15روز زمان براى دريافت پاسخ آرى يا نه!

مذاکرات ژنو که بعنوان مذاکرات مقدماتى براى بررسى فاکتورهاى مورد بحث در مذاکرات اساسى 1+5 و ايران برگزار شد، دربردارنده يک نکته اصلى است؛ "حضور امريکا براى اعلام نظر نهايى هم پيمانانش به ايران".

 

در اين مذاکرات رسما نماينده ايالات متحده امريکا پيشنهادى را مطرح کرد که با توافق کلى اعضاى 1+5 به اطلاع ايران رسيد و آن دو هفته زمان براى پاسخ نهايى ايران به خواسته اصلى غرب يعنى توقف کامل غنى سازى اورانيوم بود.

 

اين بار گروه مذاکره کننده 1+5 از زبان طرف امريکايى مجددا پيش شرط تعليق براى ادامه مسير مذاکره را اعلام کرد و اين يعنى هيچ تغييرى در روش و منش غرب نسبت به برنامه اتمى تهران ايجاد نشده و بر عکس اتحاد شکل گرفته در بين کشور هاى مقابل ايران نسبت به کوتاه بودن زمان براى پاسخ ايران، قوت گرفته است.

 

با اين وجود سعيد جليلى مذاکره کننده ارشد ايرانى در بازگشت از مذاکرات ژنو، نظرى ديگر داشت. وى بر اين اعتقاد بود که در نشت ژنو صحبتى از تعليق غنى سازى به ميان نيامده است.

 

جليلى در مصاحبه با خبرنگارانى که براى شنيدن نتايج سفرش به سوئيس در فرودگاه امام خمينى، به انتظار نشسته بودند، گفت "آنچه که در ژنو صورت گرفت بحث هایی در باره رویکرد طرفین به ادامه مسیر و چگونگی ساختار مذاکرات و زمانبندی آن بود. توافق شد بر روی ایده مشترک برای ادامه گفتگو کار کنیم و آنها هم این نگاه را مورد توجه و استقبال قرار دادند."

 

وى در ارتباط با مهلت دو هفته اى 1+5 به ايران براى پاسخ گويى، اينگونه نظر داد "براساس توافق ابتدایی، یک ایده درباره ادامه مذاکرات از سوی آنها مطرح شده بود و یک ایده و ابتکار عمل هم ما در این اجلاس ارائه کردیم و قرار شد طرفین روی این موضوع کار کنند و ظرف دو هفته، دوباره بحث ها را ادامه دهند."

 

اين پاسخ هاى جليلى به سوالات خبرنگاران نيز به مانند هميشه،  کلى و پر ابهام بود و همچنان جاى سوالات متعددى ديگرى را به جا گذاشت. بر اساس اين گفته ها هنوز مشخص نيست که ابتکار ايران در مذاکرات ژنو و در برابر مهلت دو هفته اى طرف هاى مقابل چه بوده است.

 

همچنين مشخص نيست که چرا ايران با وجود مطلع بودن از هدف اصلى برگزارى نشست ژنو که همانا گفت و گويى مقدماتى براى ارزيابى ديدگاه هاى طرفين در خصوص نحوه ادامه مذاکراتى است که منوط به تعليق غنى سازى است؛ بيان مى کند که صحبتى از تعليق نشده است.

 

سخنان جليلى درست پس از اعلام رسمى مهلت دو هفته اى براى پاسخ گيرى از ايران که تنها به معناى ضرب العجل غرب براى تعليق است ، بيان شده،  ضمن آنکه ساعاتى پس از پايان گفت و گوهاى ژنو نيز امريکا بطور صريح به ايران هشدار داد که عدم همکاری با 1+5 ، به انزوای بیشتر اين کشور منجر خواهد شد.

 

وزارت امور خارجه امریکا روز شنبه سى تيرماه اعلام کرد که خاویر سولانا از طرف ایرانی خواسته است، پاسخ نهایی اش به بسته مشوق ها را تا دو هفته دیگر اعلام کند. شان مک کورمک، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا، در بیانیه خود تاکید کرده است که دولت ایران باید بین همکاری یا مقابله یک گزینه را انتخاب کند.

 

 

به اين ترتيب کليه طرف هايى که چشم اميد به مذاکرات ژنو داشته و حضور نماينده امريکا در مذاکرات را نشانه عزمى جدى براى حل و فصل موضوع هسته اى ايران مى ديدند، در خاتمه اين گفت و گو ها نااميد شدند چراکه انتظار پاسخ هاى صريح ترى از ايران مى رفت در حاليکه تهران همچنان بر عدم مذاکره بروى پيشنهاد تعليق پافشارى داشته و ادامه مذاکرات را منوط به ايده هاى مشترک طرفين مى داند.

 

حال بايد ديد در اين دو هفته اى که دو روز از آن نيز سپرى شده است، مقامات تهران چه تصميمى گرفته و چه ابتکار عملى را نشان خواهند داد، ايران الگوى 1+6 را براى ادامه مذاکرات مثبت مى داند و به اين ترتيب خود را وارد دايره مذاکراتى قرار مى دهد که پيش تر معتقد بود غرب بطور يکجانبه براى بررسي برنامه اتمى ايران ترتيب داده است.

 

امريکا بطور آشکار از دو راهى پيش روى ايران سخن مى گويد که يک راه به مذاکره با قبول پيش شرط و راه ديگر به تقويت احتمال تقابل منجر خواهد شد. اينکه کدام راه براى امريکا سود بيشترى دارد يا اينکه ايران از کدام راه بيشتر استقبال خواهد کرد، امرى است که بستگى به تصميمات مقامات تهران در مدت 15 روزه تعيين شده، دارد.

 

اما به واقع از محتواى اظهار نظرهاى تصميم گيران هسته اى ايران اينگونه بر نمى آيد که پاسخ به تعليق، "بله" باشد ، چراکه در غير اينصورت تهران در مذاکرات مقدماتى علامتى مثبت را نشان مى داد. هر چند بى ترديد تبعات تصميمات اتخاذى براى هر يک از طرفين روشن است اما در دنياى ديپلماسى هر امرى امکان پذير است ، همانطور که حضور نماينده امريکا در مذاکرات مقدماتى چندان قابل پيش بينى نبود و حتى ممکن است مناسبات بهترى بين تهران و واشنگتن در انتظار دو کشور باشد.