ناامیدی، دلیل اصلی حمله حماس به اسرائیل

تهیه کننده: آشر مونتگومری Asher J. Montgomery

دیپلماسی ایرانی: ادوارد جِرِجیان Edward P. Djerejian، سفیر پیشین ایالات متحده آمریکا در اسرائیل و سوریه روز جمعه در یک میزگرد موسسه سیاست در دانشگاه هاروارد Harvard Institute of Politics گفت که حمله حماس به اسرائیل می تواند به "فرصتی برای دیپلماسی" در چارچوب یک توافق صلح عربی – اسرائیلی تبدیل شود.

در این میزگرد که توسط طارق مسعود، استاد دانشکده کندی هاروارد، اداره می شد، همچنین شای فلدمان Shai Feldman، استاد برجسته دانشگاه هاروارد و شبلی تلهامی، استاد دانشگاه مریلند، شرکت داشتند.

جرجیان که در دوران هشت رئیس جمهوری آمریکا – از زمان جان اف کندی – در امور خارجی خدمت کرده است، گفت که به تجربه من "رخدادهای کاتالیزوری" اغلب به تشدید دیپلماسی می انجامند. وی افزود: "من شاهد بوده ام که اگر رهبران، عمقیا آمادگی پذیرش ریسک برای صلح را داشته باشند، تحولی رخ می دهد اما چنین تحولی نیازمند وجود رهبری در هر دو سوی ماجراست."

وی گفت: "بسیار صریح بگویم، به نظرم، ما اکنون با نقصان رهبری روبه رو هستیم."

تلهامی هم از رهبران سیاسی خواست تا "به ارزش های اخلاقی توجه کنند" و گفت که "هیچ آرمانی نیست که هدف قرار دادن بی پروای شهروندان و به خطر انداختن آنان را توجیه کند."

تلهامی افزود: "حماس به اسرائیل حمله کرد به این دلیل که هیچ "امیدی در افق" نبود." وی گفت: "به باور من هم اکنون، احتمال تشکیل یک دولت مستقل فلسطینی نسبت به یک دهه پیش، بسیار پایین تر است. حجم عظیمی از نومیدی وجود دارد و گروه های پیکارجو از این وضعیت بهره برداری می کنند چرا که هیچ مسیر صلح آمیزی وجود ندارد – اگر امید صلح آمیزی وجود نداشته باشد، همان طور که گروه های پیکارجو می گویند – آنگاه فرصت کاملی برای این گروه هاست تا بگویند: "می بینید، ما می توانیم کاری انجام دهیم."

جِرِجیان هم گفت که به باور او، گسترش توافق های ابراهیم، به تهران – که بخشی از این توافق ها نبود – علامت داد که یک راهبرد ژئوپولیتیک برای به حاشیه راندن ایران در منطقه در جریان است. این هم عاملی بود در حمله حماس چرا که حماس نیز از توافق ابراهیم ناراضی بود و آن را عاملی برای فراموشی ملت فلسطین می دانست.

اما در حالی که تلهامی گفت که روشن است ایران حماس را از نظر مالی و تسلیحاتی حمایت می کند، اضافه کرد که هیچ شواهدی در دست نیست که ایران در پس این حمله ی خاص قرار داشته است. وی افزود: "ما باید مراقب باشیم. ما نمی خواهیم به جنگی با ایران کشیده شویم."

شای فلدمان هم گفت که به باور وی، تلاش کشورهای خاورمیانه برای کمک به فلسطینیان به دلیل جنگ های درونی منطقه، ناکام مانده که این امر "نوعی خستگی و نومیدی را در منطقه درباره مسئله فلسطین بوجود آورده است. بخشی از این خستگی ناشی از این واقعیت است که دولت های عربی، یکی پس از دیگری، به فلسطینیان گفتند که "اگر نبرد با اسرائیل تا به این اندازه برای شما اهمیت دارد، پس چرا نود درصد انرژی و توانتان را صرف جنگ با خودتان می کنید؟ حماس هم در این ماجرا شریک است."

تلهامی، دستور اسرائیل به یک میلیون و صدهزار نفر از اهالی غزه برای ترک خانه هایشان را محکوم کرد و آن را "ناممکن" و "غیرکافی" خواند. حماس به فلسطینی ها گفته است که در خانه هایشان بمانند. وی گفت: "در حال حاضر، نیاز فوری به کمک های انسانی وجود دارد – ما باید ببینیم چطور می شود به مردم کمک کرد. سازمان های بین المللی باید راهی را برای دستیابی به غزه پیدا کنند و دست کم باید وقفه ای در بمباران باشد تا به مردمی که نیاز فوری دارند، کمک رسانی شود."

منبع: هاروارد کریمسون / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11