روابط ترامپ و سیسی در عصر جدید

نویسنده: مایکل وحید هنا Michael Wahid Hanna 

دیپلماسی ایرانی: وقتی جنگ در غزه شروع شد، جو بایدن، رئیس جمهوری ایالات متحده که این روزها روزهای پایانی دوران ریاست جمهوری‌شا را می‌گذراند به عبدالفتاح السیسی، رئیس جمهوری مصر نیاز داشت، اما با آمدن دونالد ترامپ که کمتر از دو ماه آینده مجددا به کاخ سفید وارد می شود، محاسبات ترامپ ممکن است متفاوت باشد.

در ماه مه، پس از حمله نظامی اسرائیل که گذرگاه مرزی رفح به غزه را بسته بود، مصر در ابتدا از عبور کمک‌های بشردوستانه از گذرگاه کرم ابوسالم که تحت کنترل اسرائیل است، خودداری کرد و ناخرسندی خود را از اقدامات اسرائیل ابراز کرد. مقامات امریکایی نگران بودند که این موضع بتواند عملیات کمک‌رسانی در غزه را به خطر بیندازد. بااین‌حال، پس از گفت‌وگو بین جو بایدن و عبدالفتاح السیسی مصر موافقت کرد که به طور موقت اجازه عبور کمک‌ها از طریق کرم ابوسالم را بدهد. این تغییر نشان‌دهنده یک تحول قابل‌توجه در روابط ایالات متحده و مصر بود که به دلیل مسائلی مانند سرکوب داخلی در مصر و کاهش نفوذ منطقه‌ای آن، دچار تنش شده بود.

از نظر تاریخی، مصر از زمان جنگ اعراب و اسرائیل در سال 1973 یکی از متحدان کلیدی ایالات متحده بوده است، اما در سال‌های اخیر شاهد افزایش تنش‌ها بوده‌ایم، به‌ویژه در دوران دولت بایدن، که در دوران او ایالات متحده مسائل حقوق بشری در مصر را مورد بررسی قرار داده است، که نمونه آن مسدود کردن کمک‌های نظامی در اواخر سال 2021 است.

روابط ایالات متحده و مصر در زمینه تشدید تنش‌های منطقه‌ای، به‌ویژه به دلیل درگیری اخیر در غزه، به طور قابل‌توجهی تکامل‌یافته است. مصر به‌عنوان یک میانجی کلیدی در مذاکرات آتش‌بس شهرت پیدا کرده است و در بحبوحه نگرانی‌های امنیتی منافع خود را با ایالات متحده همسو می‌کند.

این تغییر نشان‌دهنده دورشدن امریکا از موضع انتقادی قبلی از اقتدارگرایی مصر در دوران ریاست‌جمهوری السیسی است که در آن زمان ایالات متحده تهدید به کاهش کمک‌های نظامی کرد. بااین‌حال، همان‌طور که دولت بایدن پیچیدگی‌های ثبات منطقه‌ای را دنبال می‌کند، دموکراسی و مسائل حقوق بشر را کم‌اهمیت جلوه داده است که این روند منجر به نزدیکی می‌شود که ممکن است ضعف‌های اساسی در ساختارهای اقتصادی و سیاسی مصر را نادیده بگیرد.

علی‌رغم تنش‌های گذشته که ریشه در به‌قدرت‌رسیدن السیسی پس از کودتای 2013 داشت، سیاست ایالات متحده دیگر این نگرانی‌ها را در اولویت قرار نمی‌دهد، به‌ویژه با چشم‌انداز ریاست‌جمهوری ترامپ، که ممکن است بدون پرداختن به کاستی‌های آن، مدل حکومتی مصر را عادی‌تر کند.

پس از شکست ترامپ در انتخابات 2020، مقامات مصری ،به ویژه پس از اجتناب اولیه بایدن از ارتباط مستقیم با رئیس جمهور السیسی، نگران تأثیر احتمالی ریاست جمهوری بایدن بر روابط ایالات متحده و مصر بودند.

بااین‌حال، بحران غزه در ماه مه 2021 باعث همکاری ایالات متحده و مصر برای مذاکره در مورد آتش بس شد که به کاهش تنش‌ها کمک کرد. در جریان جنگ اخیر که از 7 اکتبر 2023 شروع شد، دولت جو بایدن مجدداً برای تلاش‌های دیپلماتیک به مصر تکیه کرده و علناً از مخالفت قاهره با جابه‌جایی اجباری فلسطینی‌ها از نوار غزه حمایت کرد و خواستار عقب‌نشینی اسرائیل از برخی مناطق اشغالی است. بازگشایی گذرگاه‌های مرزی منوط به اصلاحات حاکمیتی در غزه است، اما پیشرفت در این اصلاحات در بحبوحه مذاکرات آتش بس متوقف شده است و اظهارات اخیر نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، نگرانی‌هایی را در قاهره در مورد نفوذ ایالات متحده در دستیابی به یک راه حل مورد مذاکره افزایش داده است.

روابط ایالات متحده و مصر اخیراً بهبودیافته است، به‌طوری‌که هر دو کشور در موضوعات مختلف، به‌ویژه در مورد غزه، لیبی و سودان، زمینه مشترک پیدا کرده‌اند. مقامات مصری از رویکرد همکاری دولت بایدن قدردانی می‌کنند، درحالی‌که مقامات امریکایی از تمایل مصر برای مشارکت در بحث در مورد امنیت غزه پس از جنگ و نقش آن در تلاش‌های بین‌المللی برای اوکراین شگفت‌زده شده‌اند. باوجود بی‌اعتمادی تاریخی، در تلاش‌های ایالات متحده برای مذاکره در مورد آتش‌بس در سودان مصر به یک شریک کلیدی تبدیل شده است. بااین‌حال، چالش‌ها، به‌ویژه در مورد کمک‌های نظامی ایالات متحده مشروط به رعایت حقوق بشر که باعث تنش شده است، وجود دارد، اما با بهبود روابط مدیریت می‌شود. مناقشات سیاسی اخیر در ایالات متحده تأثیر قابل‌توجهی بر فضای مثبت کلی بین دو کشور نداشته است، اگرچه چالش‌های داخلی مصر همچنان ادامه دارد.

چالش‌های حاکمیتی کنونی مصر مانع بروز توانایی این کشور برای ایفای نقشی مهم در جهان عرب می‌شود و شرکای دیپلماتیک خود از جمله ایالات متحده را به تمرکز بر کاهش ریسک به‌جای تقویت آینده‌ای پایدار سوق می‌دهد.

روابط ایالات متحده و مصر پس از انتخاب ترامپ با بلاتکلیفی مواجه است، زیرا دولت او ممکن است موضع حمایتی در قبال مصر را بدون توجه به نیاز به اصلاحات سیاسی و اقتصادی در اولویت قرار دهد. برای ثبات درازمدت، مصر باید اصلاحاتی مانند اجازه‌دادن به فعالیت‌های سیاسی مستقل و خصوصی‌سازی شرکت‌های دولتی را برای تقویت حکومت خود و رسیدگی مؤثر به چالش‌های منطقه‌ای، از جمله وضعیت غزه، بپذیرد.

منبع: فارن افرز / تحریریه دیپلماسی ایرانی/۱۱