مشکلات اصلی گسترش روابط ایران و چین

نویسنده: مازیار معتمدی

دیپلماسی ایرانی: ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهوری ایران در پکن با استقبال گرم همتای چینی خود روبه‌رو شد؛ اما همان مسائلی که سال‌ها روابط آنها را با مشکل مواجه کرده است، چالش‌هایی را برای قراردادهای امضا شده بین دو کشور ایجاد می‌کند.

رئیسی پیش از آغاز سفر در حرکتی نمادین و در واکنش به بیانیه مشترک چین و رهبران کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس، در مقابل نقشه بزرگ ایران با نشان خلیج فارس سخنرانی کرد. رئیسی در انتقاد شدید از رویکرد دولت روحانی، متعهد شد که توجه ناکافی به توسعه روابط با شریک کلیدی در شرق را «جبران» کند. رئیسی تلاش کرد با همراه کردن ده ها نفر از مقامات عالی رتبه کشور به چین، جدیت خود را در پیشبرد روابط نشان دهد.

رسانه دولتی ایران اعلام کرد که در این سفر 20 توافقنامه اساسی بر اساس سند همکاری جامع 25 ساله ایران و چین امضا شد. رئیس سازمان توسعه تجارت ایران ارزش این قراردادها را که در حوزه های مختلف نفت، گاز، توسعه میدان های نفتی و گازی، تجارت، معدن، صنعت خودرو، کشاورزی، گردشگری و انتقال فناوری بسته شده اند، حداقل 3.5 میلیارد دلار اعلام کرد.

به گفته فیگوروآ، پژوهشگر دانشگاه کمبریج، سفر رئیسی هیچ یک از «عوامل اساسی» محدود کننده همکاری های دو کشور را تغییر نمی دهد. تحریم ها، ناآرامی ها و اعتراضات در ایران و مشکلات حقوقی برای سرمایه گذاران چینی از مهمترین این عوامل بوده اند. علاوه بر این، کشورهای همسایه ایران مانند عربستان سعودی و کشورهای شورای همکاری خلیج فارس فضای باثبات و سودآورتری را برای سرمایه گذاری ارائه می دهند.

فیگوئروآ بر این باور است که پکن تا زمانی متمایل به گسترش روابط با تهران است که به روابطش با سایر کشورهای خاورمیانه یا آمریکا آسیبی وارد نشود. وی گسترش چشمگیر روابط اقتصادی ایران و چین را مشروط به برداشته شدن تحریم ها و ثبات در وضعیت سیاسی ایران دانست. 

رئیس جمهوری چین در این سفر برداشته شدن تحریم‌های ایالات متحده آمریکا را خواستار شد و مخالفت خود را با «مداخله نیروهای خارجی در امور داخلی ایران و تضعیف امنیت و ثبات این کشور» اعلام کرد. شی جین پینگ «با کمال میل» دعوت رئیسی را برای سفر به ایران پذیرفت.

چین و ایران همچنین بیانیه مشترکی را امضا کردند و در آن به «تلاش‌های برخی دولت‌ها برای سیاسی‌کردن فعالیت» آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ایران انتقاد کردند و متعهد شدند برای تضمین امنیت منطقه و همکاری در مبارزه با «تروریسم» همکاری کنند.

منبع: الجزیره انگلیسی / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11