ملاحظات مسکو در رابطه با تهران

«تحریف رسانه‌ای» عبارتی است که اکنون برای خبر تأخیر راه‌اندازی نیروگاه بوشهر توسط روسیه عنوان می‌شود، بدون اینکه دقیقا مشخص شود اصل خبر چه بوده است و در کجای آن تحریف صورت گرفته است. هرچند که روزهای گذشته نیز خبرهایی مبنی بر اینکه ساخت نیروگاه بوشهر طبق روال گذشته ادامه خواهد داشت و روسیه در ساخت این نیروگاه به تعهد خود عمل خواهد کرد در رسانه‌های داخلی منعکس شد اما روز گذشته یکی از خبرگزاری‌ها به نقل از سفیر ایران در روسیه نوشته بود که وزیر انرژی روسیه گفته است خبر تأخیر ساخت نیروگاه بوشهر تحریف شده و مشکلی برای راه‌اندازی این نیروگاه وجود ندارد.

این درحالی است که هفته گذشته در آستانه دیدار «باراک اوباما»، رئیس‌جمهور آمریکا و «مدودف»، رئیس‌جمهور روسیه، «سرگئی اشماتکو» وزیر انرژی روسیه اعلام کرد که بنا به دلایل فنی ساخت نیروگاه بوشهر به تعویق می‌افتد، البته در خبر منتشر شده به این نکته نیز تأکید شد که تأخیر این نیروگاه دلایل سیاسی ندارد و مرتبط با مسئله پرونده هسته‌ای ایران نیست. البته سفیر ایران در روسیه بسیار کلی به مسئله اشاره کرده است و دقیقاً مشخص نکرده است که کجای خبر منعکس شده تحریف به‌وجود آمده است.

با توجه به اینکه مسئولان ایرانی در روزهای گذشته با تحلیل‌های گوناگونی در رابطه با عقب نشینی روسها برای راه‌اندازی نیروگاه بوشهر مواجه بودند و از سویی دیگر این اقدام روسیه را در جهت هم‌صدایی با آمریکا تعبیر کردند به نظر می‌رسد ایران به تحریف این خبر بسیار امیدوار است و از این موضع حمایت می‌کند که خبر قبل تحریف شده است.

اما آنچه که از مواضع روسیه به‌نظر می‌رسد، این همسایه عضو شورای امنیت ملی تمایل ندارد قبل از اینکه وضعیت پرونده هسته‌ای ایران مشخص شود، تعهدات خود را در مورد نیروگاه بوشهر انجام دهد.
البته در تحلیل دلایل تأخیرهایی که روسیه تاکنون برای ساخت نیروگاه بوشهر داشته است، باید دو نکته را در نظر داشت؛ اول اینکه روسیه هنوز راه‌اندازی برخی از نیروگاه‌های خود را هم به پایان نرسانده است که دلایل متفاوتی برای این مسئله وجود داشته از جمله کمبود هزینه‌های لازم، حادثه چرنوویل و تأثیر سیاست‌های گوناگون داخلی.

با این حساب دلایل فنی که روسیه برای عدم راه‌اندازی نیروگاه بوشهر اعلام کرده است تا حدودی می‌تواند مؤثر باشد. این درحالی است که دلایل سیاسی و موضع گیری‌های روسیه در قبال غرب را نباید نادیده گرفت و از سویی دیگر حزبی در روسیه قدرت را بدست گرفته است که ارتباط با ایران را نفی نمی‌کند اما ملاحظاتی برای آن قائل است.

در حقیقت حزب روسیه متحد که «مدودف» و «پوتین» را به قدرت رساند از یک سو ارتباط با ایران را با در نظر گرفتن ملاحظاتی در سیاست‌های خود دارد و هم گرایش و نزدیکی به آمریکا وغرب را.
با در نظر گرفتن این مسئله چندان دور از ذهن نیست که روسها بخاطر ارتباط خود با غرب راه‌اندازی نیروگاه بوشهر را برای حل پرونده هسته‌ای به تأخیر بیندازند.

در واقع روسیه نشان داده است تا زمانی که منافع ملی‌اش تحت تأثیر قرار نگرفته است موضع‌گیری بهتری در قبال ایران و یا سایر کشورهای دیگر داشته است. باید گفت به تعویق افتادن اجرای استقرار سپر موشکی آمریکا در بلوک شرق که روسها استقرار آن را برای منافع و امنیت خود تهدید تعبیر می‌کردند، در چرخش سیاسی این کشور به سوی آمریکا بسیار مؤثر بود که این هم‌صدایی پس از موضع گیری‌های آمریکا در قبال ایران و تحت فشار قرار دادن ایران برای ارائه پاسخ به پیش‌نویس مذاکرات وین بیشتر خود را نشان داد.

این در حالی است که روسیه همواره به ادامه مذاکرات و راهکارهای دیپلماتیک در قبال ایران نیز تأکید داشته است اما مقامات این کشور در گفت‌وگو با آمریکایی‌ها گزینه تحریم را هم مد نظر داشتند.
برای ایران نیز ارتباط با روسیه اجتناب ناپذیر اما با در نظر داشتن ملاحظاتی بوده است و در واقع نمی‌توان در یک جهت‌گیری گفت که به خاطر اینکه روسیه تعهدات خود در قبال ایران را انجام نداده است و یا اینکه با آمریکا در ارتباط است نباید با روسیه ارتباط برقرار کرد.

روسیه کشور قدرتمند و دارای ظرفیت‌های فراوانی برای ارتباط با ایران است اما گذشته از این مسائل باید گفت که روسیه کشور همسایه ایران است که نمی‌توان آن را نادیده گرفت و بدون توجه به ضرورت‌های منطقه‌ای ارتباط با روسیه را نفی کرد. اما ضرورتی که در ارتباط با روسیه بیشتر خود را نشان می‌دهد، هوشیاری و اتخاذ سیاستی درست در قبال این کشور است. در مورد پرونده هسته‌ای هم باید گفت: موضع روسیه مشخص‌تر و معقول‌تر از موضع غربی‌ها بوده است.

منبع: روزنامه خبر