چشم امید اروپا به پتانسیل چین در حل پرونده غرب با ایران

دیپلماسی ایرانی: توافق ایران و عربستان سعودی برای عادی سازی روابط بعد از آن اتفاق می افتد که ایران سال سخت سیاسی و اقتصادی را پشت سر گذاشت. از یک سو ناآرامی های اجتماعی – سیاسی نزدیک به پنج ماه کشور را دچار تنش داخلی کرد و از سوی دیگر، تحریم های یکجانبه امریکا و تبعیت اروپا و متحدانش از دستورالعمل ایالات متحده سبب شد تا سال گذشته به لحاظ اقتصادی یکی از سخت ترین سال های تاریخ ایران باشد. اما به نظر می رسد توافق ایران و عربستان که حداقل سریعتر از آنچه غربی ها انتظار داشتند به نتیجه رسید، آب سردی بر این بحران سیاسی – اقتصادی بوده است. کاهش نرخ ارز و تثبیت نسبی آن طی دست کم یک ماه اخیر نشان می دهد که توافق به دست آمده میان ایران و عربستان تاثیر اقتصادی نیز داشته است. حالا می بینیم که در پی این توافق، آتش بسی به آتش توپخانه رسانه ای غرب علیه جمهوری اسلامی ایران نیز داده شده است. اخبار ضد ایرانی نه تنها از صدر اخبار رسانه های عربی خارج شده است بلکه در رسانه های غربی نیز دیگر خبری در این زمینه منتشر نمی شود. به نظر می رسد اروپایی ها با واقعیت موجود در ایران کنار آمده اند و به این باور رسیده اند که جمهوری اسلامی ایران قدرتمندتر از آن است که آن طور فکر می کردند کنار برود یا در برابرشان کوتاه بیاید.

به سختی می توان باور کرد که غربی ها به ویژه امریکایی ها و انگلیسی ها در جریان مذاکرات ایران و عربستان و توافق به دست آمده در پی آن نبوده اند. اگر دولت ها با آنها رایزنی نکرده باشند، رصد آنها به تنهایی کافی است تا در جریان چند و چون ماجرا باشند. کما اینکه بعید به نظر می رسد چینی ها نیز پالس و نشانه ای به امریکایی ها در این رابطه نداده باشند؛ هر چه باشد چین تمایل ندارد آبرویش را وسط بگذارد و بعد ببیند عامل دیگری وارد می شود و همه چیز را به هم می ریزد. 

درباره اینکه توافق ایران و عربستان به نفع چین است، زیاد گفته شده است. اینکه از یک جنبه، این توافق به سود امریکا و اروپاست نیز بر کسی پوشیده نیست و در این باره هم زیاد گفته و نوشته شده است؛ چرا که حالا غربی ها با فراغ بالا بیشتری بر بحران خود با روسیه تمرکز می کنند و برای حل آن دست به کار می شوند. به ویژه که در پی توافق ایران و عربستان، گشایش های ملموسی در پرونده های یمن، لبنان، عراق و غیره نیز به دست آمده است یا پیش بینی می شود که به دست آید.

در این میان بسیاری بر این باورند که اروپایی ها بیش از امریکایی ها از توافق به دست آمده میان ایران و عربستان با میانجی گری چین خوشنودند. به اعتقاد بسیاری از تحلیلگران از جمله تحلیلگران اروپایی، سفرهای اخیر مقامات اروپایی، به ویژه سران فرانسه و آلمان به چین و تقاضایشان از پکن برای ورود به پرونده اوکراین در حالی که امریکایی ها به پیشنهاد چین برای حل بحران اوکراین روی خوش نشان نداده اند، شاهدی است بر اینکه اروپایی ها ورود چین به پرونده خاورمیانه را موفق ارزیابی کرده اند و اکنون می خواهند از این پتانسیل برای حل مشکلات خود با روسیه بهره ببرند. اظهارات بی سابقه سران فرانسه و آلمان بعد از بازگشت از پکن نشان می دهد که آنها اکنون به چین بیش از امریکا توجه دارند. امانوئل مکرون، رئیس جمهوری فرانسه، حتی به صراحت گفته که مشکل چین برای امریکاست و ما هیچ مشکلی با این کشور نداریم و باید از پتانسیل آن بهره برداری کنیم. رسانه های غربی تحلیل های بسیاری در این زمینه منتشر کرده اند. مثلا روزنامه فرانسوی لوموند در یادداشتی نوشته است، اروپایی ها می بینند که بیش از این توانایی تحمل تبعات جنگ اوکراین را ندارند، اقتصادشان به شدت تحت فشار است و فشارهای سیاسی – اقتصادی مردم این قاره را به ستوه آورده است، برای همین دست به دامن پکن شده اند. 

در خبرها آمده بود که در سفر مقامات اروپایی به چین درباره مذاکرات هسته ای ایران نیز گفت وگو شد. جزئیات زیادی از این دیدارها منتشر نشد، اما می توان حدس زد که آنها از پکن خواسته باشند همان طور که در پرونده ایران و عربستان ورود کرد و آن را به نتیجه رساند در این پرونده نیز ورود کند. هر چه باشد، ایران و عربستان دو کشور نفت خیز جهان هستند که اروپایی ها به انرژی آنها بسیار نیاز دارند. بنابراین شاید چندان دور نباشد که خبری درباره میانجیگری چین این بار میان ایران و غرب نیز بشنویم، هرچند ممکن است این بار کار سخت تر از پرونده ایران و عربستان باشد.