سعید جلیلی ؛ از وزارت خارجه تا شورای عالی امنيت ملی

سعيد جليلی، معاون اروپا و آمريکای وزارت امور خارجه ايران، روز بیست و هشتم مهر ماه امسال  از سوی محمود احمدی نژاد رييس جمهوری اسلامی به عنوان سومین دبير شورای عالی امنيت ايران جايگزين علی لاريجانی شد به همراه آقای لاریجانی در مذاکرات رم شرکت خواهد کرد. روز اول ابان این مذاکرات میان تهران و نماینده عالی اتحادیه اروپا یعنی خاویر سولانا برگزار می شود.

سخنگوی وزارت خارجه ایران نیز این موضوع را تایید کرده و می گوید علی لاریجانی، دبیر مستعفی شورای امنیت ملی ایران، به همراه سعید جلیلی جانشین خود، با خاویر سولانا دیدار خواهد کرد.

محمد علی حسینی می گوید که علی لاریجانی، به عنوان نماینده رهبری در شورای عالی امنیت ملی و بنا به تاکید رهبر و رئیس جمهور، به همراه سعید جلیلی (دبیر جدید شورای عالی امنیت ملی)، در مذاکره با خاویر سولانا حضور خواهد داشت. سخنگوی وزارت خارجه ایران تاکید کرد که با وجود کناره گیری آقای لاریجانی، سياست ‌ها، راهبردها و اهداف هسته‌ ای جمهوری اسلامی ایران، تغییرناپذير است.

غلامحسين الهام، سخنگوی دولت ایران  روز بیست و هشتم مهر ماه ساعاتی پیش از این انتصاب گفته بود آقای علی لاريجانی به دليل مشکلات شخصی مايل بودند که در ديگر حوزه‌های سياسی جمهوری اسلامی ايران فعاليت کنند و در اين راستا تقاضاهايی را مطرح کرده بودند و اصرار به استعفا داشتند که گويی در حال حاضر اين استعفا پذيرفته شده و موضوع جانشينی ايشان در حال طی شدن مراحل است.

به اين ترتيب، سعيد جليلی به عنوان دبير عالی ترين نهادی که مسئول گفت و گو درباره برنامه هسته ای ايران و مذاکرات با جامعه بين المللی است، منصوب شد.

آقای جليلی، در سال ۱۳۴۵ در شهر مشهد متولد شده و دارای دکترا در علوم سياسی است او که از دانش اندوحتگان دانشگاه امام صادق است، از سال ۱۳۸۰ مديرکلی دفتر مقام معظم رهبری را بر عهده داشته است.وی در سال ۱۳۸۴ پس از پيروز ی محمود احمدی نژاد در انتخابات رياست جمهوری سمت مشاور وی منصوب شد.

روزنامه های  هوادار رییس جمهور  از سعيد جليلی به عنوان نماينده مستقيم محمود احمدی نژاد در وزارت امور خارجه ياد کرده اند. آقای جلیل تاکنون در اين وزارتخانه پست هايی چون وابسته سياسی، دبيری و رايزنی، معاون اداره آمريکای شمالی و مرکزی را برعهده داشته است.

آقای جليلی سابقه حضور در جنگ هشت ساله ايران و عراق و جانبازی را در کارنامه خود دارد. به گفته برخی رسانه های ایران، آقای جلیلی در آغاز دولت نهم گزینه مورد نظر آقای احمدی نژاد برای وزارت امورخارجه بوده است که بنا به دلایلی درنهایت منوچهر متکی به این سمت انتخاب شد.

آقای جليلی در ۲۰ شهريور ۱۳۸۴  به عنوان معاون اروپا و آمريکای وزير امور خارجه منصوب شد تا نقش تبيينی سياست های ايران را نسبت به آنچه کشورهای غربی ناميده می شود برعهده بگيرد.

آقای جليلی معتقد است ايران به جای پاسخ گويی«به سوال های کشورهای غربی» بايد در برابر، از آنها سوال مطرح کند. پیش از این آقای  جليلی که به عنوان نماينده آقای احمدی نژاد حامل «پيام ويژه» برای رومانو پرودی، نخست وزير ايتاليا بوده، معتقد است ايران می تواند «روی فرصت های بيشتر» با کشورهايی چون ايتاليا، اسپانيا و سويیس حساب کند.

به عبارت ديگر در اين ديپلماسی  کشورهايی بريتانيا، آلمان و فرانسه  که  به طور سنتی بيشترين رابطه را با آنها داشته، جایگزین ایتالیا و اسپانیا می کند که در حال حاضر دولت های چپگرا قدرت را در آنها  در دست دارند. روابط بسیار گسترده ایران با کشورهای آمریکا لاتین از جمله ونزوئلا که رییس جمهور ایران به تازگی از آن دیدار کرده و همچنین بولیوی و نیکاراگوا و سرمایه گذاری ایران در این سه کشور  از جمله برنامه های آقای جلیلی بوده  که به حمایت و استقبال رییس جمهور اجرا شده است.

