نبرد ژنرال پترايوس در دروازه‌هاى شرقى ايران
يادداشتى از مراد ويسى، کارشناس مسائل سياسى براى ديپلماسى ايرانى
جنگ بزرگترى در منطقه پشتونستان در راه است. طرفين اين جنگ امريکا و بنيادگرايان مسلح هستند. امريکا با اعزام نيروهاى جديد و کمک نيروهاى اعزامى از کشورهاى عضو ناتو وارد ميدان خواهد شد و طالبان افغانستان با کمک طالبان پاکستان و القاعده.
کليد اين جنگ جديد با سفر هفته گذشته ژنرال پترايوس سر فرمانده نيروهاى امريکا در منطقه زده شده و اوباما نيز در راستاى کاهش نيروها در عراق و تمرکز بر افغانستان از آن حمايت مى کند. (جزييات بيشتر اين جنگ جديد در یادداشت پیشین نگارنده در سايت ديپلماسى ايرانى تحت عنوان "اوباما نيامده به جنگ مى‌رود" منتشر شده است)
نکته مهم دراين جنگ براى ما، سرنوشت برنده و بازنده آن وتاثيراين جنگ بر امنيت ملى و داخلى و استانى ايران خواهد بود. هر دو طرف اين جنگ دشمنان نظام سياسى ايران و تعريفى که ايران از اسلام سياسى ارائه مى دهد هستند و پيروز بيرون آمدن هيچ‌يک از آنها از اين جنگ به نفع امنيت ملى ايران نخواهد بود.
اگر امريکا طرف برنده اين جنگ باشد، در شرايطى حضور خود را در مناطق پيرامونى ايران تقويت خواهد کرد که هنوز داراى چالش هاى راهبردى و استراتژيک با نظام سياسى ايران است. در واقع تا زمانى که چالش‌هاى ايران و امريکا کنترل و مديريت نشده و حتى در مواردى رو به تزايد بوده است، تقويت حضور نظامى – امنيتى امريکا در مناطق پيرامونى ايران به نفع تهران نخواهد بود و مى تواند به معناى افزايش امکانات امريکا براى اعمال فشار بر ايران باشد.
از طرف ديگر اگر امريکا و پترايوس که تجربه افزايش نيرو در عراق را موفق مى دانند، خود را در تجربه مشابه اى درجنوب افغانستان و به طور دقيق تر در منطقه پشتونستان پاکستان و افغانستان، پيروز نبردى ديگر بعد از نبرد عراق احساس کنند، بعيد نيست که امريکا درصدد فزون خواهى مجددى در منطقه برآيد و يا از احساس پيروزى در عراق و افغانستان براى ايجاد تغييرات بيشتر در نظام سياسى- امنيتى منطقه و تحت فشار قرار دادن کشورها و بازيگران غير همسو با خود از جمله ايران استفاده کند.
اما اگر بنيادگرايان افغانى و پاکستانى و متحدان عرب آنها در القاعده پيروز اين نبرد باشند، و يا حداقل از پيروزى امريکا جلوگيرى نمايند، درفرداى جنگ، نظام هاى سياسى پاکستان و افغانستان اولين تاثير را از نتايج اين جنگ خواهند پذيرفت و حتى ممکن است جهان و منطقه با خطر افزايش نفوذ افراطيون درون و بيرون ارتش پاکستان در هيات حاکمه اين کشورروبرو شود و تنها کشور اسلامى دارنده سلاح اتمى ناچار به پذيرش ايفاى نقش گسترده تر افراط گرايان در اداره حکومت برآيد.
ايران نيز در کنار مرزهاى شرقى خود با افراط گرايانى روبرو و همسايه خواهد شد که به همان اندازه که با امريکا دشمنى دارند، با قرائت انقلاب اسلامى از اسلام سياسى نيز سر ستيز و ناسازگارى دارند. با پيروزى آنها امکان به محاق رفتن قرائت خاص ايران از اسلام سياسى در سطح جهان و جهان اسلام و عرب بيشتر خواهد شد و اسلام سياسى راديکال از نوع بن لادنى و ظواهرى آن در جهان و منطقه فرصت بيشترى براى عرضه کردن خود خواهد يافت. مهمتر آنکه چنين جريانى حتى ميل خواهد يافت که بر تحولات سياسى- اجتماعى استان‌هاى شرقى ايران در مجاورت افغانستان و پاکستان نيز تاثير بگذارد و از اين طريق امنيت ملى، داخلى و استانى ايران را به عنوان رقيبى جدى خدشه دار سازد.
با چنين مقدماتى، صرف نظر از آنکه کدام‌يک از اين دو دشمن سياسى و عقيدتى ايران پيروز نبرد پشتونستان خواهند بود، نفس جنگ در اين منطقه بر امنيت ملى ايران موثرخواهد بود. اين نبرد، متفاوت و گسترده تر از نبرد 5 سال اخير طالبان و امريکا در افغانستان است و اگر چه ما طرف اين جنگ نيستيم اما نمى توانيم به سرنوشت آن بى تفاوت باشيم. پيش از آنکه زمان از دست رود بايد نسبت خود را با اين نبرد سرنوشت ساز در کنار دروازهاى شرقى ايران مشخص کنيم.
نظر شما :