دولت روحانی اهمیت سیاست خارجی را برجسته کرد/مجلس بر دیپلماسی تاثیر مستقیم می گذارد

دیپلماسی ایرانی: سیاست خارجی همچنان بر روند سیاسی کشور از جمله در دولت جاری سایه سنگینی انداخته است. مقوله ای که به نظر می رسد در دولت یازدهم و دوازدهم اثرپذیری خود را به روشنی نشان داد و همچنان نیز تاثیرگذاری خود را دارد. منتقدان دولت قبل، آن را متهم می کردند که تمام مسائل کشور را به برجام گره زد و همه کارهای کشور را معطل به نتیجه رساندن آن کرد. در پی آن، منتقدان دولت می گویند که در حالی که دولت روحانی کشور را معطل برجام کرد، دولت سیزدهم توانست مسیر خود را از برجام جدا کند و طرحی نو در سیاست خارجی بیندازد. در این رابطه گفت وگویی را با محمد باقر نوبخت، رئیس سابق سازمان برنامه و بودجه و از نیروهای موثر دولت یازدهم و دوازدهم انجام داده ایم که در ادامه می خوانید:

آقای دکتر قبول دارید مقوله سیاست خارجی از زمان دولت آقای روحانی در کشور عام و فراگیر شده است؟ اگر موافقید چرا چنین شد؟

دولت یازدهم در شرایطی  فعالیت خود را آغاز کرد که جامعه ایرانی به دلیل اجرای قطعنامه های متعدد شورای امنیت و اعمال تحریم های سنگین و فزاینده، در انتظار عملیاتی شدن اجماع جهانی در اجرای سیاست نفت در برابر غذا بود که ناگهان با سفر رئیس جمهوری وقت به مجمع عمومی سازمان ملل و انجام مذاکرات و توافقات موقت، گشایشی موثر در  فضای کشور ایجاد شد. در پی آن روسای کشورهای خارجی که قبل از آن از سطح مدیران کل فراتر نمی رفت به کشورمان آمدند و فضای ایران در سطح بین المللی تغییر کرد. همچنین به دنبال آن شاخص های اقتصادی بهبود یافتند. در واقع مردم عادی هم از کارکردهای موثر سیاست خارجی بیش از پیش با خبر شدند. به این ترتیب برای همه روشن شد که سیاست خارجی تا چه اندازه برای کشور اهمیت دارد و می تواند در پیشبرد أمور کشور موثر و راهگشا باشد.

نقاط قوت و ضعف سیاست خارجی دولت قبل را در چه می بینید؟

همین فراگیر شدن سیاست خارجی و اهمیت یافتن آن در جامعه، از نقاط قوت آن است؛ و تصمیم گیری مرتبط با دیپلماسی خارجی در خارج از حوزه وزارت امور خارجه را می توان از نقاط ضعف آن برشمرد.

آیا این جمله مخالفان دولت آقای روحانی که شما همه مسائل کشور را به برجام وصل کرده بودید، قبول دارید؟

بدون اینکه دولت ها در خصوص موثر بودن روابط خارجی بر مسائل داخلی، نفیاً یا اثباتاً، اظهار نظر کنند باید گفت برای کشوری که سالانه حدود ۱۰۰ ملیارد دلار از منابع بالقوه آن از خارج تامین می شود و تاثیر اتخاذ سیاست های عوامل خارجی در ارزش پول ملی برای همگان قابل رویت است، همین خود دلیلی است بر اهمیت ویژه سیاست خارجی از جمله برجام که تلاش می کرد تحریم ها را لغو کند و سرمایه گذاری خارجی را به کشور بیاورد. با حاشیه رفتن برجام کل درآمد ارزی دولت که در اوایل دهه ۹۰ حدود  ۱۰۰ میلیارد دلار بود به ناگاه به ۷.۵ میلیارد دلار در سال ۹۹ کاهش یافت، همین نشان می دهد که برجام تا چه اندازه بر روند سیاسی و اقتصادی کشور تاثیرگذار بوده و این واقعیتی غیر قابل انکار است.

نقش ⁠مجلس را تا چه اندازه در پیشبرد اهداف حوزه بین الملل و سیاست خارجی کشور مهم می دانید و فکر می کنید تا چه اندازه در این زمینه اختیار دارد؟

مصوبات قانونی مجلس لازم الاتباع است. مجلس می تواند با تصویب برجام زمینه اجرای آن و برخورداری از فرصت های آن را برای کشور فراهم کند؛ یا مجلس می تواند با تصویب قانون اقدامات راهبردی زمینه رفع تحریم های ظالمانه را  سخت تر کند. اینها خود به تنهایی میزان اثرگذاری و قدرت مجلس بر سیاست خارجی را نشان می دهد.