همه منتظر گام بعدی تهران در قبال اسرائیل

نویسنده: منال لطفی

دیپلماسی ایرانی: واکنش مقامات ایرانی (به حمله اسرائیل) به طرز قابل توجهی سنجیده و آرام بود. رئیس‌جمهور مسعود پزشکیان تأکید کرد که ایران "به‌طور مناسب پاسخ خواهد داد" و در عین حال تأکید کرد که تهران "دنبال جنگ نیست، اما از حقوق خود دفاع خواهد کرد." 

از سوی دیگر، معاون رئیس‌جمهور در امور استراتژیک، محمدجواد ظریف، از کشورهای غربی خواست تا "تعهد قاطع" ایران به صلح را به رسمیت بشناسند و این را "فرصتی بی‌نظیر" دانست که "نباید نادیده گرفته شود." 

روز دوشنبه، سخنگوی وزارت امور خارجه، اسماعیل بقایی، بر پایبندی ایران به مسیرهای دیپلماتیک برای کاهش تنش تأکید داشت، گرچه تأیید کرد که ایران حق پاسخ به حملات اسرائیل را برای خود محفوظ می‌داند.

شاید در یک اقدام معنادار، علی ولایتی، مشاور ارشد آیت الله خامنه‌ای، رهبر معظم انقلاب ایران، اعلام کرد که تهران در حال "بازنگری" در سیاست خارجی خود برای بهبود روابط با کشورهای غربی است، اگرچه حمایت "بی‌قید و شرط" واشنگتن از اسرائیل را مورد انتقاد قرار داد. تهران قصد دارد با تقویت تاب‌آوری داخلی، ارتقای جایگاه منطقه‌ای و بین‌المللی خود، کاهش تنش‌های داخلی و منطقه‌ای و ارائه چشم‌اندازی متضاد با برنامه اسرائیل، این کارزار را نه صرفاً از طریق ابزارهای نظامی بلکه از روش‌های دیگر به چالش بکشد.

یک سیاستمدار اصلاح‌طلب ایرانی نزدیک به جواد ظریف، معاون راهبردی رئیس‌جمهور ایران، به هفته‌نامه الاهرام گفت: "حملات اخیر اسرائیل، تعهد ایران به تعامل منطقه‌ای و بین‌المللی را تغییر نخواهد داد؛ موضعی که در همه سطوح رهبری ایران، از رهبر معظم تا افکار عمومی، مورد حمایت است. اما این باز بودن به قیمت فدا کردن هم‌پیمانان منطقه‌ای یا نادیده گرفتنِ حمایت ایران از فلسطین و لبنان نیست. هرچه روابط منطقه‌ای و بین‌المللی ما قوی‌تر باشد، بهتر می‌توانیم دیدگاه خود را درباره آن خطرات وجودی که کشورهای منطقه را تهدید می‌کند، انتقال دهیم. پزشکیان با مأموریتی روشن برای بهبود روابط بین‌المللی ایران، رفع تحریم‌ها و احیای توافق هسته‌ای انتخاب شد. علی‌رغم بحران‌های شدید در منطقه، دولت به سمت این اهداف گام‌های مهمی برداشته است."

ایران، به این ترتیب، دکترین "ام‌القری" را تقویت می‌کند، که در آن ثبات داخلی، قدرت اقتصادی، رفع تحریم‌ها و تلاش‌های دیپلماتیک به‌عنوان ارکان تاب‌آوری ملی اولویت دارند. منابع ایرانی استدلال می‌کنند که این راهبرد به معنای تغییر در دیدگاه منطقه‌ای ایران نیست، چرا که تهران همچنان اسرائیل و حمایت بی‌قید و شرط آمریکا از آن را عوامل اصلی بی‌ثباتی منطقه‌ای می‌داند. با این حال، در حرکتی عمل‌گرایانه، تهران به‌جای رویارویی مستقیم با اسرائیل، به روش‌های غیرمستقیم مقاومت رو می‌آورد تا اهداف بلندمدت خود را حفظ کند. این رویکرد دقیق، توازن بین تعهدات ایدئولوژیک ایران و عمل‌گرایی راهبردی آن را بازتاب می دهد و منافع ملی را در میان ناپایداری‌های منطقه‌ای حفظ می‌کند.

این سیاستمدار ایرانی توضیح داد: "ما اسرائیل را بزرگترین تهدید برای امنیت منطقه می‌دانیم اما واکنش ما محدود به اقدامات نظامی نخواهد بود. راهبردهای دیگری نیز هست که شامل آشکارسازی واقعیت وحشتناک نسل‌کشی اسرائیل علیه فلسطینی‌ها، تقویت همکاری میان کشورهای عربی و اسلامی برای مقابله با این تهدید بزرگ و تلاش برای منزوی کردن اسرائیل در صحنه جهانی می‌شود. این انزوا تا حد زیادی در حال وقوع است، زیرا تنها حامیان باقی‌مانده اسرائیل ایالات متحده و چند کشور اروپایی هستند. در حالی که فلسطینی‌ها و لبنانی‌ها در سال گذشته متحمل خسارات قابل توجهی شدند، اسرائیل نیز با شکست‌های اساسی مواجه شده است، خساراتی که به‌سادگی قابل جبران نیستند. در عرصه بین‌المللی، اسرائیل به طور فزاینده‌ای به عنوان یک دولت منفور شناخته می‌شود، همانند آفریقای جنوبی در دوران آپارتاید. لحظه‌ای که آمریکا حمایت خود را پس بگیرد، روند فروپاشی داخلی آغاز خواهد شد. زمان به سود ماست، نه به نفع اسرائیل."

منبع: الاهرام / تحریریه دیپلماسی ایرانی/۱۱