آیا سفر اوباما به خاورمیانه موفقیت آمیز بود؟

باراک اوباما رئیس­جمهور سیاه پوست آمریکا فرد باهوش و زیرکی است. او راهی خاورمیانه شد تا سیاست های آمریکا را تغییر دهد. مهمترین راهبردهای باراک حسین اوباما در سفر آخر هفته او به خاورمیانه را می توان بر محورهای ذیل برشمرد:

1. تلاش برای کسب بالاترین  منافع ایالات متحده و بازتعریف آن در محیط بحرانی خاورمیانه.

2. تسهیل حضور آمریکا  در کشورهای خاورمیانه و بسط نفوذ منطقه و ارائه تصویر جدیدی از آمریکا در میان افکار عمومی

3. ایجاد فضای سیاسی مناسب در توسعه روابط آمریکا با جهان اسلام و بهره برداری از آن.

4. ارائه دیدگاههای  مسالمت آمیز از خود و دولت جدید آمریکا در مقابل 8 سال دوره ریاست جمهوری جورج بوش و چهره خشن آن به مردم منطقه از جمله دمکراسی خواهی و به رسمیت شناختن برخی از حقوق مسلمانان.

5. ارسال سیگنالهای  مثبت تر به رهبران جمهوری اسلامی ایران برای همکاری آینده (شاید انتخاب روز 14 خرداد برای سخنرانی و ارسال پیام به ملتهای مسلمان منطقه از جمله ایران و نزدیک بودن روز انتخابات رئیسجمهور جدید میتواند با زیرکی خاصی انتخاب شده باشد. ) 

6. تامین و توسعه امنیت و منافع اقتصادی شرکت های آمریکایی در بازار حوزه کشورهای نفتخیز خاورمیانه.

7. رویکرد جدیدی از سیاست خارجی آمریکا در حل بحران اعراب و اسرائیل با رویکردهای جدید دیپلماتیک.

اوباما پس از عربستان به عنوان اولین مقصد به مصر رفت و در آنجا در خصوص توسعه روابط با جهان اسلام و همکاری منطقه ای در خاورمیانه صحبت های مهمی کرد . اوباما فهم صحیحی از نظرسنجی مردم مسلمان این منطقه که در 90% آن آمریکا را دشمن اصلی تلقی کرده اند، دارد.

خاطر نشان می سازد سفر اول وی به ترکیه نیز جهتگیری جدید سیاست جهانی آمریکا را در قبال کشورهای اسلامی نمایانتر ساخت.

چهل و چهارمین رئیس جمهور آمریکا پیشتر اعلام کرده بود که در دوران وی روابط جدیدی میان آمریکا و جهان اسلام آغاز می شود و گذشته تیره میان طرفین باید به فراموشی سپرده شود!

اظهارات سخنگوی کاخ سفید که در نشریه واشنگتن پست منعکس شده است آشکارا سیاست اوباما را ایجاد مراوده با جوامع مسلمان در سراسر جهان (نه فقط جهان عرب) مورد تاکید قرارداد و افزوده کانون توجه رئیس جمهور روی حل اختلافاتی متمرکز است که آمریکا و جوامع مسلمان را از یکدیگر جدا کرده است. اوباما نگرانی های مشخصی نظیر افراطگرایی خشونت آمیز و اختلافات فلسطینیان و اسرائیل را در سخنرانی خود بررسی خواهد کرد.

رئیس جمهور آمریکا در مصاحبه با بی بی سی هوشمندانه موقعیت اسرائیل در منطقه را بد ارزیابی کرد و صراحتاَ گفت من معتقدم از منظر استراتژیک شرایط موجود به نفع امنیت اسرائیل نیست و در غیاب صلح با فلسطینیان، تهدید نظامی علیه اسرائیل ادامه پیدا خواهد کرد و این رژیم مشکلات فراوانی را در مرزهای خود خواهد داشت.

به علاوه او در مصاحبه ای با یک شبکه رادیویی در آمریکا نیز گفته است که به روابط نزدیک با رژیم صهیونیستی استمرار می بخشد، اما عنوان کرد که شرایط کنونی در منطقه غیرقابل تداوم است و منافع دو طرف را در معرض خطر قرار می دهد.

دوست خوب بودن، مستلزم صادق بودن است. من معتقدم زمان هایی وجود داشته که ما آنطور که باید و شاید درباره این مسئله صادق نبوده ایم که جهت و مسیر فعلی در منطقه به شدت منفی است، نه تنها برای منافع اسرائیل بلکه برای منافع آمریکا.

این اظهارات در کنار سخنان اوباما در مصاحبه با شبکه العربیه اذعان کرده بود" :وظیفه اش نسبت به جهان عرب رساندن این پیام است که آمریکایی ها دشمن شما نیستند "را میتوان مدبرانه تلقی کرد ولی این کافی نیست.

اوباما نمی تواند بدون اقدام عملی در خصوص فشار به اسرائیل مبنی بر تشکیل دولت مستقل فلسطینی، بازگشت آوارگان، توقف شهرک سازی، رهبران مسلمان را مجاب نماید که آمریکا در صدد انجام تعهد خود نسبت به ایجاد مراوده با جوامع مسلمان سراسر جهان است.

همانطور که وی در مصاحب های گفته : درس هایی از اسلام آموخته ام و همچنان نیز به فراگیری این درس ها ادامه می دهم.

باید افزود که یکی از این درس ها درک درست از جایگاه فلسطین و بیت المقدس در میان افکار رهبران هوشمند و مردم مسلمانان منطقه و ایران اسلامی است.

اینکه اسرائیل ده ها سال است مورد حمایت نظامی، اقتصادی، سیاسی آمریکا قرار دارد و از چشم کسی دور نمی ماند تنها سیاست عملی آمریکا در نفی این گذشته تاریک می تواند امیدواری برای حل بحران ایجاد کند و در این تعامل منافع آمریکا و کشورهای مسلمان می تواند تلاقی یافته و تامین گردد.

بدون شک بعید است باراک اوباما بدون برداشتن قدم های عملی در خصوص حل مساله فلسطین بتواند به راهبردهای گفته شده دست یابد.