تعهد به معاهده منع گسترش سلاح های اتمی
علوم و فنون هسته‌يى زمينه‌ساز پيشرفت هر کشورى به حساب مى‌آيد بدين جهت نيز ايران از انرژى هسته‌يى غافل نبوده و تلاش مضاعفى براى داشتن کاربردهاى صلح‌آميز اين انرژى انجام داده است.
گرچه قبل از انقلاب ٥٧ ، ايران با عقد قراردادهايى با کشورهاى اروپايى و آمريکا قصد تاسيس نيروگاه اتمى در کشورمان را داشت اما بعد از انقلاب، تحقيقات هسته‌يى با تغييرات بنيادين مواجه شد، اما آن چه در اين ميان حائز اهميت است اين است که چنانچه ايران خواستار داشتن سلاح هسته‌يى بود اين کار را مى‌توانست در آغاز انقلاب و با خروج از ان.پي.تى آغاز کند که حتى توجيهى براى کشور انقلابى نيز محسوب مى‌شد، اما ايران در همان آغاز پايبند به تعهدات بود و تصميم خروج از ان.پي.تى را هم نگرفت؛ چون قصد نداشت به سمت توليد سلاح هسته‌يى برود.
در حال حاضر کشور ما تمام توليدات برق را از طريق سوخت‌هاى فسيلى تامين مى‌کند که معتقديم ايران على‌رغم داشتن سوخت فسيلى به انرژى هسته‌يى نيز احتياج دارد؛ چرا که اولا منابع خيلى محدود است، همچنين نسل‌هاى آينده نيز حق استفاده از اين سوخت را دارند که نبايد بى‌رويه مورد استفاده قرار گيرد؛ دوم اين که دولت يارانه‌هاى پنهان بسيار زيادى را براى مصرف سوخت داخل کشور مى‌پردازد و ديگر آن که انرژى هسته‌يى بسيار با محيط زيست نيز سازگار است.
ايران تا سال ٢٠٢٥ به ٢٠ هزار مگاوات برق هسته‌يى نياز دارد که اين امر مستلزم ساخت ١٥ تا ٢٠ نيروگاه اتمى است. از جمله برنامه‌هاى کلان جمهورى اسلامى ايران در توسعه انرژى هسته‌يى خودکفايى برنامه سوخت هسته‌يى است که بايستى مورد استفاده ٢٠ نيروگاه اتمى قرار گيرد. هر چند عده‌اى اعلام مى‌دارند که روسيه مى‌تواند به ايران سوخت هسته‌يى بدهد اما در حالى که روسيه متعهد به تامين تنها نيروگاه بوشهر است نه ديگر نيروگاه‌هايى که قصد داريم در کشور در آينده احداث کنيم.
تاکنون به غير از نيروگاه بوشهر هيچ قراردادى مبنى بر تامين سوخت هسته‌يى مورد نياز نيروگاه منعقد نشده و ما حتى حاضر نيستيم يکى از حلقه‌هاى زنجيره چرخه کامل سوخت هسته‌يى را کم کنيم. با توجه به مذاکرات سه سال گذشته با اروپا بر سر پرونده هسته‌يى ايران براى ما روشن شد، هيچ گونه تضمينى در عرصه‌ى بين‌المللى مبنى بر تامين سوخت هسته‌يى ايران وجود ندارد و هيچ مکانيزم بين‌المللى و منطقه‌يى نيز قادر به تامين سوخت نيست. ايران با توسعه فن آورى هسته‌يى چند هدف را در زمينه‌هاى سياسى، اجتماعى و اقتصادى دنبال مى‌کند که از آن جمله شامل کارآمدى اقتصادى، افزايش فرصت شغلى، رشد صادرات صنعتى و غير نفتى، جلوگيرى از فرار مغزها، افزايش روحيه خودباورى است که مى‌تواند ملت ما را نيز در جهان برجسته کند.
