جمال لیاقت قدرت را ندارد
یادداشتی از کریم جعفری
دعواى دنباله‌دار و بى‌سابقه‌اى که اين روزها کشور مصر را در مورد سرنوشت انتخابات که از آن به عنوان سناريوى وراثتى ياد مى‌کنند، اين کشور را در خود فرو برده است، همه را به اين نتيجه رسانده که نتيجه انتخابات پاييز سال 2011 هر چه باشد، حسنى مبارک 81 ساله ديگر در آن حضور نخواهد داشت. اما به‌رغم آنکه رژيم مصر به شدت گزارش‌هايى را که در مورد نشست زود هنگام شوراى مرکزى حزب حاکم ملى براى اعلام رسمى نامزدى جمال مبارک که به بيرون درز کرده است را رد مى‌کند. برخى از آگاهان به مسائل مصر تاکيد مى‌کنند که نزديکان به جمال به او فشار وارد مى‌آورند تا به پدرش جهت برگزارى انتخابات و جانشينى زود از موعد او تن در دهد چراکه به باور آنها تنها در دوران حيات مبارک است که مى‌توان اميدى در موفقيت وى داشت.
اما از رئيسجمهور که اين روزها به شدت از مرگ نوه‌اش غمگين است هيچ اشاره‌اى که مبنى بر بازگشت وى از تعهدى که در سال 2006 و پس از انتخابات رياست‌جمهورى مبنى بر حضور در عرصه تا زمانى که قلبش مى‌تپد، وجود ندارد. روزنامه‌هاى مستقل اين کشور از دفتر رياست‌جمهورى خواسته‌اند تا گزارشى را در مورد وضع سلامتى وى منتشر کنند، چراکه به گفته اين روزنامه‌ها وى حتى براى استقبال از اوباما به فرودگاه هم نرفت و پس از ديدار با وى براى انجام مصاحبه‌اى مطبوعاتى حاضر نشد با وى در کاخ قبه چنانکه عادت اوست، حاضر شود. مهم‌ترين کنفرانسى که حزب حاکم برگزار کرد در آن براى اولين بار سازو‌کارى مشهود براى انتقال قدرت در صورتى که منصب رياست‌جمهورى به دليل غيبت رئيسجمهور و يا ناتوانى وى از اداى وظيفه، خالى باشد، تدارک ديده شد. در اين ميان حزب حاکم در کنفرانس فوق‌العاده خود در مصوبه‌اى که 50درصد از شرکت‌کنندگان به آن راى مثبت دادند، موافقت خود را براى انتخاب نامزد رياست‌جمهورى در ميان اعضاى شوراى مرکزى به خصوص جمال مبارک در صورتى که رقيبى براى وى وجود نداشته باشد، اعلام کرد.
در ميان غيبت شبه‌کامل مردم در مسائل روزمره خود؛ نخبگان سياسى که به صورت جزيره‌هاى دورافتاده‌اى عمل مى‌کنند، رژيم مصر موفق شده بيشتر آنها را به سمت مشکلات اقتصادى و امنيتى سوق دهد در حالى که خود در پشت پرده مهم‌ترين درگيرى‌اى که وجود دارد، مساله رياست‌جمهورى است که تمام ارکان نظام را به خود مشغول داشته است.
آقاى جمال مبارک از هم اکنون سفرهاى انتخاباتى خود را آغاز کرده است. او با عنوان توسعه هزار روستاى فقير به دلتا و الصعيد رفت در حالى که کاروانى که وى را در اين سفر همراهى مى‌کرد مانند کاروان رياست‌جمهورى بود و از وى محافظت مى‌شد. گزارش‌هاى منتشر شده توسط روزنامه‌نگارانى که وى را در اين سفر همراهى مى‌کردند حاکى از آن است که جمال در پاسخ به اين سوال که آيا وى نامزد انتخابات رياست‌جمهورى در سال 2011 است، پاسخ نه رد و نه قبول را داده است. آگاهان مسائل سياسى مى‌گويند از دو سال پيش طرح‌هايى در سطوح نظامى و امنيتى مصر به اجرا در آمد تا آنها را به پذيرش جمال مبارک به اين اعتبار که وى تنها تضمين‌کننده تداوم وضع کنونى در امتيازات مادى و اجتماعى گسترده‌است، راضى کنند. آنها تاکيد مى‌کنند که جمال از حمايت صد درصدى سرلشکر عمر سليمان رئيس سازمان اطلاعات مصر که نفوذى اساسى در زندگى روزمره مصرى‌ها دارد براى جانشينى پدرش برخوردار است.
