اوباما از من خواست با ایران مذاکره کنم

چارلی رز مصاحبه‌گر برنامه پی بی سی در دیدار با رجب طیب اردوغان نخست وزیری ترکیه از هر دری سخن گفت. از یورش اسرائیل به ناوگان آزادی تا پرونده هسته‌ای ایران و رابطه آنکارا با غرب. سرفصل‌های این گفتگو را در زیر می‌خوانید:

حمله اسرائیل به ناوگان آزادی

رحب طیب اردوغان که کشورش در این حمله هشت شهروند ترک خود را از دست داد در این خصوص می‌گوید: از زمین و هوا به کشتی‌های حامل فعالان صلح حمله شد. تنها ابزار دفاع هم صندلی‌های چوبی و پلاستیکی بود. نه نفر در این ماجرا جان خود را از دست دادند که هشت نفر آنها ترک بودند. یک مورد هم شهروند امریکایی بود که ایالات متحده باید به احقاق حق او بیندیشد. ما نیز به عنوان دولتمردان ترک باید به پرسش مادر یا همسری که از ما می‌پرسد: چه بر سر پسرم یا همسرم آمد، حرفی برای گفتن داشته باشیم. مهم این نیست که قربانیان این حادثه از ترکیه باشند یا هر کشور دیگری. حق این پرسش برای شهروندان تمامی‌ کشورها محفوظ است.

مناقشه خاورمیانه

در حال حاضر مشکل اساسی در دولت ائتلافی اسرائیل است. این دولت ائتلافی در حقیقت بزرگترین مانع بر سر راه ما است. اسرائیل راهکار تشکیل دو کشور مستقل در کنار هم را نمی‌پذیرد. اسرائیلی‌ها در خصوص آن صحبت می‌کنند اما ما هم صحبت می‌کنیم و هم در مسیر تامین امنیت اسرائیلی‌ها و فلسطینی‌ها بر می‌آییم. ما برای اقناع حماس نیز تلاش می‌کنیم. تا حدودی هم در این مسیر موفق شده‌ایم.

چارلی رز در پرسشی زیرکانه در خصوص تلاش‌های سلام فیاض برای اعلام یکجانبه استقلال فلسطین سوال می‌کند.

اما پاسخ اردوغان: گمان نمی‌کنم که این راهکار اعتبار چندانی داشته باشد. دموکراسی زمانی پاسخ می‌دهد که شما ابزارهای آن را در اختیار داشته باشید. برای این امر باید انتخابات برگزار شود. این انتخابات برگزار شد و حماس برنده آن بود.

میانجی‌گیری ترکیه میان سوریه – اسرائیل

اگر طرفین از ما برای این میانجی‌گری درخواست کنند همان‌گونه که قبلا هم گفته‌ایم این کار را انجام خواهیم داد. اما پیش از این مساله دو طرف باید به میانجی‌گری ما رضایت داشته باشند.

چارلی رز: پس اگر سوریه برای گفتگو با اسرائیل با میانجی‌گری شما مهیا باشد و اسرائیل هم از این اعلام آمادگی سخن بگوید، شما برای این میانجی‌گری مهیا هستید؟ البته شما یک بار به بهانه حمله اسرائیل به غزه، این میانجی‌گری را نپذیرفتید.

اردوغان: در شرایطی که هر دو طرف از ما این میانجی‌گری را بخواهند و اسرائیل نیز به قوانین بین‌المللی پایبند باشد ما برای میانجی‌گری مهیا هستیم. اسرائیل باید به دلیل حوادث اخیر از جامعه جهانی عذرخواهی کند. محاصره غزه باید پایان یابد. در اینچنین بستری ما برای هرگونه میانجی‌گری مهیا هستیم.

توافقنامه تهران

در پرونده هسته‌ای ایران ما چندین طرح مختلف ارائه دادیم و دلیل آن هم این بود که به دنبال برون‌رفت از این بحران با توسل به دیپلماسی بودیم. رئیس جمهوری ایالات متحده در نامه‌ای به من و داسیلوا رئیس جمهوری برزیل از ما خواست این توافقنامه را پیش ببریم. ما نیز رضایت ایرانی‌ها را جلب کردیم. ما حتی مطمئن شدیم که ایرانی‌ها در نامه‌ای به آژانش موافقت خود را با تبادل اورانیوم اعلام کردند. اما متاسفانه آژانس زمانی جواب نامه ایران را داد که بعد از ظهر آن اعضای شورای امنیت در خصوص سرنوشت پرونده هسته‌ای ایران تصمیم‌گیری کردند. ما همچنان به تلاش خود برای برون‌برد ایران از پرونده هسته‌ای ادامه می‌دهیم. در حال حاضر به دنبال فراهم کردن مقدمات دیدار میان خانم آشتون و آقای جلیلی هستیم.

دوستی امریکا – ترکیه

من گمان نمی‌کنم که باراک اوباما نگرانی از این رابطه داشته باشد. ما گفتگوهای خوبی با او داشته‌ایم. ترکیه همان ترکیه است. هیچ چیز تغییر نکرده است. ما در ترکیه ضرب‌المثلی داریم که می‌گوید: رود بر همان بستر جاری‌ست. ما نیز در همان رود سابق در حال شنا هستیم. ما از امروز باید به فکر فردا باشیم. البته بی شک قرار نیست ما در تمامی ‌مسائل صددرصد با یکدیگر توافق داشته باشیم.

ترکیه به شرق می‌رود؟

هیچ‌گونه تغییری در سیاست‌ها و استراتژی‌های ما بوجود نیامده است. ما همچنان به حرکت در همان مسیر نرم و معمولی خود ادامه می‌دهیم. هدف ما همواره رسیدن به ترکیه‌ای با استانداردهای بالا در مدرنیته، بوده است. ما با تمام ملیت‌ها از شمال تا جنوب، از شرق تا غرب گفتگو می‌کنیم.

انتخابات 2011؟

چارلی رز: در انتخابات 2011 شرکت می‌کنید؟

اردوغان: در حال حاضر این گونه به نظر می‌رسد.

سرنوشت کردهای شورشی

در خصوص گروه تروریستی پ ک ک، ایالات متحده باید با همان الگویی عمل کند که ما پس از یازدهم سپتامبر به ان عمل کردیم. یکی از محورهای فعالیت ناتو، مبارزه با تروریسم است. پ ک ک نیز گروهی تروریستی است. اگر یکی از رهبران کردهای شورشی در کشورهای اروپایی باشد، پلیس اروپا باید وی را به ما تحویل دهد. البته غربی‌ها تاکنون در این حوزه کوچکترین کمکی به ما نکرده اند. آنها پ ک ک را در زمره کشورهای تروریستی قرار داده‌اند اما عملا هیچ‌گونه همکاری با ما نمی‌کنند.

عضویت در اتحادیه اروپا

ما نمی‌توانیم پیش داوری اروپا در خصوص ترکیه را تغییر دهیم. در اروپا دوستانی داریم که از عضویت ما در این اتحادیه حمایت می‌کنند و همزمان مخالفانی نیز داریم. ما آنچه را که با ما محول شده بود به خوبی انجام دادیم. اما برخی کشورها در این مسیر مانع تراشی کردند. ما برای عضویت در اتحادیه اروپا مصمم هستیم و به تلاش‌های خود هم ادامه می‌دهیم.