه زنان ضاحیه) و بحث مربوط به نگاه تندی که مصری‌ها نسبت به حضور سوریه در لبنان دارند و مخالفت آن‌ها با جریان مقاومت و نقش ایران در این رابطه نشان داد که جریان مقابل راحت ننشسته و مخالف نزدیک شدن دو طرف به یکدیگر است.
صحنه مجددا تا حد زیادی تغییر کرده و وضعیت متفاوت شده است. در شرایط کنونی صحنه بسیار پیچیده است. تلاش‌های اخیر از طرف دولت‌هایی است که هم در لبنان نفوذ دارند و صاحب پایگاه هستند و هم تمایل به فروپاشی دولت لبنان ندارند و معتقدند که ثبات در شرایط فعلی بهترین راه حل است. لذا این تحرکات در سطح منطقه، چه سفر‌هایی که از سوی ایران صورت می‌گیرد و چه تلاش‌های سوریه و چه تبادل پیام‌هایی عربستان و سوریه از مدتی قبل شروع شده و تا کنون هم ادامه دارد، در همین راستا ارزیابی می‌شود. دو طرف، به ویژه عربستان سعودی و سوریه سعی دارند که صحنه داخلی لبنان را هم چنان با ثبات حفظ کنند.
نظر شما :