پس از ۹ سال جنگ در افغانستان هنوز خانه اولیم

دیپلماسی ایرانی: موسسه‌های تحقیقاتی آلمان سیاست کنونی نیروهای ناتو در افغانستان را ناموفق ارزیابی می‌کنند. گزارش مشترکی که این موسسه‌ها ارائه کرده‌اند، حاوی راهکارهای متفاوتی برای برقراری صلح و ثبات در افغانستان است.

در گزارش مشترکی با عنوان "ارزیابی صلح ۲۰۱۰" که پنج موسسه صلح‌پژوه آلمان روز سه‌شنبه ۱۸ مه ارائه کردند، وضعیت در افغانستان ۹ سال پس از آغاز جنگ علیه حکومت طالبان و روی کارآمدن دولت جدید، همچنان فاجعه‌بار توصیف می‌شود.

از دید نویسندگان گزارش، لازمه ایجاد ثبات در افغانستان توجه بیشتر کشورهای غربی به قدرت‌های محلی و ساختارهای سنتی در این کشور است. این بدان معناست که در اعمال استاندارهای غربی در مورد دموکراسی و حقوق بشر باید جانب احتیاط را رعایت کرد و رؤیاپردازی نکرد. گزارش در عین حال در مورد خارج‌کردن شتاب‌زده و نسنجیده نیروهای ناتو از افغانستان هشدار می‌دهد، زیرا چنین رویکردی می‌تواند کل منطقه را دچار بی‌ثباتی کند.

کارشناسان هر پنج موسسه‌ یادشده که عموما به کلیساهای مختلف آلمان نزدیک‌اند ابتدا شانس‌ها و تهدیدهای راه‌ طی‌شده برای ایجاد صلح و ثبات در افغانستان را برشمرده‌اند. آنها سپس موفقیت استراتژی‌ای را که غرب پس از کنفرانس لندن در پیش گرفته مشروط به توفیق آن در حراست از جان و امنیت شهروندان عادی افغانستان و کاهش شمار قربانیان حملات به شورشیان در میان این گونه شهروندان می‌دانند. کاهش فساد و ارتشا، اصلاح قانون احزاب و انتخابات، تقویت دستگاه قضایی و موفقیت دولت در به دست گرفتن کامل امور در دست‌کم سه ایالت تا اواسط ۲۰۱۱ از دیگر شرط‌های مطرح شده در گزارش هستند. گزارش می‌گوید که اگر این شرایط محقق نشوند، استراتژی جدید هم سرنوشتی جز شکست نخواهد داشت.

سلسه‌پیشنهادهای بعدی گزارش بر تسریع و جدیت بیشتر در آموزش نیروهای انتظامی و نظامی افغانستان متمرکز است.

مذاکره با طالبان و رسیدن به توافقی برای آتش‌بس با این نیرو، محور دیگری است که گزارش بر ضرورت آن تاکید می‌کند. به نظر نویسندگان گزارش تنها عفو عمومی برای نیروهای طالبان مسئله‌ای را حل نمی‌کند، بلکه باید بستر لازم نیز برای یک زندگی آبرومندانه‌ حداقلی برای این نیروها تأمین شود. در این گزارش بعید شمرده نمی‌شود که نتیجه مذاکرات با طالبان لزوما در خدمت اعمال و گسترش استانداردها و ارزش‌های غربی در افغانستان نباشند، اما غرب شاید در حال حاضر راهی جز قبول این مسیر ویژه افغانستان برای صلح و ثبات نداشته باشد.

گزارش موسسه‌های هوادار صلح سپس این پرسش را مطرح می‌کنند که چگونه می‌توان در گوشه و کنار صعب‌العبور افغانستان، با جامعه‌ای دارای اقشار میانی ضعیف و سطح نازل آموزش، خلاء اقتدار حکومتی را پر کرد. این پرسش در خود گزارش نیز بی‌پاسخ می‌ماند. ولی در مجموعه نکاتی را که گزارش مطرح می‌کند در نهادهای مختلف آلمان، یعنی کشوری که با بیش از پنج هزار نیرو در افغانستان سهم مهمی در مسائل امنیتی و بازسازی آن به عهده دارد، توجه و اعتنای معینی را برانگیخته است.