آقای جلیلی در هفته‌هاى اخير به کشورهاى اروپايى از جمله بریتانیا و فرانسه سفر کرد تا درباره طرح کارى مورد توافق با آژانس بين‌المللى انرژى اتمى در ماه آگوست که به هدف پاسخگويى به مسائل باقيمانده مسئله هسته‌اى ايران ايجاد شده، صحبت کند. به نوشته گزارشی  در خبرگزاری  رویترز ديپلمات‌هايى که آقای جليلى را ديده‌اند مى‌گويند وى در بحث‌ها بر موضع خود بسيار پافشارى مى‌کند و عقايد محکمى دارد. يک ديپلمات گفت که وى بيشتر در سخنرانى و نه بحث تبحر دارد.

آقای جليلى در ماه دسامبر 2006 به روزنامه بوستون گلوب در آمریکا گفته بود که  تحريم‌ها بيشتر از ايران به افرادى که آنها را اعمال کرده‌اند، آسيب مى‌رساند. وى گفت واشنگتن بايد رفتار سابقش را درباره مسئله هسته‌اى تصحيح کند و اگر خواستار پايان سالها خصومت بين دو کشور است، از در اختيار داشتن فناورى هسته‌اى صلح‌آميز از سوى ايران نبايد جلوگيرى کند.

آقای جلیلی به تازگی در دیدار با آليدا گوارا و کاميلوگوارا دختر و پسر ارنستو چه‌گوارا مبارز کوبايى که به ميزبانى خانه آمريکاى لاتين و موسسه فرهنگى ميثاق به ايران سفر کردند دیدار کرد. آقای جليلى در اين ديدار گفته بود  ما از کودکى با نام چه‌گوارا آشنا بوديم و مبارزاتش قابل تحسين بود و با پيروزى انقلاب اسلامى عکس‌هاى او در سطح وسيعى در ايران منتشر شد.

آقای جليلى با بيان اينکه در ايران علاوه بر مبارزه، روند پيشرفت و رفاه هر روز بهبود يافته، گفته بود  من دو هفته پيش در ايتاليا بودم و جلسه ‌اى با نخست‌ وزير ايتاليا داشتم که آقاى پرودى مى ‌گفت من تعجب مى‌کنم که در طول 28 سال تحريم عليه ايران، به جاى اينکه هر روز ايران تضعيف شود، مى بينيم که قوى‌ تر شده و امروز ايران از همه 28سال گذشته قوى‌ تر است. مدل و الگوى انقلاب اسلامى مى‌تواند در همه جاى جهان تکثير شود و ما حاضريم تجارب خود را در اختيار دنيا قرار دهيم.

اگر همه قدرت‌هاى جنوب به يکديگر متصل شوند و توان خود را تجميع کنند، يک قدرت بزرگ ديگر به ابرقدرت‌ها اضافه خواهد شد. آقای جليلى با بيان اينکه خوشبختانه امروز در آمريکاى لاتين چه‌گوارا تکثير شده است، اظهار داشته بود که  بعد از فروپاشى شوروى، برخلاف تصور آمريکايى‌ها که فکر مى‌کردند شعارهاى عدالتخواهانه و مبارزه با امپرياليسم ريشه در شوروى داشته است، اتفاقاتى نشان داد که اين شعارها ريشه در فطرت بشر داشته و دور تازه‌اى از حرکت‌هاى ضدامپرياليسم در آمريکاى لاتين رشد يافته است.

آقای جلیلی می گوید  نام کاسترو و چه‌گوارا امروز در جهان و در تاريخ با تحسين ياد مى‌شود و بايد نسل‌هاى آينده اين روند را کامل کنند و ادامه دهند.

برخی از صاحب نظران نوشتن نامه به روسای جمهوری کشورهای غربی از جمله جورج بوش رییس جمهور آمریکا و آنجلا مرکل صدر اعظم آلمان را  از ابتکارهای سعيد جليلی قلمداد می کنند. هرچند آقای جلیلی اين گزارش ها را شايعات توصیف کرده و ضمن رد آنها می گويد که آقای احمدی نژاد در حوزه سياست خارجی نيز صاحب نظر است و منشاء اين شايعات را آشنايی ديرينه خود با آقای احمدی نژاد می داند.

آقای جلیلی سعيد جليلى می گوید «فرصت زايى» و «تهديد زدايى» سياست اصولى دولت نهم در برابر چالش‌هاى تحميلى از سوى غرب است.