گودال آبخازیا و اوستیای جنوبی و ریسمان روسی

تهاجم روسیه به گرجستان و اشغال مناطق آبخازیا و اوستیای جنوبی، زنگ خطری برای جهان بود، گرچه تأثیرات کوتاه مدت آن بر روی روابط دو جانبه ایران و روسیه بسیار محسوس نبود. اما اقدام واپسین روسیه در «برسمیت شناختن» استقلال و خودمختاری این مناطق نه تنها مشکلی اساسی وضع می نماید، بلکه دولتمردان جمهوری اسلامی می بایست با این مسئله با هوشیاری و ظرافت بسیار برخورد نمایند.

از آنجاییکه روسیه به دنبال متحدینی جهت دریافت حمایت سیاسی در اقدامات خود در این بحران می باشد، از ایران خواهان اعلام موضع رسمی جمهوری اسلامی در قبال «برسمیت شناسی» این دو مناطق است. صرفنظر از آنکه آیا واقعا مردمان مناطق آبخازیا و اوستیای جنوبی خواهان اعلام استقلال از گرجستان بوده اند یا خیر، می بایست در نظر داشت که این اقدام در زیر سایه تهاجم و اشغال نظامی، و عاری از سازوکارهای کاملا دموکراتیک به انجام رسید. این در حالی است که رسما، این دو مناطق بخشی از خاک گرجستان به حساب می آیند، حتی اگر ساکنین آنها متشکل از اقلیت های نژادی یا مذهبی باشند.

مقامات جمهوری اسلامی ایران باید در نظر داشته باشند که این اقدام روسیه می تواند آغازگر قدم خطرناک و ایجاد پيش رويه اى باشد که اول از همه متوجه کشور خودمان خواهد شد. با داشتن مناطق مرزی متعدد دارای ساکنین اقلیت های نژادی و مذهبی، به خصوص در فضای سیاسی و امنیتی نابسامان امروزی که پیرامون کشورمان می باشد، دولت نباید مواضعی خطرناک اتخاذ کند که به ضرر امنيت ملى ايران تمام شود.

با استناد به اقدام اخیر روسیه در این مناطق، اگر مقامات جمهوری اسلامی در تأیید این اقدام مسکو موضعگیری کنند، باید در نظر داشته باشند که نمی توان بازتاب و پی آمدهای این مسئله را مسکوت نگه داشت، به ویژه آنکه این اقدام، بهانه ای به دست دشمنان کشور جهت اعمال این چنین نقشه ای در مناطق اقلیت نشین ایران خواهد سپرد.

با وجود شایعات اقدامات آشوب برانگیز دشمنان خارجی در نواحی مرزی، می بایست در نظر داشت که اگر گروهی تجزیه طلب در یکی از نواحی مرزی، تحت تحریک عاملان خارجی، مطالبه خودمختاری و استقلال نماید، مطمئنا کشورهایی همچون آمریکا و انگلیس، مشتاقانه به حمایت آنها پرداخته و انواع حمایت های سیاسی و اقتصادی را به آنها ارائه خواهند داد، و در بهترین حالت، روسیه سکوت اتخاذ خواهد نمود. مهمتر از این آنکه، موضعگیری ها و رفتار سیاسی و دیپلماتیک ایران، خود می تواند تثبیت ساز و رویه پرداز باشد.

کورکورانه به دنبال روسیه رفتن، صرفا به این امید کاذب که بتوان از وزن و نفوذ روسیه در شورای امنیت سازمان ملل متحد، و در قبال کشورهای غربی در پرونده هسته ای جمهوری اسلامی ایران استفاده کرد، سیاستی بسیار خطرناک است، که البته امتحان خود را به دفعات پس داده است.

بهترین عملکرد مقامات جمهوری اسلامی در قبال اقدامات اخیر روسیه، اتخاذ موضعی بی طرف نسبت به مسئله آبخازیا و اوستیای جنوبی می باشد، که جوابی است مناسب در قبال پرتوقعی های مسکو. 

سید حسام هوریابند، کارشناس مسائل بین الملل