بیانیه تهران: مرده یا زنده؟

دیپلماسی ایرانی: رامین مهمان پرست سخنگوی وزارت امور خارجه ایران گفت: این نشست در پی مذاکرات تلفنی شب گذشته منوچهر متکی، داوود اوغلو و آموریم، وزرای خارجه ایران، ترکیه و برزیل برای بررسی بیانیه تهران برگزار خواهد شد.

سخنگوی وزارت امور خارجه ايران در مورد محور اين مذاکرات گفته است: «در اين جلسه تحولات مربوط به توافق سه جانبه (اعلاميه تهران) در مورد تبادل سوخت مورد بررسی و رايزنی قرار خواهد گرفت.»

این مذاکرات در ادامه بيانيه مشترکی که سه کشور در ۲۷ ارديبهشت ماه در اين باره منتشر کرده‌اند، صورت می‌گیرد. در این بیانیه که به بیانیه تهران مشهور شد توافق شده است که جمهوری اسلامی ايران حدود ۱۲۰۰ کيلوگرم از اورانيوم کمتر غنی‌شده خود را به ترکيه بفرستد و در مقابل آن ۱۲۰ کيلوگرم سوخت هسته‌ای مورد نياز رآکتور تحقيقاتی تهران را دريافت کند.

از سوی دیگر سلسو آموریم وزیر امور خارجه برزیل شنبه شب برای شرکت در این نشست وارد استانبول شد. پیش از این و پس از تصویب قطعنامه چهارم تحریم های ایران در شورای امنیت سازمان ملل اخباری مبتنی بر کناره گیری ترکیه و برزیل از میانجی‌گری فی مابین ایران و غرب منتشر شده بود.

در همین حال وزارت امور خارجه ترکیه هم تاکید کرد ، ترکیه برای دستیابی به راه حل دیپلماتیک درباره برنامه صلح آمیز هسته‌ای ایران، کمک به از سرگیری مذاکرات ایران و گروه 1+5 ، آغاز مذاکرات فنی میان ایران و گروه وین همچنان به تلاش های خود ادامه خواهد داد.

بیانیه تهران پس از عدم توافق ایران با گروه وین در سال گذشته، در زمينه ارسال بخش عمده‌ای از اورانيوم غنی‌شده ايران به روسيه و فرانسه برای غنی‌سازی بيشتر و تبديل آن به ميله‌های سوخت هسته‌ای رآکتور تحقيقاتی تهران صادر شد. همزمان با اوج‌گيری تلاش‌های کشورهای غربی برای تصویب تحریم‌های جدید علیه ایران،  نخست‌وزير ترکيه و رييس جمهور برزيل با سفر همزمان خود به ايران با مقام‌های ايرانی در باره مبادله سوخت هسته‌ای در خاک ترکيه به توافق دست يافتند.

بر اساس يکی از بندهای اين توافقنامه «۱۲۰۰ کيلوگرم سوخت اورانيوم کمتر غنی‌ شده ايران در ترکيه به صورت امانت نگهداری شود، که در مالکيت ايران خواهد بود، و ايران و آژانس امکان نظارت بر آن را دارند.»

علی‌رغم این توافق کشورهای دایم شورای امنیت سازمان ملل بدون توجه به این توافق قطعنامه 1929 که در برگیرنده تحریم‌های جدید علیه ایران بود را به تصویب رساندند. آمريکا و اتحاديه اروپا نيز پس از تصويب اين قطعنامه، تحريم‌های يکجانبه‌ای را نیز عليه ايران اعمال کردند.

پیش از این  احمد داود اوغلو، وزير امور خارجه ترکيه، ضمن مرده دانستن توافقنامه تهران گفته بود که هنوز هم امکان مبادله سوخت هسته‌ای ايران وجود دارد. او در مرکز پژوهش‌های استراتژیک «چتم هاوس» در لندن تصریح کرده بود: «توافقنامه تهران عملاً مرده است و تحریم‌های جدیدی علیه ایران به تصویب رسیده است. اما هنوز هم احتمال موفقیت برای طرح مبادله اورانیوم و حصول به یک توافق در این مورد با تهران وجود دارد. باید دید که این عملی خواهد شد یا نه؟»

این موضع گیری‌ها نشان دهنده اهمیت نشست سه جانبه ترکیه است. سه کشور برای اولین بار پس از تصویب قطعنامه جدید شورای امنیت گردهم می‌آیند تا نشان دهند تحولات جدید بین‌المللی چه تاثیری در این توافق داشته است. مرده یا زنده بودن این بیانیه امروز پس از جلسه در کلام مقامات سه کشور مشخص خواهد شد.