چراغ‌های رابطه روشن نیست
نشست هفتگی سخنگوی وزارت خارجه در هفته ای که صندلی های نمایندگان ایران در اجلاس منامه بحرین خالی ماند و وزیر خارجه نیز از رفتن به نشست پاریس امتناع کرد، محل سرزنش ها، واکنش ها و تکذیب های دستگاه دیپلماسی بود.
سخنگوى وزارت امور خارجه کشورمان در نشست خبری خود با خبرنگاران درباره عدم شرکت ايران در اجلاس افغانستان در پاريس، گفت: ما در اصل موضوع آمادگى داشتيم ولى يک اقدام جدى بين‌المللى نياز به هماهنگى همه ابعاد دارد. نبايد اين‌طور باشد که از يک طرف از وزير خارجه مان دعوت کنند و از طرف ديگر با اظهارات غيرديپلماتيک، آداب ميزبانى را انجام ندهند.
در شرایطی که چند روز پیش نیکلا سارکوزی رئیس جمهور فرانسه در گفته هایی انتقادبرانگیز، رئیس جمهور ایران را فاقد وجاهت و مشروعیت لازم برای مصافحه و گفتگو خوانده بود و بر اظهارنظر وی مبنی بر "لزوم محو شدن اسرائیل" استناد کرده بود، وزارت خارجه فرانسه در پیگیری برنامه های خود جهت دعوت از همسایگان افغانستان، از ایران نیز دعوت به عمل آورد تا بگوید اظهارات ریاست جمهوری کشورش در سیاست های خارجی و خاورمیانه ای این کشور خللی ایجاد نکرده و مقوله دیپلماسی امری انعطاف پذیر و قطعیت گریز است.
با این وجود لحن زننده سارکوزی در مورد رئیس جمهور ایران آن قدر مسئولان کشورمان را برآشفت که تصمیم گرفتند بر سفر پاریس قلم قرمز بکشند؛ هر چند موضوع نشست افغانستان باشد و هر چند سایر کشورهای همسایه و تاثیرگذار بر آینده افغانستان در آن حضور داشته باشند.
قشقاوى با انتقاد از اقدام دولت فرانسه خاطرنشان کرد: از يک سو ميزبانى چون فرانسه از وزير خارجه کشورمان براى شرکت در اجلاس و کسب مشورت دعوت به عمل مى‌آورد اما در آستانه برگزارى اجلاس با اظهارات غيرديپلماتيک آداب ميزبانى و الزامات مشورت را انجام نمى‌دهد. لذا ايران با توجه به اين موضوع از شرکت در اجلاس خوددارى کرد.
وى با تاکید بر اینکه "ما معتقديم بايد در جهت استقرار صلح و ثبات در افغانستان تلاش‌هاى لازم صورت گيرد" افزود: ما در اصل موضوع براى شرکت آمادگى داشتيم ولى حل اين مساله به يک اقدام جدى بين‌المللى و هماهنگ در همه ابعاد نياز دارد.
او علاوه بر فرانسه، گلایه هایی هم از ایالت متحده در قضیه تعامل ایران با افغانستان مطرح کرد و گفت: براساس نظرات همه تحليل‌گران، حاصل همکارى‌هاى ايران در اجلاس‌هاى قبلى در افغانستان سازنده بوده اما با اقدام خصمانه آمريکا در آن زمان روبرو شده است. بعد از همکارى‌هاى ايران چه ضرورتى داشت که بوش عبارت ناشايستى را عليه ايران به کار گيرد.
به نظر می رسد آن بخش از گفتگوهای ایران و غرب که به مسائل خاورمیانه و موضوعاتی چون افغانستان و عراق برمی گردد و سابقا چندین بار با حضور نمایندگان ایران و دولت های اروپا و آمریکا برقرار شده بود، تحت الشعاع مواضع مستحکم ایران در قبال سیاست های خود قرار گرفته باشد.
عراق و افغانستان از معدود منافذ ورود به گفتگوهایی سازنده، پیش برنده و پویا با غرب است. زمانی که راه بر گفتگوهایی درخصوص همکاری های هسته ای، لبنان و گروه های مقاومت و طرح صلح عربی مسدود است و سیاست های اصولی مانع از شکل گیری گفتگو می شود، هر دو طرف می توانند آنجا که پای منافع مشترک به میان می آید با یکدیگر بحث و تبادل نظر کنند. به امضا رسیدن توافق نامه امنیتی عراق در میان مخالفت های ایران و جریان های منتقد داخل عراق، به ضرر سیاست های اصولی و قطعی جمهوری اسلامی و در نتیجه تنگ شدن دایره گفتگو درباره عراق انجامید. از سوی دیگر همزمانی اظهارات ضد ایرانی سارکوزی با نشست افغانستان در پاریس نیز به کناره گیری ایران ختم شد و گفتگو با غرب بر سر منافع منطقه ای را برای مدتی به تاخیر انداخت.