بر اساس اين شواهد و مدارک است که نتيجه‌گيرى مى‌کنند جمال چشم به رياست‌جمهورى دوخته است در حالى که دو دلى در مورد پذيرش و يا عدم پذيرش وى در مصر تمام وجود وى را در برگرفته است، او با اين سوال سخت مواجه است که در صورت رسيدن به قدرت چگونه عمل خواهد کرد، چندى پيش يک روزنامه مستقل مصرى گزارشى را با عنوان «حاج مبارک و فرزند جمال» منتشر کرده بود که در آن به صورت تمسخر‌آميزى اقدامات آنها براى احداث اماکن تجارى در محله‌هاى پر جمعيت شهر نقد شده بود.
در اين ميان دکتر ايمن نور موسس حزب «الغد» و مخالف برجسته مصرى چندى پيش از آمادگى خود براى ورود به عرصه انتخابات رياست‌جمهورى در سال 2011 خبر داد و تاکيد کرد که توان و نيروى جمال مبارک وابسته به حضور پدرش در قدرت است. نور در مصاحبه با روزنامه القدس‌العربى جمال را به کمى تجربه و عدم مقبوليت مردمى براى اين منصب متهم مى‌کند و مى‌گويد: «جمال بهتر است که وارد هيچ انتخاباتى نشود، او تنها تجربه مصرف کردن دارد و بهترين شغل براى او رياست يک شعبه از بانک است و نه کشور مصر.» نور که سفرهاى تبليغاتى خود را شروع کرده است و ضمن سفر به چند استان با استقبال خوب مردم هم مواجه شده است، هنگام حضور در شهر منصوره که زادگاهش است توسط نيروهاى امنيتى از مصاحبه مطبوعاتى‌اش به بهانه احتمال ابتلاى وى و همراهانش به آنفلوآنزاى خوکى جلوگيرى شد. اما سياستمداران بر اين باورند که ميزان محبوبيت نور پس از آزادى از زندان و جدايى از همسرش خانم جميله اسماعيل کاهش پيدا کرده است.
برخى ديگر از ناظران و آگاهان مسائل مصر شکل‌گيرى درگيرى‌هاى آشکار هنگام انتقال قدرت در مصر را دور از ذهن نمى‌دانند و حادث شدن چنين اتفاقاتى را به دليل نظام وراثتى و به دلايل زير مى‌دانند:
نخست آنکه حسنى مبارک تا سال 2011 همچنان در قدرت باقى خواهد ماند و با وجود آنکه سنش از 83 سال تجاوز مى‌کند توانايى حضور در صحنه را دارد.
دوم به سازمان نظامى مصر باز مى‌گردد که به صورت عملى قدرت را در دست دارد و نمى‌تواند اين امر را برتابد که يک شهروند جوان عنوان رياست‌جمهورى گرفته و بخواهد به عنوان فرمانده کل قوا بر آنها فرمان براند و آنها از اين حيث به شدت حساس هستند. اين در حالى است که کسى به خوبى نمى‌داند در طول سه دهه گذشته در سازمان نظامى مصر چه اتفاقاتى رخ داده است و ديدگاه آنها نسبت به نظام وراثتى چيست و آيا احتمال دارد که آنها به صورت ناگهانى از يک فرد مستقل در انتخابات به عنوان فرد مطلوب حمايت کنند با اين ديدگاه که ارتش مصر داراى حسن شهرت در ميان مردم است و از جايگاه مردمى و سياسى خوبى برخوردار است. برخى اين امر را بعيد نمى‌دانند که با تعديل ماده 76 قانون راه را براى محدود کردن شروط نامزدى رياست‌جمهورى هموار کنند. وضعيت اقتصادى در مصر نيز چندان خوشايند نيست و بستگى به روند بحران جهانى اقتصاد دارد که باعث شورش و درگيرى در جامعه شده است. آمارى که دولت اعلام کرده و روزنامه دولتى الاهرام نيز آن را منتشر کرده، نشان دهنده کم شدن ورود ارز از خارج به مصر به ميزان 15درصد است و ميزان کارگرهايى که از کشورهاى خليج‌فارس بازگشته‌اند نيز افزايش يافته بيکارى زياد شده و صادرات نيز به شدت کاهش يافته است. مشکلات اقتصادى باعث شده تا مخالفان با توارث زياد شده و به يافتن جانشينى ديگر براى بهتر شدن امور به عنوان تنها راه کمک کنند.
