رويکرد ايران در برابر بسته اروپا؛ پذيرش يا عدم پذيرش؟

اين در حالى است که يک هفته از مهلت شش هفته اى مندرج در پيشنهاد سولانا گذشته و هنوز تهران نسبت به پذيرش يا رد آن نيز عکس العملى نشان نداده است. طبق اين پيشنهاد، دوره شش هفته‌اى از زمان ارائه بسته غرب در نظر گرفته شده که در طول آن اتحاديه اروپا، روسيه، چين وآمريکا از تلاش براى تحريم بيشتر عليه ايران خوددارى مى‌کنند ، در صورتيکه تهران نيز افزايش تعداد سانتريفيوژهايغنى سازى در تاسيسات نطنز را متوقف کند، ضمنا در طول مذاکرات مقدماتى نيازى نيستکه به غنى سازى پايان داده شود.

در اولين اظهار نظر رسمى مقامات ايرانى، منوچهر متکى وزير امور خارجه ایران بگونه اى از پاسخ به بسته سخن گفت که گويى ايران چندان عجله اى براى پاسخ گويى به آن ندارد. وى گفته ما بسته پيشنهادى را بررسى مى کنيم و در زمان مناسب پيرامون مسائل مربوط به آن اظهار نظر خواهيم کرد.

 اما در تازه ترين واکنش از سوى مسئولين هسته اى ايران، سعيد جليلى دبير شوراى عالى امنيت ملى ايران از آمادگى براى مذاکره با 1+5 بر اساس قاعده برد- برد سخن گفت و اظهار داشت: "ايران با ارائه بسته پيشنهادى رويکردى راهبردى دارد که بر مبناى آن براى انجام مذاکرات با 1+5 بر اساس قاعده برد - برد و اعتماد متقابل طرفين به يکديکر آمادگى کامل دارد.

" يکى از اقدامات متصور براى همکارى ايران با اتحاديه اروپا تمرکز بر مشترکات دو بسته پيشنهادى ايران و 1+5 است که همکارى در آنها به سود طرفين، منطقه و جهان خواهد بود."

اين بدان معناست که مقامات ايرانى قصد رد بسته را ندارند بلکه در پى به حداقل رساندن زمينه  تحميل پيش شرط ها و توصيه هاى بعدى به ايران هستند ، در واقع هدف ادامه مذاکره بدون اعطاى امتياز است.

 با توجه به مغايرت مبناى ديدگاه دو طرف براى ادامه مذاکرت (تعليق غنى سازى اورانيوم ) ، فراهم شدن امکان مذاکره نيازمند نزديکى ديدگاه در اين خصوص است، در اين ارتباط برخى بسته اروپا را تنها مجموعه اى از توصيه ها براى تامين شرايط مذاکره مى دانند که در مقابل پذيرش اين توصيه ها، ايران امتياز خاصى کسب نمى کند بلکه تنها وارد صحنه مذاکره اى مى شود که نتيجه آن معلوم نيست مورد قبول طرف ايرانى واقع شود يا خير.

از سوى ديگر با وجود اينکه سولانا در ارائه پيشنهاد مهلت شش هفته اى بعنوان زمان پيش مذاکره،  اين اميد را داشت که ايران پس از پذيرش، طى اين مدت خود را براى مذاکرات اصلى با طرف هاى غربى آماده کند و اين نويد را داد که در اين صورت ، مذاکرات با ايران در سطح بالاترى و با مقامات 1+5 آغازخواهد شد ،  فرانسه بعنوان يکى از اعضاى گروه 1+5 پيش شرط ادامه مذاکره با ايران را چشم پوشى از غنى سازى اورانيوم دانست.

 پاسکال آندره آنی" سخنگوی وزارت امور خارجه فرانسه روز يک شنبه دوم تير ماه 87، در خصوص  پیشنهاد سخنگوی سولانا مبنی بر مذاکره با تهران همزمان با ادامه غنی ‌سازی در ایران گفت : "موضع ما تغییری نکرده و تا تعلیق غنی سازی محقق نشود مذاکره با ایران را آغاز نخواهیم کرد. آنچه از سال ‪۲۰۰۷نیز مطرح بوده مذاکره درباره مدالیته است. ما از ایران می خواهیم فعالیتهای هسته‌ ای و قبل از همه غنی ‌سازی اورانیوم را به حالت تعلیق در آورد. در انتظار پاسخ ایران هستیم و این تنها موضع فرانسه نیست، بلکه موضع همه شش کشوری است که منتظر پاسخ ایران به سولانا هستند."

مى توان اين نتيجه را گرفت که با پيش دستى فرانسه، به تدريج بايد شاهد اظهارات مشابه از سوى مسئولين ديگر کشورهاى اروپايى عضو 1+5 بود. بدين ترتيب اعضاى گروه 1+5 در حمايت از پيشنهاد سولانا در حاليکه هنوز پاسخى از ايران نشنيده اند، موضع مشخص و ثابت خود را مورد تاکيد قرار داده و با اين شيوه زمان باقى مانده براى تصميم گيرى ايران را به اين کشور گوشزد مى کنند.

از سوى ديگر مجلس شوراى اسلامى با رياست على لاريجانى اکنون براى بررسى اوضاع هسته ايران و آخرين تحولات در اين خصوص ، وارد عرصه شده و از مسئولين هسته اى کشور براى ارائه گزارش در صحن علنى دعوت کرده است.

در پاسخ به اين دعوت، روز يکشنبه دوم تير ماه، غلامرضا آقازاده رئيس سازمان انرژى اتمى و سعيد جليلى دبير شوراى عالى امنيت ملى راهى مجلس شدند تا در جلسه اى غير علنى، در خصوص آخرين تحولات هسته اى کشور به نمايندگان گزارش دهند. تا شايد راهى براى انتخاب بين گزينه هاى پذيرش و يا عدم پذيرش پيشنهادات غرب ، باز شود.

گرچه کارشناسان بر اين باورند که محتواى بسته جديد پيشنهادى غرب چندان متفاوت با بسته قبلى نيست اما اين بار شرايط ايران مغير با گذشته است. در زمان ارسال بسته قبلى، موضوع هسته اى ايران راه به شوراى امنيت سازمان ملل نبرده بود اما اکنون در برابر ايران سه قطعنامه تحريمى قرار دارد و اين امر انتخاب را سخت تر و حساس تر مى کند.