ايران در سال ٢٠٠٣ ابهام زدايى و شفاف‌سازى در مورد مسئله هسته‌يى بود، تصريح کرد: چنانچه ما به دنبال سلاح هسته‌يى بوديم قاعدتا نبايستى به سمت فعاليت گسترده با آژانس مى‌رفتيم. در طول سه سال گذشته تاکنون ٢٠٠٠ نفر از تاسيسات هسته‌يى ايران بازديد کردند، بيش از ٢٠ مورد دسترسى تکميلى ماموران آژانس از اين تاسيسات فراهم شده، ٢٦ مورد سايت‌هاى نظامى ما را بازرسى کرده‌اند که سرانجام مشخص شد هيچ گونه انحرافى در خصوص فعاليت‌هاى نظامى ايران وجود ندارد.
برنامه صلح‌آميز هسته‌يى ايران هيچ گونه تهديدى عليه هيچ کشورى نخواهد بود و ايران تنها به دنبال استفاده صلح‌آميز انرژى هسته‌يى براى مصارف داخلى است. با وجود چالشى که بر سر مسائل هسته‌يى ايران وجود دارد اما ما در همه تاسيسات هسته‌يى را بر روى کارشناسان آژانس باز کرديم و حتى براى ايجاد اعتمادسازى ٥/٢ سال کليه‌ى فعاليت‌هاى هسته‌يى را به حالت تعليق درآورديم، اما کشورهاى غربى معتقدند بعد از اين مدت ايران بايد کليه فعاليت‌هاى هسته‌يى را تعليق کند؛ ولى ما معقتديم مشکل بحث هسته‌يى نيست و چنانچه کشور ما در اين خصوص کوتاه بيايد، آن‌ها سراغ مباحث ديگر مى‌روند.
پس از تصويب قطعنامه ١٧٣٧ تاکنون ايران توانسته ٤٠ ميليارد دلار قرارداد منعقد کند که اين امر نشان مى‌دهد کشورها در جهان به دنبال منافع خود هستند و لذا جامعه بين‌الملل تهديدى از فعاليت‌هاى هسته‌يى ايران احساس نمى‌کند و تنها چند کشور خاص هستند که در اين زمينه مشکل دارند.
استراتژى کشور اين است که اجماع بين‌المللى عليه کشورمان شکل نگيرد، ما هم تلاش مى‌کنيم با اين کشورها مراوده داشته باشيم و ديپلماسى در زمان بحران و جنگ مورد نظر وزارت امور خارجه قرار دارد، اما خود اروپايى‌ها با آمريکا بر سر صدور قطعنامه اختلاف دارند، آمريکا مى‌خواهد پرونده هسته‌يى ايران را به سمت تحريم ببرد، اما اروپا نمى‌خواهد؛ چرا که سياست‌ها با يکديگر متفاوتند اما آن چه مهم است نحوه برخورد با پرونده هسته‌يى ايران است که معتقدم اجماعى عليه ما شکل نمى‌گيرد.
کنار آمدن اروپا و آمريکا به ضرر کشور ماست؛ اما سياست منطقه‌يى هم مى‌تواند در خصوص مسائل هسته‌يى ايران تاثيرگذار باشد. آمريکا در موقعيتى نيست که يک جانبه بتواند اقدام به تصميم‌گيرى نمايد؛ لذا تهديد نظامى يک جانبه آمريکا را بعيد مى‌دانم.
براى آنکه نگرانى‌هاى پرونده هسته‌يى ايران حل شود دو راهکار وجود دارد؛ يکى آنکه به بحث و گفتگو بپردازيم و ديگر آن که پرونده ايران به آژانس برگردد تا کارشناسان آژانس مسائل هسته‌يى ايران را مورد بررسى قرار دهند؛ اما چون کشورهاى غربى مى‌دانند استدلال ايران قوى است زير بار نمى‌روند. معتقدم ابهامات طرف مقابل ريشه اساسى ندارد.
* سخنرانی معاون مديرکل امور بين‌الملل وزارت خارجه ایران در همايش بين‌المللى "خليج فارس و توان هسته‌يى صلح‌آميز ايران" در دانشگاه اصفهان
نظر شما :