ریاست جمهوری جدید و افق های تازه در روابط با همسایگان

دیپلماسی ایرانی: پیروزی دکتر مسعود پزشکیان در چهاردهمین انتخابات ریاست جمهوری اسلامی ایران نه تنها در داخل کشور فضای تازه ای را دمید و خفتگانی را بیدار کرد و نسیم دلنوازی را در هوای دلمرده جامعه دمید، در شرایطی که قدرت حاکمه اجرایی را طوری پریشان حال کرد که قلم به دستان این جبهه و توده های همیشه جَوزده به ناسزاگویی بخش اعظم رای دهندگان رو آوردند و با زیر پا گذاشتن قوانین و مقررات و عدم توجه به اخلاق سیاسی اسلام از هیچ گونه ناسزاگویی فرو گذار نکردند. این شکست قابل پیش بینی برای تندروها آن چنان گران آمد که همچون عقرب خشمگین که بعضا خود و خودی ها را می گزد، هواخواهان مقابل را گزید. آنانی که منافع شخصی را بر منافع ملی ترجیح می دادند و با افسونگری و شعبده بازی و لجن پراکنی و تخریب های سازمان یافته در تحریف حقایق و انکار واقعیت ها سعی داشتند.
البته که این شکست برای آنانی که هر گونه تغییر وضع موجود را بر نمی تابند غیر قابل تحمل و تصور بود. تمام تلاش های انتخاباتی این جبهه که ای بسا با برخی تخلفات قانونی هم همراه بود، به طوری که حتی واکنش رئیس موقت دولت را هم در پی داشت، نتیجه عکس داد و از قضا اسکنجبین صفرا فزود.

این شکست جبهه موسوم به جبهه انقلاب، حتی در خارج از کشور به ویژه در کشورهای همسایه نیز دور از انتظار بود. برای همین بود که آنان پس از پیروزی جناب پزشکیان برای ارسال تبریک از هم سبقت می گرفتند.

شایان ذکر است آنچه در واکنش این کشورها بیشتر نمود داشت، علاقه بی صبرانه شان در آغازی تازه در روابط، با رویکردی تازه بود. شاید آنان بیشتر از نهادهای سیاسی داخلی از طولانی شدن مدت تشریفات تحلیف و تنفیذ و شکل گیری کابینه در فضای تامل قرار گرفتند.

دلیل این امر روشن بود. زیرا شهید جمهور مرحوم رئیسی با رویکردی اسلامی مبتنی بر عقلانیت، ترمیم و تقویت و تحکیم روابط با کشورها بخصوص با همسایگان را به طور هدفمند دنبال می کرد و در این خصوص بسیاری از موانع را کنار زده و گام‌های موثری برداشته بود. گفتنی ست همسایگان بیشتر نگران بازگشت به عقب بودند، حتی رئیس جمهوری آذربایجان، جناب الهام علی اوف، بارها در موقعیت های مختلف خواستار اجرایی کردن توافق های به عمل آمده در آخرین دیدارش با رئیس جمهوری اسلامی ایران، مرحوم رئیسی بود.

این بی صبری در ایجاد روابط حسنه در پیام های تبریک متفاوت و واکنش های متواتر آنان نیز هویداست. آقای رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه، در اظهارنظر خود در خصوص انتخابات ریاست جمهوری اسلامی ایران با علاقه خاصی از شخصیت پزشکیان سخن به میان آورد و اظهار امیدواری قطعی کرد که در روابط بین دو کشور افق های خوبی به نظر آید. 

تقریبا اغلب همسایگان، خوشحالی خود را از پیروزی جناح معتدل و عدالتخواه پنهان نکرده و حتی به طور شتابزده از جناب پزشکیان برای سفر به کشور متبوع دعوت به عمل آوردند. 

امام‌علی رحمان، رئیس جمهوری تاجیکستان نیز از قافله عقب نمانده و او نیز ضمن تبریک متفاوت از جناب پزشکیان پیشاپیش برای سفر رسمی به دوشنبه دعوت به عمل آورد. 

همسایگان ترک زبان کشورمان از آذربایجانی بودن و ترک زبان بودن آقای پزشکیان نیز تحت تاثیر قرار گرفتند و نوعی سورپریز دیپلماتیک شدند.

پرواضح است که این موضوع در مناسبات جدید بسیار موثر است و بدون هیچ گونه موانع و دردسرها و تلاش های اضافی دیپلماتیک، به طور طبیعی کدورت ها و تنش‌ها را از میان خواهد برد. تنش‌هایی که توان دیپلماتیک جمهوری اسلامی ایران را با مشاوره های غیرفنی برخی کارشناسان که پایشان هم در صدا و سیما به مراتب باز است و از رسانه ملی استفاده جناحی و شخصی می کردند، به طرز عمده ای تقلیل داده است. چنانکه با برخی کارشناسان تصنعی و ساختگی کوک شده از سوی برخی گروه های سیاست زده و تنش افزا، روابط بین همسایگان به ویژه بین کشورهای ترک زبان به طرز مضحکه ای لوث شده بود.

از فحوای پیام و سبک ادبیات پیام دهنده روشن است که همسایگان برای تحکیم روابط با رویکردی جدید بسیار خوشبین هستند. این موضوع برای کشورمان بسیار اهمیت دارد و می تواند گشایگر باب های جدیدی در روابط و تشکیل هم پیمانان و همکاری منطقه ای و یا پیوستن به تشکلات منطقه ای باشد.

با توجه به این فضای مغتنم و مبارک می توان پیش بینی کرد که در زمانی نزدیک، بستر عضویت جمهوری اسلامی ایران در اتحادیه کشورهای ترک زبان فراهم شود. عضویت جمهوری اسلامی ایران در این اتحادیه در گذشته در داخل و خارج در هاله‌ای از ابهام بود. در داخل با این عضویت برخی ذی‌نفوذان مخالفت می ورزیدند و در اتحادیه پیش گفته هم پذیرش عضویت چندان آسان به نطر نمی رسید. در شرایط فعلی و با توجه به نگرش مثبت همسایگان به تغییر انتخاباتی، هر دو مانع رفع شده است.

با توجه به شناختی که از رویکرد جناب پزشکیان وجود دارد، ایشان موافق پیوستن ایران به چنین اتحادیه هایی خواهد بود و کشورهای عضو اتحادیه نیز با رویکردی مثبت از عضویت ایران در اتحادیه استقبال خواهند کرد. این امر سبب خواهد شد سیاست رانش کشورهای بیگانه مخرب از منطقه که همواره از سوی جمهوری اسلامی ایران دنبال می شود، تقویت شود و رشد و توسعه منطقه ای با اتکا به ظرفیت های منطقه ای شکل گیرد.