البته اتحادیه اروپا درصدد است با ایجاد دفتر نمایندگی در ایران – همچون بسیاری از کشورها – مناسبات دیپلماتیک خود را با تهران افزایش دهد. سخنگوی وزیر امور خارجه نیز از پیشنهادی که در این باره شده است استقبال کرد تا در میان اخباری که از عدم شرکت ایران در نشست های پاریس و منامه خبر می داد، خبری مربوط به تمایل رابطه و باز بودن راه های تهران برای دیگران وجود داشته باشد.
می توان گفت هفته های جاری، روزهای اعتراضات دیپلماتیک، احضار سفرا، برپایی تجمعات اعتراضی در برابر سفارتخانه ها و جدل لفظی با دستگاه دیپلماسی کشورهای عربی و اروپایی بوده است.
قشقاوی این هفته واکنش دیگری را هم در دستور کارش داشت که به آن سوی آب های جنوب نظر داشت. او درباره اظهارات اخير وزير خارجه بحرين و نيز برگزارى اجلاس منامه و عدم شرکت ايران در آن گفت: با توجه به اين که جمهورى اسلامى ايران ابهامى درباره برگزارى اجلاس توسط موسسه انگليسى بنيان‌گذار اين اجلاس امنيتى داشت، در هيچ سطحى در اجلاس شرکت نکرد.
درواقع عدم شرکت ایران در این اجلاس نیز همچون نشست افغانستان، به امری بیرونی و خارج از ماهیت آن اجلاس مربوط بود. طبق توضیحات وی، ایران به خاطر برخى اظهارات و اقدامات مقامات انگليسى که رسانه‌ها از آنها به دو گونه راهبرد ايران هراسى و ايجاد تفرقه بين کشورهاى منطقه و ايران تعبير کردند، حاضر به شرکت در اجلاس نشد.
بخشی دیگر از صحبت های این مقام دستگاه دیپلماسی کشورمان تکذیب اخبار و شنیده هایی بود که از گوشه و کنار رسیده بود. وی درباره اظهارات نخست وزير بحرين مبنى بر ارائه بسته جديد پيشنهادى از سوى 1+5 به تهران بود که گفت: چنين چيزى از قول ايشان نشنيده و نديده‌ام.
قشقاوى همچنين اخبار برخى رسانه‌ها را در مورد اعزام نماينده ويژه اوباما براى مذاکره با ايران رد کرد و گفت: در نوع خبرهايى که از منابع صهيونيستى منتشر مى‌شود در وهله اول بايد شک کرد؛ چرا که تجربه به ما ثابت کرده نوعا بى‌پايه و با اهداف خاص القايى است.
وى برخى اخبار مربوط به ملاقات رحیم مشايى را با نماينده اوباما در سفر آبان ماه خود به نيويورک تکذيب کرد و ادامه داد: سفر مشايى به نيويورک کاملا مشخص بوده و وزارت خارجه آن را تدوين کرده بود. اين شانزدهمين ديدار او با ايرانيان خارج از کشور بود که چارچوب اين سفرها کاملا مشخص است.
سخنگوی وزارت خارجه از این فرصت استفاده کرد و پدیده فرار مغزها را نیز تکذیب کرد. وى در این باره گفت: تعداد زیادی از ايرانيان مقيم آمريکا گفته اند که ما به ايران سفر داريم که اين نشان از روند بازگشت سرمايه و مغز ايرانى از آمريکا و اروپا به ايران است که اين چندين برابر کذب فرار مغزهاست. ايرانيان در همه جاى دنيا علاقه‌مند به منافع ملى و اعتلاى ايران هستند و سفر مشايى نيز در پاسخ به اين مساله صورت گرفت.
صحبت پیرامون اظهارات اخير ابوالغيظ وزير خارجه مصر در مورد ايران، نوع واکنش ايران نسبت به حوادث غزه، امنیت سفارتخانه های در تهران، اقدامات آذربايجان درخصوص اطلاق نام آذربايجان شمالى و جنوبى و نيز نصب نقشه‌اى با عناوين جعلى خليج عربى، تحریم حوزه باستان شناسی آمریکا به خاطر تحويل ندادن الواح گلى ايرانى و انتقاد از برخوردهای دوگانه غرب با کشورهای خواهان انرژی هسته ای بخش دیگری از مواردی بود که سخنگوی وزارت خارجه به ارائه پاسخ نسبت به آنها پرداخت.
نظر شما :