دیپلماسی چند جانبه با حضور ظریف و سجادپور

نشست نقد و بررسى کتاب ديپلماسى چند‌جانبه و سازمان‌هاى بين‌المللى (‌نظريه و عملکرد سازمان‌هاى بين‌المللى و منطقه‌اى) با حضور دکتر محمدجواد ظریف و دکتر محمدکاظم سجاد‌پور، در دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران برگزار شد.

ديپلماسى چندجانبه عنوان کتاب سه جلدى است که در اين کتاب به نظريه و عملکرد سازمان‌هاى منطقه‌اى و بين‌المللى در 14 فصل پرداخته شده است. جلد اول شامل هشت فصل است که به بحث‌هاى نظرى و کلى بررسى مفهوم ديپلماسى چندجانبه، سير تحول تاريخى ديپلماسى چندجانبه، فهم نظرى ديپلماسى چندجانبه و نظام بين‌الملل، ديپلماسى چندجانبه و حقوق بين‌الملل، ساختار تصميم‌گيرى در ديپلماسى چندجانبه، بازيگران ديپلماسى چندجانبه و فرهنگ ديپلماسى پرداخته شده است. در جلد دوم، نخست ديپلماسى چندجانبه در سازمان ملل متحد و خارج از آن سازمان در دو فصل به بررسى شده و در چهار فصل آخر، بررسى نقش ديپلماسى چندجانبه در مسائل جهانى با تمرکز بر صلح و امنيت بين‌الملل، توسل به زور و فيصله مسالمت‌آميز اختلافات تسليحات و خلع‌سلاح، محيط‌زيست و توسعه و نهايتاً حمايت از حقوق بشر پرداخته شده‌است. قابل ذکر است وزارت امور خارجه ناشر کتاب ديپلماسى چندجانبه است.

پیش از آغاز برنامه نقد این کتاب دکتر ظریف که مدت‌هاست در مطبوعات حضور ندارد گفت من خودن را سانسور خبری کرده‌ام. نه پیش از انتخابات و نه بعد از انتخابات با کسی حرف نمی‌زنم.

دکتر مهدی ذاکریان، در آغاز برنامه گفت که این دو نویسنده چهره‌های آشنای دانش روابط بین‌الملل و علم سیاست کشور هستند که نیازی به معرفی ندارند. آقای دکتر ظریف از تحصیلکردگان دانش روابط بین‌الملل در امریکا است. وی ضمن اینکه سابقه اجرایی فراوانی دارد، سابقه آکادمیک و دیرینه‌ای را هم دارند. در حال حاضر هم در دانشکده وزارت امور خارجه سمت بسیار مهم استادی را در این دانشگاه برعهده دارند. پیش از این نیز نماینده دائم ایران در سازمان ملل متحد بودند. اینجا هم می‌خواهم جمله‌ای را بگویم که نمی‌دانم این تعریف است یا نه. بسیاری از اسرائیلی‌ها به حضور آقای دکتر حسودی می‌کردند و می‌گفتند که ای کاش ما هم یک نماینده مانند ظریف در سازمان ملل داشتیم. هرچند در قرآن هم آمده است که حقیقت آن چیزی است که دشمن به آن اذعان کند.

آقای دکتر کاظم سجادپور مدیر کل دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امورخارجه بود که مایه افتخار کشور است.

دکتر ظریف درباره کتاب دیپلماسی چند جانبه گفت: این کتاب قرار نبود چنین حجمی داشته باشد. این کتاب حاصل دغدغه دو دهه‌ای من و آقای دکتر سجادپور است. چراکه در کلاس‌هایی که از سال 1371 در دانشکده بین‌الملل برای تدریس سازمان‌های بین‌المللی به نظرم رسید که با توجه به سابقه مطالعاتی کتابی به فارسی برای تدریس برای دوره فوق لیسانس نوشته شود. این کتاب تلاشی است تا هم بحث‌های نظری سازمان‌های بین‌المللی را مطرح کنیم و هم با مقداری تجربه که طی 28 سال به دست آوردیم آن بحث‌ها را کامل کنیم و مقداری هم این مسائل را بومی کنیم. هدف ما از این کتاب این بود که برای تحلیل‌گر و برای بازیگر امکان نگرش صحیح به دیپلماسی چند جانبه را فراهم کنیم که برای بازیگران از این جهت مهم است که بتوانند نقش فعال‌تری را در سازمان‌های بین‌المللی که از موقعیت قابل توجهی در روابط بین‌الملل برخوردارند ایفا کنند.

ایفای نقش در این مجامع نیازمند درک این مسئله است که این مجامع از چه کارآمدی و چه کارآیی برخوردارند.

وى با بيان اينکه هدف سازمان‌هاى بين‌المللى مشروعيت‌سازى است افزود: سازمان‌هاى بين‌المللى بهترين محل براى اجراى ديپلماسى چند جانبه است.

ظريف گفت: سازمان‌هاى بين‌المللى در دهه 30 تا 50 ميلادى رشد منفى داشته‌اند و از دهه 50 به بعد داراى رشد مثبت بوده‌اند که اين رشد هنوز متوقف نشده است.

سجادپور استاد روابط بين‌الملل دانشکده وزارت امور خارجه نيز در اين مراسم گفت: رشته روابط بین‌الملل و علوم سیاسی در همه جای دنیا من جمله در ایران یک معضل فاصله با واقعیت به طور طبیعی دارد. آنچه که ما در مورد سازمان ملل می‌خوانیم با آن چیزی که سازمان ملل است، تشابه‌ها و اختلاف‌هایی دارد. از انگیزه‌های اصلی ما پر کردن این فاصله بود.

دکتر سجاد پور ادامه داد که در اين کتاب موضوع چگونگى فهم ديپلماسى چند جانبه نقد و بررسى شده و مطالب آن نيز مرتبط با دروس دانشگاهى در رشته علوم سياسى و روابط بين الملل است.
وى با اشاره به اهداف ديپلماسى افزود: شکل و محتواى ديپلماسى چند جانبه متفاوت است .سجاد‌پور گفت: سازمان‌هاى مختلف در کشور در مذاکرات بين‌المللى شرکت مى‌کنند که در اين ميان علاوه بر داشتن اطلاعات فنى و تکنيکى بايد از فهم و آگاهى سياسى نيز برخوردار بود.

سيد‌جلال دهقانى فيروز‌آبادى استاد روابط بين‌الملل دانشگاه علامه طباطبايى نيز در اين مراسم در نقد اين کتاب گفت: فصلى از کتاب به انتظارات غير واقع‌بينانه از سازمان‌هاى بين‌المللى اختصاص داده شده که بهتر است مشخص شود که اين موضوع از ديد چه گروهى بررسى مى‌شود.

عکس ها: حميدرضا نبئى