چين با تحريم ايران موافق نيست

دیپلماسی ایرانی: در دیدار اخیری که پرزیدنت اوباما، رئیس جمهوری امریکا با هو جینتائو رئیس جمهوری چین در حاشیه نشست امنیت اتمی در امریکا داشت، مشاوران اوباما و رسانه‌های غربی مانور بسیاری دادند مبنی بر این که موفق‌ شده‌اند چین را برای اعمال تحریم‌های بیشتر علیه ایران بر سر برنامه‌های هسته‌ای‌اش مجاب کنند. با نظری گذرا به گفته‌های مقامات کاخ سفید در می‌یابیم که مشاوران اوباما در این کار اغراق کرده‌اند و روزنامه‌نگاران و رسانه‌ها نیز بدون هیچ گونه پرسشی این اغراق و بزرگ‌نمایی را منعکس کرده‌اند.

در حقیقت چین پذیرفته بود – قبل از این پرزیدنت هو به واشنگتن برسد و بخواهد در کنفرانس امنیت هسته‌ای شرکت کند – تا با همتایانش در شورای امنیت سازمان ملل درباره ظرفیت‌های اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران به بحث بنشیند. به هر حال چین نشان داد که برخی سختی‌ها که مورد حمایت ایالات متحده علیه ایران است برای آن قابل پذیرش نیست. مثلا چین مخالف ایجاد محدودیت برای سرمایه‌گذاری در بخش انرژی جمهوری اسلامی ایران است. خبرگزاری دولتی چین گزارش داد که در ملاقات اخیر رئیس جمهوری چین با رئیس جمهوری امریکا، پکن به طور واضح موضع خود را بیان کرد و اظهار داشته است که مسئله هسته‌ای ایران باید تنها از راه گفت و گو و مذاکره حل شود. بر اساس این گزارش هو گفته است که چین تنها در این حالت حاضر به رایزنی و همکاری با ایالات متحده در مابقی بخش‌ها است.

چین به طور کلی این گونه حساب می‌کند که برنامه هسته‌ای ایران حتی اگر مشاوران اوباما و حتی خود او بخواهند، تغییر اساسی‌ای نخواهد کرد. از دیدار اوباما و هو جین تائو دو برداشت شده است.

- شاید پکن در نهایت تسلیم فشارها برای اعمال یک سری از تحریم‌های جدید از طریق شورای امنیت شود اما دلایل بسیاری وجود دارد که ثابت می‌کند چین به دنبال نگه داشتن پرونده هسته‌ای ایران در شورای امنیت است تا بدین ترتیب بتواند نهایت استفاده را از امریکا در شورای امنیت ببرد. شاید دقیقا به همین دلیل است که چین موافقت کرده تا در نشست شورای امنیت سازمان ملل اعمال تحریم‌ها علیه ایران صرفا بررسی شود.

- هم زمان چین نمی‌خواهد شدت تحریم‌ها به اندازه‌ای باشد که به سرمایه‌گذاری‌هایی که در جمهوری اسلامی ایران به خصوص در انرژی و بخش‌های استراتژیک این کشور انجام داده، ضربه‌ای وارد شود. از سال 2006 پکن با اعمال سه مرحله تحریم علیه ایران موافقت کرده است. اما به همراه روسیه همواره تلاش کرده که تحریم‌ها به گونه‌ای نباشد که مهمترین سرمایه‌ گذارانش در ایران تحت پیگرد و تعقیب قرار بگیرند. مثلا چین با بند مرتبط به قدغن کردن سرمایه‌گذاری در ایران مخالف است. شاید این موضوع چیز تازه‌ای نباشد اما باعث شده تا به هر صورت چین در صف مخالفان اعمال تحریم‌های بیشتر علیه تهران قرار بگیرد.

روزنامه نیویورک تایمز نوشته است که پرزیدنت اوباما به همتای چینی‌اش گفته است که ما فهمیم که چین نیاز به انرژی دارد اما مجدانه تلاش می‌کنیم که پکن را مجبور کنیم که به جمع کشورهای تحریم کننده ایران بپیوندد و از راه‌های دیگر غیر از ایران انرژی خود را تامین کند. بر اساس اطلاعاتی که به دست آمده طی یک سال گذشته چین از تمرکز خود برای واردات انرژی مورد نیاز خود از ایران کاسته است. گرچه هنوز شرکت‌های چینی در ایران فعالیت‌های مستمری دارند. به هر صورت تغییر معادله همکاری‌های استراتژیک پکن – تهران جزء اولویت‌های سیاست خارجی ایالات متحده امریکا است. دیپلمات‌های خارجی می‌گویند شاید اوباما برای رسیدن به یک زبان مشترک برای اعمال تحریم‌های بیشتر علیه تهران نیازمند اعمال تعدیل‌هایی باشد و مثلا سرمایه‌گذاری بیشتر در انرژی ایران را قدغن کند. به هر صورت کشورهای غربی بر این باورند اعمال هر گونه تحریمی علیه ایران در صورتی که چین و روسیه نخواهند به آن بپیوندند هیچ گونه سودی نخواهد داشت و اثرگذار نخواهد بود.