ترکيه وطرح توقف غنى سازى

دیپلماسی ایرانی: در ورود ترکيه به موضوع هسته‌اى ايران فارغ از ملاحظات خاص اين کشور در ارتباط با ايفاى نقش ميانجى و ارتقای موقعيت خويش در منطقه و در سطح بين‌الملل، تمايل ايران نيز به اعطاى اين نقش به ترکيه از اهميت ويژه‌اى برخوردار بوده است.

گسترش روابط ايران و ترکيه در عرصه‌هاى مختلف در سال‌هاى اخير و تبادل هيئت‌ها و ديدارهاى مقامات عاليرتبه زمينه‌هاى ايفاى اين نقش را براى ترکيه در موضوع هسته‌اى در نزد ايران فراهم کرده است. در کنار اين موضوع ديدگاه مثبت مقامات و بخشی از افکار عمومى مردم ايران نسبت به دولت فعلى در ترکيه نيز در ايجاد اين فضا بسيار موثر بوده است.

اين موضوع در حال حاضر شرايطى را فراهم کرده که وزير خارجه ترکيه اعلام داشته است ايران تضمين داده چنانچه قدرت‌هاى بزرگ جهان با پيشنهاد تبادل سوخت موافقت کنند، ايران غنى‌سازى با غلظت بيست درصد را متوقف کند. اين اظهارات با تائيد رسمى مقامات ايران مى‌تواند تحولى بزرگ در موضوع هسته‌اى ايران ایجاد کند.

اعلام اين موضوع از سوى داود اوغلو در بخشى مى‌تواند انعکاس مذاکرات پشت درهای بسته ايران با ترکيه به بيرون باشد تا هم از يک سو ايران را در مقابل عمل انجام شده قرار دهد و از سوى ديگر نيز تلاش‌هاى ترکيه در خصوص موضوع هسته‌اى ايران را در نزد غرب توجيه پذير کند. عدم پذيرش توقف غنى سازى از سوى ايران مهمترين گره مذاکراتى ايران با گروه 1+ 5 بود و پذيرش آن محل سئوالى ايجاد مى‌کند که چرا اين موضوع در زمان خود مورد پذيرش قرار نگرفت تا ايران با قطعنامه 1929 و تحريم‌هاى جديد امريکا و اتحاديه اروپا مواجه نشود. اگر چه پاسخ ايــن سئوال در آسانترين شکل اعمال فشارهاى وارده خواهد بود، ليکن هزينه‌هاى ناشى از اين سياست با پاسخ مذکور جبران نخواهد شد.

از زاویه آنکارا، ورود ترکيه به موضوع هسته‌اى با ابراز تمايل این کشور برای ایفای نقش میانجی آغاز شد. در مرحله بعدى با چراغ سبز ایران در پذیرش میانجی‌گری ترکیه، این نقش به اهرم فشار منجر شده و همانگونه که پیش‌بینی شده بود سرانجام به زبان دیپلماتیک تبدیل به توقف غنى سازى در سطح بیست درصد گرديد. هر چند که منبع طرح آن از سوی وزیر خارجه ترکیه، ایران ذکر شده باشد. مواضع اعلامى توسط داوداوغلو در واقع اجراى اين سياست در عرصه ديپلماتيک بوده و نشان دهنده تحقق مراحل ورود – فشار و پذيرش نتايج از پيش تعيين شده آن است.

ظاهراَ نگاه مثبت بخشی از مردم و مقامات ايران به ترکيه، این ذهنیت را برای مقامات ایران ايجاد کرده است که با اين رويکرد جدید کمتر مورد انتقاد قرار خواهند گرفت. با توجه به اینکه ترکيه همسايه مسلمانی است که اردوغان داووس نخست وزير آن است، از نظر دولت ایران در قياس با ساير کشورها و رهبران آن براى حل معضل از ارجحيت و مقبوليت بيشترى برخوردار است.

در ورود ترکيه به اين موضوع و پذيرش آن توسط ايران و به طور کلى سياست هسته‌اى ملاحظات مختلفى مطرح بوده و هست. در شرايط فعلى که موضوع هسته‌اى ايران از سوى قدرت‌هاى جهان به عامل بحران تبديل شده و سعى مى‌شود با تمسک به آن هزينه‌هاى غيرقابل جبرانى به ايران تحميل گردد، حل اين معضل از طريق ديپلماتيک با ميانجى‌گرى ترکيه می‌تواند به عنوان يک انتخاب از موضع اجبار باشد .