برخى از نيروهاى سياسى تاثيرگذار مانند گروه اخوان‌المسلمين و برخى از انجمن‌ها و اصناف همچنين احزاب و جنبش‌هاى اجتماعى به شدت مخالفت خود را با وراثتى شدن حکومت اعلام کرده‌اند. اينکه در مورد دخالت‌هاى آمريکا در اين مورد مى‌گويند اندکى مبالغه است چراکه آمريکايى‌ها به صورت مستقيم هيچ نامزدى را حمايت نخواهند کرد و يا مانع ديگرى نخواهند شد به خصوص که در دولت اوباما به سر مى‌بريم.
منبع: روزنامه اعتماد ملی
اما از رئيسجمهور که اين روزها به شدت از مرگ نوه‌اش غمگين است هيچ اشاره‌اى که مبنى بر بازگشت وى از تعهدى که در سال 2006 و پس از انتخابات رياست‌جمهورى مبنى بر حضور در عرصه تا زمانى که قلبش مى‌تپد، وجود ندارد. روزنامه‌هاى مستقل اين کشور از دفتر رياست‌جمهورى خواسته‌اند تا گزارشى را در مورد وضع سلامتى وى منتشر کنند، چراکه به گفته اين روزنامه‌ها وى حتى براى استقبال از اوباما به فرودگاه هم نرفت و پس از ديدار با وى براى انجام مصاحبه‌اى مطبوعاتى حاضر نشد با وى در کاخ قبه چنانکه عادت اوست، حاضر شود. مهم‌ترين کنفرانسى که حزب حاکم برگزار کرد در آن براى اولين بار سازو‌کارى مشهود براى انتقال قدرت در صورتى که منصب رياست‌جمهورى به دليل غيبت رئيسجمهور و يا ناتوانى وى از اداى وظيفه، خالى باشد، تدارک ديده شد. در اين ميان حزب حاکم در کنفرانس فوق‌العاده خود در مصوبه‌اى که 50درصد از شرکت‌کنندگان به آن راى مثبت دادند، موافقت خود را براى انتخاب نامزد رياست‌جمهورى در ميان اعضاى شوراى مرکزى به خصوص جمال مبارک در صورتى که رقيبى براى وى وجود نداشته باشد، اعلام کرد.
در ميان غيبت شبه‌کامل مردم در مسائل روزمره خود؛ نخبگان سياسى که به صورت جزيره‌هاى دورافتاده‌اى عمل مى‌کنند، رژيم مصر موفق شده بيشتر آنها را به سمت مشکلات اقتصادى و امنيتى سوق دهد در حالى که خود در پشت پرده مهم‌ترين درگيرى‌اى که وجود دارد، مساله رياست‌جمهورى است که تمام ارکان نظام را به خود مشغول داشته است.
آقاى جمال مبارک از هم اکنون سفرهاى انتخاباتى خود را آغاز کرده است. او با عنوان توسعه هزار روستاى فقير به دلتا و الصعيد رفت در حالى که کاروانى که وى را در اين سفر همراهى مى‌کرد مانند کاروان رياست‌جمهورى بود و از وى محافظت مى‌شد. گزارش‌هاى منتشر شده توسط روزنامه‌نگارانى که وى را در اين سفر همراهى مى‌کردند حاکى از آن است که جمال در پاسخ به اين سوال که آيا وى نامزد انتخابات رياست‌جمهورى در سال 2011 است، پاسخ نه رد و نه قبول را داده است. آگاهان مسائل سياسى مى‌گويند از دو سال پيش طرح‌هايى در سطوح نظامى و امنيتى مصر به اجرا در آمد تا آنها را به پذيرش جمال مبارک به اين اعتبار که وى تنها تضمين‌کننده تداوم وضع کنونى در امتيازات مادى و اجتماعى گسترده‌است، راضى کنند. آنها تاکيد مى‌کنند که جمال از حمايت صد درصدى سرلشکر عمر سليمان رئيس سازمان اطلاعات مصر که نفوذى اساسى در زندگى روزمره مصرى‌ها دارد براى جانشينى پدرش برخوردار است.
بر اساس اين شواهد و مدارک است که نتيجه‌گيرى مى‌کنند جمال چشم به رياست‌جمهورى دوخته است در حالى که دو دلى در مورد پذيرش و يا عدم پذيرش وى در مصر تمام وجود وى را در برگرفته است، او با اين سوال سخت مواجه است که در صورت رسيدن به قدرت چگونه عمل خواهد کرد، چندى پيش يک روزنامه مستقل مصرى گزارشى را با عنوان «حاج مبارک و فرزند جمال» منتشر کرده بود که در آن به صورت تمسخر‌آميزى اقدامات آنها براى احداث اماکن تجارى در محله‌هاى پر جمعيت شهر نقد شده بود.
