بررسی بحران ایران در اتحادیه اروپا

با گذشت نزدیک به دو ماه از برگزاری انتخابات ایران و وقایعی که از آن زمان تاکنون در کشور ادامه دارد، شاهدیم که واکنش‌ها و بررسی‌های بین المللی و برون مرزی به این وقایع و تحولات نیز متوقف نشده و حتی در حال  وارد شدن به فاز جدیدی است.

این بار اتحادیه اروپا در حال بررسی مستقیم و بی واسطه جریانات اخری ایران است، برخی کشورهای اروپایی در روزهای اولیه حوادث پس از انتخابات به واسطه بازداشت افرادی با تابعیت خود در ایران، بازداشت تعدادی از کارکنان سفارت بریتانیا در تهران و موج گسترده‌ای از مراجعه مردم به سفارتخانه‌های این کشورها در تهران برای دریافت ویزا، به نوعی با دامنه وقایع داخلی کشور اتصال پیدا کرده و اظهار نظر و واکنش‌هایی در برابر این اتفاقات داشتند.

در موضوع بازداشت کارکنان ایرانی سفارت بریتانیا در تهران البته اعضای اتحادیه اروپا با درخواست لندن برای نشان دادن واکنشی دسته جمعی در برابر این اقدام دولت ایران تصمیماتی را به بحث گذاشتند که علی رغم طرح احضار سفیران کشورهای اروپایی از تهران آن‌چه به اجرا گذاشته شد احضار سفیران ایران در سراسر کشورهای اتحادیه اروپا در یک روز مشخص و برای اعلام نارضایتی بود.

اما این بار اتحادیه اروپا با شکلی دیگر و البته جدی‌تر به موضوع ایران وارد شده است. وزير امور خارجه سوئد، رييس دوره‌ای اتحاديه اروپا در موضع‌گيری تازه‌ای گفته استک "حکومت ايران با مسئله مشروعيت از نظر رای دهندگان مواجه است."

کارل بيلت با بیان این مطلب که رهبران ايران بايد نگران مشروعيت حکومت خود از منظر رای دهندگان باشند تصریح کرد که بايد منتظر نتيجه رويدادهای ايران بود.
وزير امور خارجه سوئد این سخنان را در کميته روابط خارجی اتحاديه اروپا بیان می کرد، وی بر تصميم اتحاديه اروپا برای ادامه روابط با ايران تاکيد کرد اما گفت که" اروپا خواهان روابط با مردم ايران نيز هست."

کارل بيلت افزود: "ما نياز داريم با مسايلی که با ايران مرتبط هستند، مواجه شويم، با مسايلی که در خيابان های تهران اتفاق می افتد و در موارد مهم نيز همين طور اما ما باید روابط خود با مقام های ایرانی را حفظ کنیم."

به نظر می‌رسد که برای اتحادیه اروپا در هر مورد تصمیم‌گیری جدی در ارتباط با مسائل ایران، ضمن آن‌که رسیدگی به شرایط داخلی این کشور با هدف ممانعت از توسعه و تسری دامنه بحران به خارج از مرزهای ایران و حفظ امنیت و ثبات منطقه اهمیت دارد اما دور نگاه داشتن چارچوب روابط اروپا و ایران نیز اهمیت شایانی دارد. در واقع برای اروپا هر دو مسئله یعنی حفظ و استمرار روابط با ایران و رسیدگی به اوضاع پیش آمده در این کشور بطور همزمان و موازی دارای اهمیت است.

حال این‌که اروپا چه راهکاری‌هایی را برای تحقق این دو هدف به طور همزمان در دست بررسی داشته باشد هنوز رسما اعلام نشده اما بی تردید کشورهای اروپایی به واسطه منافع اقتصادی و سیاسی خود در منطقه و ایران، همچنین مواردی که موقعیت اروپا را در صورت سکوت در برابر تحولات ایران متزلزل می‌سازد، تصمیم گیری را مقدم بر بی اعتنایی ارزیابی می‌کنند.

در عین حال تهران نیز به اهمیت روابط با اروپا واقف است و برخی رویدادها در دوره پس از انتخابات ایران نشان داد که برای تهران نیز سکوت در مقابل خواسته‌های کشورهای غربی یا بی اعتنایی به مواضع و اظهارات مقامات این کشورها هزینه خواهد داشت؛ به دنبال بازداشت کارمندان محلی سفارت بريتانيا در تهران اتحاديه اروپا به ايران هشدار داده بود که دست به اقداماتی خواهد زد و پس از آن شاهد بودیم که ۹ کارمند بازداشت شده را آزاد شدند.

در همين زمينه، کميسيون روابط خارجی اتحاديه اروپا دو هفته پيش اعلام کرده بود در صورتی که ايران راه حل گفت ‌و گو برای حل مسئله نتيجه انتخابات را رد کند، اين اتحاديه وضع تحريم‌‌های بيشتر را بررسی خواهد کرد.

البته در ارتباط با این موضع اروپا هنوز پاسخ صریحی از تهران شنیده نشده اما می‌توان پیش بینی کرد که تهران به مسئله احتمال تقویت تحریم‌ها حداقل در سطح روابط دو جانبه با کشورهای اروپایی بهای چندانی ندهد چراکه به میان کشیدن مسئله تحریم برای ایران و غرب همانند آنچه در مورد برنامه هسته‌ای این کشور رخ داده و ادامه دارد، به ابزاری سیاسی بدل شده است.

باید مانند کشورهای اتحادیه اروپا برای مشخص شدن تصمیمات و واکنش های پس از آن در انتظار تحولات آینده بود.