هند دست ایران را رها نمی‌کند
دیپلماسی ایرانی: تحریم‌ها ایران را به زانو درآورده است؟ ایران در برابر تحریم‌ها زانو می‌زند؟ از ماه جولای که کلید تحریم‌ها در برابر ایران زده شد تاکنون بارها رسانه‌های غربی و تحلیل‌گران مسائل ایران، در خصوص کارآیی تحریم‌ها نوشته‌اند. روزنامه وال استریت ژورنال در تازه‌ترین تحلیل خود به طیف وسیعی از نشریات غربی می‌پیوندد که با زبان بی‌زبانی اعتراف می‌کنند که ایران تحریم‌ها را دور زده است. این روزنامه در ادامه می‌نویسد:
گزارش جدید آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای در خصوص تحولات هسته‌ای ایران، دغدغه‌های موجود در خصوص کارآیی تحریم‌ها را بیش از پیش عیان کرده است. متحدان ایالات متحده در غرب و کشورهای آسیایی نظیر ژاپن بارها از ایران خواسته‌اند در خصوص برنامه اتمی خود شفاف سازی کند و البته با تحریم‌ها هم عملا ایران را تحت فشار قرار داده‌اند.
هند اما از این قاعده مستثنی است. هند نه تنها بیانیه دفاع جنبش غیرمتعهدها را برای حمایت از ایران امضا می‌کند بلکه دست به مانور مشترک دریایی با ایران هم می‌زند. این امر اما در زمره افعالی است که بنا بر تحریم‌های به تصویب رسیده در شورای امنیت ممنوع است.
ایران همواره گمان می‌کرد که هند در نهایت مجبور به ایستادن در کنار ایالات متحده است. بسیاری از تحلیل‌گران آسیایی هند را در زمره دوستان و حتی متحدان استراتژیک ایران قرار می‌دهند. در شرایطی که هند پیش از این باید میان آمریکا و ایران یکی را انتخاب می‌کرد و همواره گزینه نخست مطلوب دهلی‌نو بود، بازی در یک سال اخیر تغییر کرده است. اکنون تغییر استراتژی هند به وضوح وزنه را به سمت منافع ایران متمایل کرده است.
برگزاری مانور مشترک دریایی دهلی‌نو – تهران نخستین نشانه چرخش هند به سمت تهران نیست. دهلی‌نو اخیرا توافقنامه خدمات هوایی را با ایران امضا کرده است. بر این اساس تعداد پروازها میان دو کشور افزایش می‌یابد. میزان مراوده‌های تجاری میان دو طرف هم افزایش چشمگیری داشته و به 30 میلیارد دلار رسیده است. این رقم در سال‌های گذشته 15 میلیارد دلار بود. تحلیل‌گران اعتقاد دارند که ایران و هند در حقیقت در حال نزدیکی به همکاری‌های نظامی هستند. ایران در حال حاضر به لیست مانورهای مشترک نظامی سالانه هند اضافه شده است.
افغانستان نیز از دیگر محورهایی است که هند و ایران را به هم نزدیک می‌کند. دو کشور متعهد شده‌اند که برای بازسازی و کمک به تامین امنیت و ثبات افغانستان با هم همکاری داشته باشند. یکی از وزرای ایرانی در ظرف مدت زمانی کمتر از یک ماه دو بار به هند سفر می‌کند. معاون وزیر امور خارجه ایران هم ماه گذشته از هند دیدار کرد و در خصوص افزایش همکاری‌های استراتژیک میان دو طرف با همتای هندی خود گفت‌وگو کرد. دولت باراک اوباما با تعیین ضرب الاجل زمانی برای خروج سربازان آمریکایی از افغانستان، با زبان بی‌زبانی به پاکستان فهماند که با خروج ما از افغانستان، شما می‌توانید این کشور را تبدیل به مکانی برای تامین منافع ملی و بین المللی خود کنید. هم هند و هم ایران دل خوشی از واگذاری افغانستان به پاکستان ندارند. حضور ایران، هند و پاکستان در افغانستان خاطره دهه نود را به ذهن متبادر می‌کند که در آن قدرت‌های متفاوت سهم و منافع خود را در افغانستان مطالبه می‌کردند.
در مبحث پرونده هسته‌ای ایران هم هند در یک سال گذشته موضع خود را بارها تغییر داده است. نخست وزیر هند مانموهان سینگ تاکنون چندین بار از قطعنامه‌های آژانس بین المللی انرژِی هسته‌ای در قبال ایران حمایت کرده بود. در چند ماه اخیر اما دولت او موضع خود را تغییر داده و تاکید کرده است که تنها راه برای حل پرونده هسته‌ای ایران توسل به دیپلماسی است. هند از زمان تصویب تحریم‌های یکجانبه علیه ایران در برخی کشورهای اروپایی و آسیایی موضع منفی در این خصوص اتخاذ کرده و تاکید دارد که این کشور تنها از تحریم‌های به تصویب رسیده در شورای امنیت تبعیت می‌کند. با وجود تحریم‌های جدی علیه ایران، دولت هند از شرکت‌های خصوصی می‌خواهد که اقدام به سرمایه گذاری در این کشور کنند.
تنها رقیب هند در این حوزه و در این برهه زمانی چین است. چین جامه اصلی‌ترین شریک تجاری ایران را بر تن دارد. در حال حاضر بیش از 100 کمپانی چینی در ایران مشغول به کار هستند. چینی‌ها با سرعت در حال پر کردن جای کمپانی‌های غربی در ایران هستند. حرکت چین در ایران به نفع هر دو طرف است: ایران از انزوای بین المللی خارج می‌شود. چین هم به منابع مورد نیاز برای تامین انرژی و نفت خود می‌رسد. ایران سومین صادر کننده نفت خام به چین است. در چنین شرایطی هند نمی‌خواهد از بازی دور بماند. مانموهان سینگ تاکید کرده است که به دنبال واردات مستقیم گاز از ایران است. دهلی‌نو سرسختانه تلاش می‌کند که میان تامین منافع ملی و عمل به تعهدات بین المللی توازن برقرار کند. با این همه در خصوص ایران به نظر نمی‌رسد که هند بتواند هم دست ایالات متحده را در دست داشته باشد و هم ایران را.
وال استریت ژورنال
نظر شما :