این بار آلمان، روسیه و چین در برابرامریکا، فرانسه و انگلیس
پايان بى نتيجه مذاکرات غرب عليه ايران
نمایندگان اعضای دائم شورای امنیت به همراه آلمان پس از یک دور مذاکره در پایتخت کشورهایشان، در واشينگتن برنامه هسته ای ایران و گزارش البرادعی را با هدف افزایش تحریم ها علیه تهران به بحث گذاشتند، اما این بار اختلاف نظر چین و روسیه و آلمان با دیگر اعضا، نشست نیویورک را بی نتیجه گذاشت.
پس از انتشار گزارش شهریور ماه محمد البرادعی، دبیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی و نمايندگان گروه 1+5، شامگاه جمعه در واشينگتن گردهم آمدند تا راه حل مورد نظر خود را بار دیگر به بحث گذاشته و در صورت دست یابی به اجماع، آن را در شورای امنیت سازمان ملل نهایی کنند.
نمایندگان اعضای دائم شورای امنیت به همراه آلمان پس از یک دور مذاکره در پایتخت کشورهایشان، در نیویورک برنامه هسته ای ایران و گزارش البرادعی را با هدف افزایش تحریم ها علیه تهران به بحث گذاشتند، اما این بار اختلاف نظر چین و روسیه و آلمان با دیگر اعضا، نشست واشينگتن را بی نتیجه گذاشت.
پیش از برگزاری این نشست، "جنز پلوتنر" سخنگوی وزارت امور خارجه آلمان اظهار کرده بود که کشورش با دور جدید تحریم های سازمان ملل علیه ایران به منظور متوقف کردن فعالیت هسته ای خود با احتیاط برخورد می کند.
آلمان در حالی احتیاط را در مورد ایران پیش گرفت که دیگر متحدان اروپایی این کشور همچنان پیشنهاد افزایش تحریم ها و فشارها را بهترین راهکار برای خاتمه موضوع ادامه دار برنامه هسته ای ایران، ارزیابی می کنند. اما برلین در تلاش است گفت و گوهایی را که با تهران در این زمینه آغاز کرده، به نتیجه رساند و امیدوار است که پاسخ مثبتی از سوی تهران در برابر احتیاط و صبوری خود، دریافت کند.
"پلوتنر " با اشاره به احتمال به نتیجه نرسیدن این مذاکرات گفت :" در این صورت شورای امنیت سازمان ملل مکان مناسبتری برای بررسی این موضوع بوده و این نهاد است که درباره صدور قطعنامه جدید علیه ایران اقدام می کند. اما با این حال این مورد ( صدور قطعنامه ) چیزی نیست که ما به دنبال آن باشیم. ما خواهان پیشرفت مذاکرات هستیم اما متاسفانه آنچه ما تا کنون مشاهده کرده ایم چیزی نبوده که موجب امیدواری ما بشود."
با وجود اینکه این بار آلمان نیز در کنار چین و روسیه قرار گرفت و در سایه حرکت تعادلی و میانه خود در قبال برنامه هسته ای ایران، ابتدا حفاظت از منافع اقتصادی، تجاری و بازرگانی و سپس استقلال رای کشورش در برابر ایالات متحده امریکا را به نمایش گذاشت، فرانسه نیز در قالبی دیگر همین اهداف را دنبال کرده است.
فرانسه که در دورن خود همواره با چالش اختلاف احزاب راست و چپ در خصوص نحوه همراهی و نزدیکی با امریکا روبروست؛ با روی کار آمدن نیکولا سارکوزی، بیش از گذشته به اطلاعت بی چون چرا از واشنگتن، متهم گشت اما این روال با تجدید نظر رئیس جمهور مواجه شد و به تدریج شاهد اقدامات پاریس برای یافتن میانجی بین غرب و تهران بودیم. سارکوزی برای حل و فصل موضوع هسته ای ایران، سوریه را به واسطه رابطه حسنه با تهران، میانجی مناسبی تشخیص داد و در این خصوص مذاکرات مستمری با دمشق انجام داد.
به این ترتیب فرانسه نیز ضمن تاکید بر افزایش فشار و تحریم علیه ایران و ضرورت تعلیق غنی سازی اورانیوم به عنوان تنها راهکار باقی مانده برای تهران، رد پایی در حل مسالمت آمیز موضوع هسته ای ایران از خود به یادگار گذاشته و استقلال رای و نظر خود را در برابر امریکا اثبات کرده است.
انگلیس، دیگر عضو اروپایی 1+5 نیز چندان از رویکردهای فرانسه و آلمان در برابر ایران، غافل نیست، با وجود آنکه همراهی و همسویی لندن با واشنگتن، تاریخی و استراتژیک بوده است، اما دو حزب محافظه کار و کارگر در این کشور نیز در خصوص نحوه اطاعت و همراهی با ایالات متحده امریکا، اختلاف نظر شدیدی دارند و دامنه این موضوع می تواند به بحث هسته ای ایران نیز کشیده شود.
