گام‌برداشتن در راه روشن آینده
دیپلماسی فراسونگر و منافع ملی
محمود اشرفی
دیپلماسی ایرانی: : فراسونگری و پویایی در دیپلماسی ما را به یک مدل منطقی رهنمون می‌کند؛ برنامه‌ای با ساختار استراتژیک که در رأس آن «منافع ملی» قرار دارد. فراسونگری دو بُعد عمده دارد؛ نخست نگرش به کارکرد‌های سیاسی فراملی مؤثر جهان و الگو‌برداری سنجیده و دوم نگاه به شیوه‌های دیپلماتیک گذشته برای دوری از تکرار اشتباهات جهت هموارکردن راه پیش‌رو. از این‌رو دیپلماسی فراسونگر ساختاری استراتژیک بوده که با نگاهی به گذشته و درک شرایط موجود، در تکاپوی بهبود آینده است. دیپلماسی فراسونگر کنکاشی هدفمند در دنیای معاصر برای گزینش بهترین شیوه‌ها و تأمین منافع ملی است.
نگاه منطقی به روابط حاکم بر مناسبات دیپلماتیک جهان نشان می‌دهد که در تمامی کشورهای جهان حفظ منافع ملی مقدم بر تمامی موارد است. در دیپلماسی خردمندانه که رهاورد فراسونگری دیپلماسی منطقی بوده، اولویت اول حفظ منافع ملی کشور است. حفظ منافع ملی باید در بستری از حسن هم‌جواری در دیپلماسی پیرامونی و بهبود روابط کشورهای همسایه و تحکیم روابط سازنده با سایر کشورهای جهان، جاری باشد. فراسونگری دیپلماتیک عاری از کنش‌های سیاسی مداخله‌جویانه است؛ به‌ویژه مداخله در کشمکش‌های منطقه‌ای و فرا‌منطقه‌ای که در نهایت به زیان منافع ملی است. هرچند در دیپلماسی فراسونگر منافع ملی اولویت دارد، اما این تلاشی یک‌سویه و برکنار از همکاری‌های سازنده فراملی نیست. این ساختار سیاسی همچنین عاری از تمایلات بشردوستانه و تعهدات جهانی نخواهد بود. اما کاوشگری در دیپلماسی‌های موفق نشان می‌دهد که دخالت در کشمکش‌های فرامرزی چشم‌انداز سیاسی و امنیتی روشنی نخواهد داشت.
دخالت در کشمکش‌های فرامرزی در نهایت منافعی برای کشور ندارد. تجربه نشان داده است جانبداری از طرف‌های درگیر در یک کشمکش فرامرزی، در بسیاری از موارد برای کشور حامی پشیمانی و برای طرفی که مورد حمایت قرار گرفته، فراموشی را به دنبال داشته است. تجربه بوسنی و هرزگوین در اینجا بسیار آموزنده است. کشمکش منطقه بالکان، استقلال بوسنی و هرزگوین را به دنبال داشت. این کشور مستقل حمایت‌های کشورهای حامی خود در جریان کسب استقلال را به کلی فراموش کرده است. اکنون برای بوسنی و هرزگوین منافع ملی از هر چیز دیگری مهم‌‌تر است. فراسونگری دیپلماتیک نگرش در گذشته و حال و گام‌برداشتن در راه روشن آینده است. آموختن از راه و رسم خردمندانه دیگران برای راه پیش‌رو و درس‌آموختن از گذشته برای دوری از اشتباهات است./شرق
نظر شما :