تلاش دیپلماتیک ایران برای بهبود روابط با مراکش

نویسنده: حسن الأشرف 

دیپلماسی ایرانی: ایران بعد از همگرایی سیاسی اخیر با عربستان سعودی، سقف بلند پروازی هاییش را برای گسترش دامنه «آشتی‌های دیپلماتی» بالاتر برد تا دیگر کشورهای عربی به خصوص مراکش و مصر را هم شامل بشود. این خواسته ایران را چند روز پیش حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران به روشنی اعلام کرد زمانی که گفت تهران از عادی سازی و توسعه روابط دوجانبه با رباط و قاهره استقبال می کند. 

در شرایطی که هنوز مراکش رسما به سخنان رئیس دستگاه دیپلماسی ایران پاسخ نداده، ناظران معتقدند این سخنان امیرعبداللهیان پیامی به مراکش برای سنجش میزان استقبال رباط از این ابراز حسن نیت ایران است اما نشان دادن حسن نیت مستلزم برداشتن گام هایی ملموس است. 

یک منبع دیپلماتیک نزدیک به پرونده روابط مراکش و ایران که خواست نامش فاش نشود درباره سخنان اخیر امیرعبداللهیان گفت، نیات و سخنان یک مسئله و اجرای عملی یک مسئله دیگری است. وی افزود، قطع روابط مراکش با ایران در سال 2018 دلایل سیاسی منطقی و قوی داشت که نمی توان نادیده گرفت که مهم ترینِ آنها، حمایت شبه نظامیان حزب الله مورد حمایت ایران از جبهه پولیساریو است. به گفته این دیپلمات، تا زمانی که این شرایط به قوت خود باقی است و تهران از مداخله در امور داخلی مراکش و حمایت و تجهیز جبهه پولیساریو به هر شکلی دست برنداشته، منطقی است که نمی توان از آشتی دیپلماتیک احتمالی سخن گفت. 

احمد موسی، کارشناس امور ایران نیز معتقد است که سخنان وزیر امور خارجه ایران در چارچوب تلاش های تهران برای برطرف کردن اختلافات با شماری از کشورهای عربی بیان شده است، به ویژه بعد از آن که ایران توانست روابط دیپلماتیک با عربستان سعودی را از سربگیرد و روابطش با امارات متحده عربی را تحکیم ببخشد. 

این کارشناس امور ایران افزود، سخنان امیرعبداللهیان ممکن است پیامی به مراکش به منظور سنجش میزان استقبال رباط از ابراز حسن نیت تهران پنج سال پس از قطع روابط دو کشور باشد. به گفته احمد موسی، تهران کاملا عللی را که موجب شد رباط روابط دیپلماتیک خود را با تهران قطع کند، درک می کند. ایران همچنین شروطی را که مراکش از مدت ها پیش برای از سرگیری روابط دو کشور مطرح کرده، می داند که مداخله نکردن در امور داخلی مراکش و مداخله نکردن در پرونده صحرای غربی و توقف کمک به پولیساریو در رأس آنهاست. 

احمد موسی با اشاره به این که ایران همچنان در رسانه های رسمی و غیررسمی خود، رباط را به تکیه کردن به اسرائیل و برقراری روابط قوی با این «غده سرطانی» متهم می کند افزود: دورنمای روشنی برای سخنان امیرعبداللهیان قابل تصور نیست و نمی توان انتظار داشت مراکش واکنشی مثبت به این سخنان نشان دهد به خصوص که رباط روابط با دیگر کشورها را از دریچه صحرای باختری می بیند و منتظر تغییر سیاست ها و عملکردهاست نه اظهار نظرها و سخنرانی‌ها. 

ادریس الکنبوری، کارشناس امور مغرب نیز هدف ایران از تلاش برای بهبود روابط با کشورهای عربی را خارج شدن از انزوا در منطقه کشورهای عربی دانست به خصوص در سایه تحولات جدید در جهان که شاهد حرکت جهان به سوی دوقطبی شدن بین روسیه و چین از یک سو، و آمریکا و اروپا از سوی دیگر هستیم. این کارشناس با اشاره به این که هر گونه از سرگیری روابط ایران با مراکش صرفا با تجدید نظر ایران در سیاست خود در منطقه مغرب عربی از جمله در پرونده صحرای باختری امکان پذیر است افزود: مسئله مورد اختلاف دیگر، به پرونده پیچیده «ترویج تشیع» مربوط می شود که لازم است ایران در این خصوص بازنگری کند چرا که اکنون در کشورهای سنی مذهب، دولت متولی امور دینی است و هر گونه مداخله خارجی در این موضوع به برخورد با دولت منجر خواهد شد.

منبع: ایندیپندنت عربی / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11