با این حال تاکنون مقامات لندن اقدامی یک جانبه و مافوق تصمیمات 1+5 در برابر فعالیت های هسته ای ایران در پیش نگرفته اند و همواره خواستار تشدید فشارها بر تهران بوده و بعضا با شدتی قابل توجه بر تبل تعلیق غنی سازی از سوی تهران، کوبیده اند.
موضع ایالات متحده امریکا هم در این میان کاملا روشن است، این کشور در راس مخالفت ها با برنامه هسته ای ایران قرار دارد و به نوعی رهبری تفکر تحریم، تصویب قطع نامه علیه ایران در شورای امنیت و مخالفت با توضیحات و گزارشات ایران را در شورای حکام آژانس را بر عهده دارد.
بر این اساس به نظر می رسد که برخی اعضای اروپایی گروه 1+5 علاقمندند که موازی مذاکرات این گروه با تهران، خود نیز ابتکار عملی را امتحان کنند که نتیجه آن، حفظ منافع و تاکید بر استقلال رای و عقیده و عمل در برابر ایالات متحده امریکا، خواهد بود.
اما چین و روسیه از مخالفت های خود با تصویب قطع نامه های تحریمی علیه ایران، در جایگاهی ویژه قرار گرفته اند، این دو کشور به واسطه حق وتو در شورای امنیت سازمان ملل متحد، امتیاز برجسته ای در اختیار دارند که از تزلزل تصمیماتشان در مورد ایران می کاهد.
از سوی دیگر به سبب رفتار محافظه کارانه و حمایت گرایانه خود در موضوع هسته ای ایران، بازیگرانی کم رقیب در بازار داخلی ایران شده اند و هدایت اقتصاد ایران و سهم گیری از انرژی این کشور را در سر می پرورانند. همین اهداف، موجب تردید برخی اعضای اروپایی 1+5 در اعمال فشار بیشتر بر تهران شده است، احتیاطی که آلمان این بار پیش از نشست واشنگتن از آن سخن گفت، می تواند ریشه در نگرانی این کشور از واگذاری عرصه های سرمایه گذاری موجود در ایران به رقیبانی چون چین و روسیه داشته باشد و این نگرانی پیشتر نیز عامل سکوت ایتالیا در مقابل برنامه هسته ایران شده بود.
چین روز سه شنبه هفته گذشته و پس از انتشار گزارش البرادعی، اعلام کرد که اعمال تحریم های بیشتر بر ایران بن بست کنونی را باز نخواهد کرد. رئیس جمهور روسیه نیز قبل از آن گفته بود که تحریم های تازه علیه تهران را لازم نمی بیند.
اختلاف دیدگاه چین و روسیه با دیگر اعضای گروه 1+5 از ابتدای مذاکرات این گروه با تهران نمود یافت و با ادامه این مذاکرات نه تنها از دامنه آن کاسته نشده بلکه اوضاع پیچیده قفقاز و تنش امریکا و روسیه بر سر گرجستان از یک سو و نرمش آلمان در برابر برنامه هسته ای تهران از سوی دیگر، جلوه جدیدی به این اختلاف نظرها داده و شکاف میان پنج عضو دائم شورای امنیت و آلمان را عمیق تر کرده است.
این وضعیت تا به آنجا پیش رفته که ديپلمات های انگلیس، فرانسه، آلمان و امريکا، اوايل روز جمعه و قبل از برگزاری نشست واشنگتن با همتايان چينی و روسی خود، در محل وزارت امور خارجه ايالات متحده آمريکا تشکيل جلسه دادند. از این اقدام به عنوان نشانه ای از بروز تنش ميان شش کشور عضو گروه 1+5 ياد شده است.
با وجود اختلاف دیدگاهی که در گروه 1+5 بروز کرده است، خاویر سولانا مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و هدایت کننده مذاکرات این گروه با تهران، شنبه، سی شهریور ماه، اعلام کرد که راه گفت‌وگو با تهران درباره مساله‌هسته ای در عین باز بودن مسیر تحریم ها علیه این کشور مسدود نیست .
وی در مصاحبه با روزنامه اسپانيايى "لاوانگوارديا" این را اعلام کرد و درعین حال گفت که به نمايندگى ازاتحاديه اروپا و شوراى امنيت وظيفه دارد در پى راه حل باشد.
اما حقيقت اين است که بنا بر گزارش ها و تحلیل های موجود هنوز هيچ پيشرفتى در مذاکرات ایران و طرف های مذاکره کننده با این کشور حاصل نشده و کلیه طرف ها همچنان بايد به تلاش‌های خود تا رسیدن به نتیجه ای رضایت بخش و مورد توافق، ادامه دهند.
نظر شما :