راه روسیه برای حضور در سازمان تجارت جهانی کوتاه شد

هفته گذشته وزير اقتصاد آلمان با الويرا نبيولينا وزير توسعه اقتصادى روسيه در مسکو دیدار کرد و با برشمردن میزان تبادلات اقتصادی دو کشور و سرمایه گذاری های کشورش در روسیه، به حمایت از این کشور برای پیوستن هر چه سریع تر به سازمان تجارت جهانی پرداخت.

کارل تئودور گوتنبرگ از روند رو به افزایش تعاملات آلمان با روسیه خبر داد و به این ترتیب اعلام کرد که کشورش خواستار پيوستن زودهنگام روسيه به سازمان تجارت جهانى است.   

به گفته گوتنبرگ وزير اقتصاد آلمان، امروز اقتصاد روسيه در مسير صحيحی حرکت مى کند و آلمان براى حمايت از این کشور در زمينه اقتصادى آمادگى دارد.

اگرچه وزير توسعه اقتصادى روسيه گفته است که آلمان مهم ترين شريک تجارى و اقتصادى روسيه محسوب می شود و در شش سال اخير حجم مبادلات بازرگانى ميان دو کشور با سه و نيم برابر افزايش به 67 ميليارد دلار در سال 2008 رسيده است، اما به نظر می رسد بیش از شاخصه های اقتصادی که می بایست مورد پذیرش WTO باشد، برداشته شدن موانع سابق از سر راه روسیه منوط به حذف چند و چون های سیاسی بوده است.

هنوز یک هفته از شروع بحران حاکمیت در گرجستان و شدت یافتن دردسرهای میخاییل ساکاشویلی در برابر مخالفین نمی گذرد. بسیاری بر این باورند که تنها ماندن ساکاشویلی از آن دست مقدراتی است که در حوزه نفوذ روسیه تازگی ندارد و معادلاتی پیچیده تر از آن دارد که در ظاهر نشان می دهد.

از جمله مصادیق سیاسی - و غیر اقتصادی - مورد اختلاف روسیه و غرب که پیوستن به سازمان تجارت جهانی را تحت الشعاع قرار داده بود، یکی مسئله گرجستان و دخالت های روسیه در آن بود و دیگر همکاری های بحث برانگیز با ایران و عدم موافقت این کشور با تنبیه کردن ایران از سوی شورای امنیت.

روسیه از سال 1993 در پی عضویت در سازمان تجارت جهانی WTO‌ بوده و با ده ها کشور عضو مذاکراتی داشته است. با این همه موضوع ایران و گرجستان هیچ گاه از موضوعیت نیفتاده و فشارهایی را از سوی غرب به روسیه وارد ساخته است.

دو سال پیش و در زمان زمامداری جورج بوش، روزنامه «کامرسانت» در گزارش سفر کاندوليزا رايس وزير امور خارجه وقت آمريکا به مسکو، از معامله احتمالی روسيه و ايالات متحده بر سر ايران و عضويت این کشور در سازمان تجارت جهانى خبر داده بود.

مقاومت روسیه در قبال تصمیماتی که شورای امنیت درباره ایران اتخاذ می کرد، از آن جهت بود که به آمريکا يادآورى کند که حمايت مسکو از اعمال تحريم ها علیه تهران، منوط به اعطای امتيازات ايالات متحده به روسيه است.

این روزنامه نوشته بود عقیده مسکو بر اين است که دستيابى به هر نوع توافقى درباره ايران، قبل از هر چيز به برطرف کردن موانع موجود بر سر راه عضويت روسيه در سازمان تجارت جهانى بستگی دارد.

در آن زمان روزنامه وال استريت ژورنال طی گزارشی آورده بود که چهار سناتور آمريکايى اعلام کرده اند که اگر روسيه از همکارى با ايران دست نکشد، عليه الحاق آن به سازمان تجارت جهانى رأى خواهند داد.

نگرانی آمریکا زمان بیشتر شد که موافقتنامه ایران و روسیه درباره زمان راه‌اندازى نيروگاه اتمى بوشهر به امضا رسيد. سناتورهاى آمريکايى اين سند را نوعی «پارچه قرمز» اعلام کرده و در نامه ای آوردند: «امکان اينکه ايران نحوه غنى‌سازى اورانيوم را ياد بگيرد و اينکه روسيه اين روند را سرعت مى‌بخشد، باعث نگرانى ما مى‌شود».

گفته می شد که نمايندگان کنگره آمريکا تنها در صورتى حاضرند راه روسيه را برای پیوستن به سازمان تجارت جهانى هموار کنند که از تکميل ساخت نيروگاه بوشهر دست بکشد. همین مسئله کار را در نیروگاه بوشهر بارها به تاخیر انداخت و سرآخر روسیه در زمینه تامین سوخت به ترتیبی عمل کرد که مورد رضایت غرب بود.

بعد از دیدار مقامات اروپایی و باراک اوباما با دیمیتری مدودف، علاوه بر تسریع روند مذاکرات ناتو و روسیه، چالش ها بر سر استقرار سپر دفاع موشکی در شرق اروپا نیز به گونه ای فرافکنی شد که ایران به عنوان تهدید خاورمیانه ای لقب بگیرد و دستاویز اصلی برای استقرار این سامانه معرفی شود.

بر همین اساس آرکادى دورکوويچ دستيار رئيس جمهور روسيه هفته گذشته اعلام کرد با توجه به اینکه واشنگتن متعهد شده است به طرح عضويت روسيه در سازمان تجارت جهانى کمک کند اين کشور اميدوار است که در اين سازمان عضو شود.

دورکوويچ در اين باره افزود: عضويت در سازمان تجارت جهانى براى ما مهم است زيرا اين امر فرصت هاى جديدى به ويژه در زمينه تقويت بازار مالى و رفع موانع بر سر راه توليد پيش روى ما مى گذارد.

رييس جمهورى روسيه اخيرا گفته بود: "ما نمى توانيم تا ابد به مذاکره در اين زمينه بپردازيم." این مذاکرات از جنبه ابدی خارج شد چرا که روسیه سیاست های ابدی در قبال ایران و اوکراین و گرجستان و... نداشته و ندارد و با رسیدن به موعد تغییرات، با کمک غرب قدم در مسیر جدیدی گذاشته است.