کمک‌های میلیاردی عرب‌ها به کجا می‌رود؟

پس از اعلام آتش بس یک طرفه از سوی اسرائیل، ادامه حملات چند دقیقه بعد از اعلام آتش بس از سوی حماس و نیروهای اسرائیلی و طرح پیش شرط های حماس برای رعایت آتش بس، بلاخره غزه در حال سپری کردن روزهای آرام است و معلوم نیست چه مدت این آرامش به طول انجامد و معادلات سیاسی کشورهای فرا منطقه ای و اسرائیل، مهلت یک هفته ای حماس برای خروج سریع نیروهای اسرائیلی از خاک غزه، راهی شدن اوباما به کاخ سفید و چراغ سبز تل آویو به دولت جدید ایالات متحده برای آرام نگه داشتن اوضاع تا سامان یافتن شرایط چه اندازه آرامش برقرار شده را تحت تاثیر قرار خواهد داد.

اما جامعه بین المللی بلافاصله پس از آتش بس با آمارهای متنوعی از خسارت ها و زیان های انسانی و مادی در غزه مواجه شد که کشورهای مختلف را برای کمک رسانی به تکاپو انداخت، اینجا دیگر باید مسائل سیاسی کمتر مورد توجه قرار گیرد و کمک ها صرفا جنبه انسان دوستانه داشته باشد اما در پشت پرده کمک های انسانی نیز می توان رگه های معاملات سیاسی را درک کرد.

در حالی که سازمان ملل متحد می گوید بیش از 50 هزار نفر در غزه بی خانمان شده اند و 400 هزار نفر به آب آشامیدنی دسترسی ندارند، کشورهای عربی با حضور در نشست کویت که  با هدف اصلاحات اقتصادی در کشورهای عرب منطقه برنامه ریزی شده بود، به بررسی وضعیت کنونی غزه پرداختند اما گفت و گوها و مذاکرات این نشست، نشان داد که اختلاف ریشه داری میان حاضرین پیرامون غزه و اوضاع این منطقه وجود دارد.

این کشورها در تلاشی سنبلیک، نشست اقتصادی کویت را تبدیل به نشستی برای طرح کمک های خود به مردم غزه کردند اما اختلاف دیدگاه حاضرین خود نشانه ای از به ثمر نرسیدن کمک هایی است که برای غزه در نظر گرفته شده است.

در این ارتباط ملک عبدالله، پادشاه عربستان سعودی گفت که کشورش یک میلیارد دلار کمک مالی به بازسازی غزه اختصاص خواهد داد. اما وی در ادامه سخنانش تهدید کرد که طرح صلحی را که عربستان شش سال پیش ارائه کرده بود، پس خواهد گرفت.

بر اساس این طرح صلح که اولین بار در سال 2002 از سوی ملک عبدالله مطرح و مجددا در سال 2007 مورد تاکید عربستان قرار گرفت؛ در صورت عقب نشينى اسرائيل از سرزمين هاى اشغالى در جريان جنگ ۱۹۶۷، تاسيس کشور فلسطين با پايتختى اورشليم (بيت المقدس) و حل مسئله آوارگان، اعراب با اين کشور پيمان صلح امضاء کرده و موجوديت آن را به رسميت خواهند شناخت.

با وجود آنکه کمک عربستان نیمی از کمک های نقدی است که کشورهای عرب شرکت کننده در این اجلاس قرار است به غزه اهدا کنند؛ آنچه مشخص است این کمک ها مستقیما به غزه داده نخواهد شد، کشورهای عربی منطقه حتی با وجود کذب بودن این ادعا که خواستار نابودی حماس به دست اسرائیل بوده و هستند؛ هیچ نوع ارتباط و حمایت و همکاری با گروه مقاومت حماس را نمی پذیرند.

با این وصف نمی توان انتظاری غیر از کمک رسانی اعراب منطقه به تشکیلات خودگردان فلسطینی به رهبری محمود عباس را داشت، به نظر می رسد کشورهای عربی منطقه ورای اختلافات دیدگاهی خود در خصوص عاملین بحران غزه و ترتیبات صلح اعراب و اسرائیل در آینده پیش روی منطقه، در خصوص ارتباط با حماس و همکاری با این گروه، متحدالنظر هستند و حاضر نیستند به طور مستقیم به کمک رسانی و مشارکت در بازسازی غزه بپردازند، آنها تلاش می کنند تا زمانی که فرد یا گروهی از متحدانشان در غزه تصدی امور را در دست نگرفته است، همچنان واسطه ای به نام محمود عباس را برای خود حفظ، و کمک هایشان را از این مسیر برای غزه هزینه کنند.

اما سوال این جاست که آیا با توجه به سوابق نابسامانی مدیریتی گروه های فلسطینی، بازهم می توان به تشکیلات خودگردان فلسطینی برای یاری رسانی به مردم غزه اعتماد کرد، آنهم در شرایطی که محمود عباس با تمدید مهلت برگزاری انتخابات همچنان در مسئولیت خود به عنوان رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین باقی است و در کشاکش رقابت های سیاسی برای برگزاری انتخابات به سر می برد.

از سوی دیگر تحریم های اقتصادی غزه که پیش از آغاز درگیری ها نیز برقرار بود و وضعیت نابهنجاری را برای مردم ایجاد کرده بود، با آغاز و اوج گیری درگیری ها، وخامت شرایط را برای مردم بیشتر ساخت، در این خصوص پس از برگزاری نشست شرم الشیخ که روز بعد از اعلام آتش بس از سوی اسرائیل برگزار شد، دولت مصر متعهد شد که اجازه دهد حمل و نقل از گذرگاه رفح، در مرز مصر و غزه، زیر نظر ناظران اتحادیه اروپا و حضور ماموران تشکیلات خودگردان فلسطینی صورت گیرد.

اروپا و کمک رسانی به غزه
اما کمک های اتحادیه اروپا به غزه دارای ابعاد دیگری است، در حالیکه روز سه شنبه ( اول بهمن ماه) رهبران فرانسه، بريتانيا، آلمان، اسپانيا و ايتاليا اعلام کردند که حاضرند امکانات خود را برای کمک‌رسانی به مردم غزه و جلوگيری از قاچاق اسلحه به نوار غزه به کار گيرند، برخی بر این باورند که اتحاديه اروپا در حال مذاکره برای ارسال نيرو به منطقه است و این امر نشانه فراهم سازی زمینه های عملیاتی ساختن تفاهم نامه ممنوعیت قاچاق اسلحه به حماس است که پیش از اعلام آتش بس، میان اسرائیل و امریکا به امضا رسید.

به این ترتیب کمک های انسان دوستانه اروپا به غزه نیز در لوای دیگر اقدامات کشورهای اروپایی برای حمایت عملی از اسرائیل و محدود و محصور ساختن حماس در دستور کار است و اینجا نیز آنچه فراموش شده است؛ کمک های به واقع انسان دوستانه و مردم زیان دیده غزه است.