احمدی نژاد به دنبال رابطه با آمریکاست؟

دیپلماسی ایرانی: سفر محمود احمدی نژاد رئیس جمهوری ایران به ایالات متحده باز هم جنجال آفرید. روزنامه فایننشال تایمز در تازه‌ترین گزارش خود در خصوص ششمین حضور احمدی نژاد در نیویورک می‌نویسد: شش سال است که همگان رئیس جمهوری ایران را چهره‌ای اسرائیل ستیز و مخالف ایالات متحده می‌دانند. این بار نیز احمدی نژاد به نیویورک آمده است تا با سخنان خود در مجمع عمومی ‌باز نوک پیکان حملات خود را به سمت واشنگتن و تل آویو نشانه رود. بی‌شک احمدی نژاد در حالی که پا بر خاک آمریکا دارد باز به سنت همیشه سیاست‌های کاخ سفید را به باد انتقاد خواهد گرفت.

در داخل اما رویکرد احمدی نژاد در مواجهه با ایالات متحده بسیار متفاوت است. بسیاری از تحلیل‌گران ادعا می‌کنند که رفتار و منش احمدی نژاد در داخل به گونه‌ای است که بسیاری او را طرفدار رابطه‌گیری با ایالات متحده می‌دانند. همزمانی سفر احمدی نژاد با آزادی سارا شورد و بازگشت او به واشنگتن ذهن بسیاری را به این سمت سوق داده است که تهران در حقیقت با استفاده از آزادی این شهروند آمریکایی به دنبال کاهش تنش در رابطه دوجانبه بوده است. رسانه‌های غربی در پوشش خبر آزادی سارا شورد تاکید کردند که وی با دستور شخصی احمدی نژاد آزاد شده است. پیش از این نیز محمود احمدی نژاد پیشنهاد حضور در مناظره تلویزیونی با باراک اوباما را داده بود.

پرونده هسته‌ای ایران همچنان روزهای حساس خود را پشت سر می‌گذارد. ایران در حال تجربه چهارمین قطعنامه علیه خود است. اروپا و برخی کشورهای آسیایی هم تحریم‌های یک‌جانبه‌ای را علیه ایران امضا کرده‌اند.

احمدی نژاد پیش از این با امضا توافقنامه تبادل سوخت با ترکیه نشان داد که به نوعی حاضر به همکاری با واشنگتن است. چهل و هشت ساعت پیش از تصویب تحریم‌های جدید علیه ایران در شورای امنیت بود که ترکیه پس از اصرارهای فراوان واشنگتن با ایران وارد مذاکره شد. سفر داسیلوا رئیس جمهوری برزیل به تهران ناگهان با حضور رجب طیب اردوغان نخست وزیر ترکیه همراه شد و نتیجه این دیدارهای سه جانبه هم امضا توافقنامه‌ای بود دال بر تبادل سوخت میان دو کشور. در نهایت اما واشنگتن سر حرف خود در خصوص مبادله سوخت با ایران نایستاد و تحریم‌ها از کانال شورای امنیت به تصویب رسید.

بسیاری از تحلیل‌گران ادعا می‌کنند که ایرانی‌ها به این طرح تبادل سوخت به چشم پنجره‌ای برای از سرگیری رابطه با ایالات متحده نگاه می‌کردند. ادعای آمریکایی‌ها اما این است که در این توافقنامه تهران تعهدی در خصوص پایان غنی سازی اورانیوم نداده است. در ایران همگان از اصلاح طلب تا محافظه‌کار، از موافق تا مخالف عادی سازی رابطه با واشنگتن این تحرکات را به تمایل احمدی نژاد برای رابطه گیری با واشنگتن تعبیر کردند. بازی حتی تا بدانجا بالا گرفت که دیپلماتی غربی در ایران به صراحت اعلام کرد که رئیس جمهوری ایران برای ارتباط گیری با ایالات متحده خود را به آب و آتش می‌زند!

فایننشال تایمز در ادامه می‌نویسد: ایراد اینجاست که محمود احمدی نژاد به تحولات جهانی با محوریت ایران و اهمیت این کشور نگاه می‌کند. همین حس میهن پرستی در بسیاری از موارد منجر به شنیدن سخنان بی‌سابقه از زبان او شده است. به عوان نمونه احمدی نژاد زمانی که پیشنهاد مناظره با باراک اوباما را داد اعلام کرد که قصد وی از این مناظره، صحبت با اوباما در خصوص تحولات جهانی و واگذاری قضاوت به افکار عمومی ‌است. یک دیپلمات ارشد غربی به شرط عدم افشای نام خود در گفتگو با فایننشال تایمز می‌گوید: رئیس جمهوری ایران گمان می‌کند که قدرت نظامی‌– سیاسی ایالات متحده در حال افول است و ایران تبدیل به راس هرم قدرت در منطقه و جهان شده است. 

همزمان با سفر احمدی نژاد به ایالات متحده، هیلاری کلینتون وزیر امور خارجه دولت اوباما در گفتگو با ای بی سی در سخنانی عجیب و غریب از رهبران اپوزیسیون در ایران و مردم این کشور می‌خواهد که علیه دولت قیام کنند.

در این میان برخی تحلیل‌گران هم ادعا می‌کنند که محمود احمدی نژاد به سخن گفتن در خصوص مناظره با اوباما و برخی حرکت‌های مارپیچ‌گونه برای عملی کردن این امر به دنبال جلب رضایت در داخل است.

فایننشال تایمز با این ادعا که ایرانی‌ها بر خلاف دیگر ساکنان خاورمیانه به دنبال عادی سازی رابطه با آمریکا هستند می‌نویسد: احمدی نژاد با دانستن این حقیقت به دنبال ثبت نام خود در تاریخ به عنوان نخستین رئیس جمهوری ایران است که عادی سازی رابطه با واشنگتن را کلید زد. در این میان محمود احمدی نژاد به دلیل حاشیه‌های پس از انتخابات سال گذشته چندان از آوازه خوبی نزد امریکایی‌ها برخوردار نیست و دقیقا به همین علت کاخ سفید تمایلی به ارتباط گیری با وی ندارد.

جان آلترمن از موسسه تحقیقات استراتژیک واشنگتن اعتقاد دارد که اگر محمود احمدی نژاد در سخنان خود در مجمع عمومی ‌لحنی آرام اتخاذ کند می‌تواند به بهبود رابطه امیدوار باشد: اگر احمدی نژاد این بار با زبانی نرم‌تر در مجمع عمومی ‌سخن بگوید، از سوی غرب به چرخشی معنادار تعبیر خواهد شد. احمدی نژاد نباید انتظار داشته باشد که ایالات متحده در برابر ایران زانو بزند. حقیقت این است که جهان پشت سر ایالات متحده ایستاده است و نه ایران. تهران با توجه به تحریم‌ها در شرایطی نیست که بتواند برای امریکا تعیین شرط کند.

این روزنامه آمریکایی در پایان می‌نویسد: چالش دیگری که ایالات متحده با آن روبه‌روست این است که در داخل ایران بر سر ارتباط گیری با ایالات متحده شکاف‌هایی وجود دارد. رهبری ایران تاکنون بارها مخالفت خود را با عادی سازی رابطه با آمریکا اعلام کرده است. رهبری ایران بارها تاکید کرده‌اند که دو کشور می‌توانند در خصوص حوزه‌هایی مانند پرونده ، عراق و افغانستان با هم گفتگو داشته باشند اما ذات گفتگو برای بهبود روابط دوجانبه را رد کرده‌اند.

منبع: فایننشال تایمز