در اين ميان دکتر ايمن نور موسس حزب «الغد» و مخالف برجسته مصرى چندى پيش از آمادگى خود براى ورود به عرصه انتخابات رياست‌جمهورى در سال 2011 خبر داد و تاکيد کرد که توان و نيروى جمال مبارک وابسته به حضور پدرش در قدرت است. نور در مصاحبه با روزنامه القدس‌العربى جمال را به کمى تجربه و عدم مقبوليت مردمى براى اين منصب متهم مى‌کند و مى‌گويد: «جمال بهتر است که وارد هيچ انتخاباتى نشود، او تنها تجربه مصرف کردن دارد و بهترين شغل براى او رياست يک شعبه از بانک است و نه کشور مصر.» نور که سفرهاى تبليغاتى خود را شروع کرده است و ضمن سفر به چند استان با استقبال خوب مردم هم مواجه شده است، هنگام حضور در شهر منصوره که زادگاهش است توسط نيروهاى امنيتى از مصاحبه مطبوعاتى‌اش به بهانه احتمال ابتلاى وى و همراهانش به آنفلوآنزاى خوکى جلوگيرى شد. اما سياستمداران بر اين باورند که ميزان محبوبيت نور پس از آزادى از زندان و جدايى از همسرش خانم جميله اسماعيل کاهش پيدا کرده است.
برخى ديگر از ناظران و آگاهان مسائل مصر شکل‌گيرى درگيرى‌هاى آشکار هنگام انتقال قدرت در مصر را دور از ذهن نمى‌دانند و حادث شدن چنين اتفاقاتى را به دليل نظام وراثتى و به دلايل زير مى‌دانند:
نخست آنکه حسنى مبارک تا سال 2011 همچنان در قدرت باقى خواهد ماند و با وجود آنکه سنش از 83 سال تجاوز مى‌کند توانايى حضور در صحنه را دارد.
دوم به سازمان نظامى مصر باز مى‌گردد که به صورت عملى قدرت را در دست دارد و نمى‌تواند اين امر را برتابد که يک شهروند جوان عنوان رياست‌جمهورى گرفته و بخواهد به عنوان فرمانده کل قوا بر آنها فرمان براند و آنها از اين حيث به شدت حساس هستند. اين در حالى است که کسى به خوبى نمى‌داند در طول سه دهه گذشته در سازمان نظامى مصر چه اتفاقاتى رخ داده است و ديدگاه آنها نسبت به نظام وراثتى چيست و آيا احتمال دارد که آنها به صورت ناگهانى از يک فرد مستقل در انتخابات به عنوان فرد مطلوب حمايت کنند با اين ديدگاه که ارتش مصر داراى حسن شهرت در ميان مردم است و از جايگاه مردمى و سياسى خوبى برخوردار است. برخى اين امر را بعيد نمى‌دانند که با تعديل ماده 76 قانون راه را براى محدود کردن شروط نامزدى رياست‌جمهورى هموار کنند. وضعيت اقتصادى در مصر نيز چندان خوشايند نيست و بستگى به روند بحران جهانى اقتصاد دارد که باعث شورش و درگيرى در جامعه شده است. آمارى که دولت اعلام کرده و روزنامه دولتى الاهرام نيز آن را منتشر کرده، نشان دهنده کم شدن ورود ارز از خارج به مصر به ميزان 15درصد است و ميزان کارگرهايى که از کشورهاى خليج‌فارس بازگشته‌اند نيز افزايش يافته بيکارى زياد شده و صادرات نيز به شدت کاهش يافته است. مشکلات اقتصادى باعث شده تا مخالفان با توارث زياد شده و به يافتن جانشينى ديگر براى بهتر شدن امور به عنوان تنها راه کمک کنند.
برخى از نيروهاى سياسى تاثيرگذار مانند گروه اخوان‌المسلمين و برخى از انجمن‌ها و اصناف همچنين احزاب و جنبش‌هاى اجتماعى به شدت مخالفت خود را با وراثتى شدن حکومت اعلام کرده‌اند. اينکه در مورد دخالت‌هاى آمريکا در اين مورد مى‌گويند اندکى مبالغه است چراکه آمريکايى‌ها به صورت مستقيم هيچ نامزدى را حمايت نخواهند کرد و يا مانع ديگرى نخواهند شد به خصوص که در دولت اوباما به سر مى‌بريم.
منبع: روزنامه اعتماد ملی
نظر شما :