تعارف که نداريم، شما ايران هسته‌اى را پذيرفته‌ايد

باراک اوباما رئيس‌جمهورى ايالات متحده چندان در تحريم ايران جدى نيست. اين جمله‌اى‌ست که روزنامه وال استريت ژورنال براى تيتر تازه‌ترين مطلب خود در باب پرونده هسته‌اى ايران و کش و قوس‌هاى سياسى مى‌نويسد:

"ما به دنبال تحريم‌هايى نيستيم که تنها نمادين باشند، ما خواهان تحريم‌هايى نفس‌گير هستيم. " اين جمله‌ايست که هيلارى کلينتون وزير امور خارجه ايالات متحده در ديدار با اعضاى کميته روابط عمومى اسرائيل – امريکا دو هفته پيش بر زبان راند. محور گفتگو در اين جلسه هم ايران و پرونده هسته اى اين کشور بود.

سه روز پس از اين سخنان تند و تيز بود که روزنامه وال استريت در صفحه نخست خود نوشت که امريکا ديگر خيال تحريم نفس‌گير ايران را در چنته ندارد. هدف از اين عقب‌کشى هم تلاش براى جلب رضايت روسيه و چين اعلام شده بود.

اين تغيير در رويکرد دقيقا الگوى تمام نماى چهارده ماده رويکرد باراک اوباما در قبال پرونده ايران است. در همان سخنرانى بود که هيلارى کلينتون بيش از چهار بار ايران هسته‌اى را غيرقابل تحمل خواند. اکنون پرسش اينجاست که چرا ايران بايد اظهار نظرهاى خانم کلينتون را باور کند؟ باراک اوباما تاکنون چندين بار براى فعاليت‌هاى هسته‌اى ايران ضرب الاجل تعيين کرده است. البته تهران بى‌توجه اين ضرب‌الاجل ها را هم زير سوال برده است. البته آقاى اوباما هم چندان به گذار از اين ضرب الاجل‌ها توجه نکرده است. باراک اوباما در پيام نوروزى خود به ايرانيان تصريح کرد که گزينه ديپلماسى هنوز بر روى ميز قرار دارد. محمود احمدى‌نژاد رئيس‌جمهورى ايران اما به صراحت اعلام کرد که شايد اوباما به سمت ايران دست دراز کرده باشد، اما ايرانى‌ها از اين حرکت استقبال نمى‌کنند.

چين در اين ميان همچنان نقش مخالف جدى را بازى مى‌کند. چينى‌ها بارها تاکيد کرده‌اند که تنها به تحريم‌هايى تن مى‌دهند که تهران در حال حاضر هم با آنها روبه‌رو است. تحريم‌هايى که به دنبال سه قطعنامه پيشين تصويب شده‌اند. خبرهاى رسيده از ايران هم حاکى از آن است که ايرانى‌ها در حال جايگزينى معامله مستقيم با شرکت‌هاى اروپايى با انجام همين معاملات با واسطه‌گرى چينى‌ها هستند.

با همه اين موانع ايالات متحده همچنان اميدوار به عبور از سد شوراى امنيت و به سدت آوردن اجماع بين‌المللى عليه ايران است. امريکا مى‌داند که بهتر است دست چين را در تحريم‌هاى سبک در دست داشته باشد به جاى آنکه از اين همراهى در تحريم‌هاى سنگين و به قول خانم هيلارى نفس‌گير محروم باشد. چينى‌ها تا‌کنون در مورد استفاده از حق وتو خود در شوراى امنيت سخنى به ميان نياورده‌اند اما ناگفته پيداست که پکن در برابر تشديد جدى تحريم‌ها تنها نقش ناظر را ايفا نخواهد کرد. نيکولا سارکوزى رئيس‌جمهورى فرانسه يک سال پيش از ايالات متحده خواست تا به تحريم ايران بدون همراهى چين و روسيه فکر کند. تحريم‌هايى که به نظر سارکوزى کشورهاى اروپايى و امريکا مى‌توانستند دست در دست هم ايران را با آن گرفتار کنند. البته باراک اوباما تاکيد دارد که در اين روند به حمايت هر دو کشور نياز دارد. البته يک سال از اين درخواست سارکوزى مى‌گذرد و بسيارى از رسانه‌هاى تند و تيز اروپايى ادعا مى‌کنند که در قبال پرونده ايران حق با آقاى سارکوزى بوده است.

وال استريت در ادامه مى‌نويسد: باراک اوباما اعتقاد داشت که با اعطاى فرصت به ايرانى‌ها و توسل به ژست‌هاى دوستانه مى‌تواند زبان منتقدان امريکا را ببندد و در حقيقت به آنها بفهماند که واشنگتن به دنبال تعامل است و ايران تقابل را مى‌پسندد. با اين‌همه يک سال گذشته و تهران هم ضرب‌الاجل زمانى تعيين شده از سوى امريکا را با خيال راحت زير پا گذاشته است اما امريکا بايد براى به دست آوردن آراى کشورهايى مانند برزيل و ترکيه که عضو دائم شورا هم نيستند، گدايى کند.

بسيارى از کارشناسان اعتقاد دارند که واشنگتن مى‌تواند دست به تحريم کمپانى‌هايى بزند که با ايران در حوزه انرژى همکارى دارند. با اين‌همه گويا باراک به اين استراتژى هم علاقه چندانى نشان نمى‌دهد. همزمان با بالا گرفتن بحث حمله به تاسيسات هسته‌اى ايران، دولت اوباما به جنب و جوش افتاده و وزير دفاع رابرت گيتس به صراحت تاکيد کرد که راهکار نظامى در برابر ايران کارى از پيش نخواهد برد. دو هفته تلاش‌هاى نفس‌گير باراک اوباما براى اقناع بنيامين نتانياهو براى عدم حمله به تاسيسات هسته‌اى ايران هم کار چندان ساده‌اى نبود.

از تمامى اين ناز و کرشمه‌هاى امريکايى براى تحريم ايران مى‌توان نتيجه گرفت که امريکا به اين باور رسيده است که بايد ايران هسته‌اى را بپذيرد. شايد واشنگتن نتواند در ملأعام به اين موضوع اعتراف کند. اکنون در امريکا همه اين پرسش را در ذهن مرور مى‌کنند که روزى که ايران دستيابى خود به تسليحات هسته‌اى را اعلام کند، بهترين عکس‌العمل ما چه خواهد بود؟

وال استريت ژورنال