تنش هاى روز افزون ميان روسيه و امريکا

روسيه با به رسميت شناختن استقلال دو منطقه‌ى جدايى خواه گرجستان، غرب را به واکنش واداشته است. رهبران غربی تصمیم روسیه در به رسمیت شناختن استقلال اوستیای جنوبی و آبخاز را به شدت محکوم کرده اند.

 

از سوى ديگر ديميترى مدودف رييس‌جمهور فدراسيون روسيه در مصاحبه با کانال‌هاى تلويزيونى غربى، از غرب خواسته است تا آتش درگيرى جديدى را با روسيه آغاز نکند.  با اين وجود تاکيد داشته که کشورش از جنگ سرد  جديد نمى‌ترسد، اما به هيچ عنوان قصد ندارد وارد چنين جنگى شود.

ديميترى مدودف رييس‌جمهور فدراسيون روسيه، پس از آن که دوماى دولتى و شوراى فدراسيون اين کشور درخواست‌هاى استقلال آبخازيا و اوستياى جنوبى را پذيرفتند، رسما اعلام داشت که روسيه اوستياى جنوبى و آبخازيا را از اين پس دو کشورمستقل و خارج از حاکميت گرجستان مى‌داند.

در مصاحبه ديپلماسى ايرانى با محمود شورى کارشناس مسائل روسيه در مرکز تحقيقات استراتژيک مجمع تشخيص مصلحت نظام، اين موضوع را به بحث گذاشته است.

 

 

با توجه به رخدادهاى اخير قفقاز و تحولات پيش از آن در روابط روسيه و غرب، اظهارات اخير رهبران دو طرف حاکى از آن است که اکنون روس ها بواسطه عقب نشينى گذشته خود در برابر غرب، اکنون فرصت را غنيمت شمرده و در پى تثبيت جايگاه خود بعنوان قدرت جديد در عرصه جهانى هستند، سياستمداران روس برآنند که با قدرت نمايى در گرجستان ، نهايت بهره را براى تحقق هدف خود ببرند .

 

دو طرف خود مى دانند که اظهارات تبادل شده بين روساى جمهور روسيه و امريکا ، چندان جدى نخواهد بود ، در يک دوره کوتاه مدت شاهد افزايش تنش‌هاى لفظى بين دو کشور خواهيم بود اما تداوم آن بعيد به نظر مى رسد.

 

روسيه و امريکا اکنون يک زور آزمايى جدى را تجربه مى کنند و پس از اين مرحله است که مناسبات بين دو طرف  تعريف مى شود و روابط متعادل ترى بين روسيه و غرب را شاهد خواهيم بود. به اين دليل که نه غربى‌ها مى توانند روسيه را ناديده گرفته  و آن را کنار زنند و نه روس ها مى توانند خود را مجزا از غرب تعريف کنند. در واقع تنش هاى کنونى با هدف باز تعريف روابط روسيه و غرب پس از تحولات صورت گرفته در مورد گرجستان برقرار است.

 

 

اروپا نقشى دوگانه دارد ، از يک طرف در جبهه غرب قرار داشته و مخاطب روسيه است و شريک امريکا براى اعمال فشار بر روسيه در مباحث ناتو و يا استقرار سپر دفاع موشکى در نواحى شرقى  اروپاست، از طرف ديگر هم همسايه  روسيه است و مناسبات اقتصادى گسترده اى با اين کشور دارد، اروپاييان تهديد روسيه را خيلى ملموس‌تر و جدى تر از امريکاييان درک مى کنند، در دوران جنگ سرد نيز به همين شکل بود.

 

موضع گيرى اروپاى همسايه روسيه نسبت به مواضع امريکا همواره محتاطانه تر بوده است، روس ها نيز پيوندهاى اقتصادى خود با کشورهاى اروپايى را داراى آن مقدار اعتبار و ارزش مى دانند که اروپا را در مناقشات خود با امريکا به گونه اى مستثنى کنند، با اين وجود همواره ابزار روسيه در بحران هاى مختلف اين بوده که هر زمان احساس کرده نمى تواند در برابر امريکا ايستادگى مقتدارانه اى داشته باشد، با ترساندن اروپا اهداف خود را پيش ببرد.

 

 

اکنون وضعيت براى ايالات متحده امريکا حساس است و شرايط مطلوبى پيش روى اين کشور قرار ندارد، امريکا در عراق و افغانستان و در آستانه برگزارى انتخابات رياست جمهورى، با مشکلاتى روبروست که قدرت تصميم گيرى و عمل قاطعانه را از آن مى گيرد، به نظر مى رسد روس هاى نيز تلاش دارند از اين فرصت و وضعيتى که امريکا گرفتار آن است، استفاده کنند، طبيعتا دولت جديد امريکا به طور جدى ترى با مشکل روسيه مواجه خواهد بود چراکه در گذشته جرج بوش پا به پاى پوتين پيش آمد و در مقطعى روساى جمهور دو کشور با يکديگر مذاکره پيگير داشتند که رئيس جمهور روسيه بيشتر علاقمند بود جايگاه خود را در ميان دولت هاى غربى تثبيت کرده و خود را بعنوان قدرت تاثير گذارى و مطرح بين المللى نشان دهد در حاليکه رئيس جمهور آينده امريکا با روسيه اى مواجه خواهد بود که به ميزانى از قدرت و اعتبار در سطح بين المللى دست يافته و از يک زورآزمايى جدى نيز موفق بيرون آمده است و اين کار را براى رئيس جمهور آتى ايالات متحده ، مشکل خواهد کرد.

 

 

وضعيت ايران در اين رابطه  ويژه است، اکنون نمى توان قضاوت کرد که مناقشات کنونى غرب و روسيه در نهايت به نفع ايران خواهد بود و يا ضرر آن، معتقدم که موضوع ايران همواره محور گفت و گوى امريکا و روسيه بوده و خواهد بود، اين که دو طرف مناسبات آينده خود را چگونه تعريف کنند، نقش تعيين کننده اى در موقعيت ايران خواهد داشت اما با توجه به اين که پيش بينى مى شود مسکو و واشنگتن در نهايت پاى ميز مذاکره رفته تا مسائل فى مابين را کنترل کنند، بى ترديد يکى از مسائل گفت و گو و معامله آنها، "ايران" خواهد بود.