موانع موجود برای رسیدن به توافق نهایی

نویسنده: رابرت تولاست 

دیپلماسی ایرانی: ممکن است هفته های متعددی برای بازیابی توافق هسته ای میان ایران و قدرت های جهانی و برداشته شدن تحریم های گسترده اقتصادی اعمال شده علیه این کشور در ازای محدود شدن برنامه هسته ای ایران و از سرگیری بازرسی هسته ای برای تایید پایبندی تهران به تعهدات خود در زمینه فعالیت های غیرنظامی هسته ای تهران باقی مانده باشد.

به گفته دیپلمات های اتحادیه اروپا در روز دوشنبه، 16 ماه مذاکره و گفت وگو به پیش نویس توافق احتمالی و سندی 25 صفحه ای انجامیده است. اکنون، تنها کار باقی مانده برای بازیابی برجام، امضا شدن این موافقتنامه توسط جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا و ابراهیم رئیسی، همتای ایرانی وی است. به گفته این منابع، تنها چند هفته مهلت برای امضای این موافقتنامه باقی مانده است. اما مسائل و موانع بسیاری در ماه های اخیر در گفت وگوهای وین شکل گرفته و باقی مانده است. به عنوان مثال، به ادعای بازرسان هسته ای آژانس بین المللی انرژی اتمی، ایران در روند بازرسی و تحقیقات ذرات اورانیوم غنی سازی شده کشف شده در تاسیسات اعلام نشده از سوی جمهوری اسلامی توسط این سازمان، اختلال ایجاد کرده و در مواردی مانع سیر تحقیقات شده است.

گزارش های ضد و نقیض بسیاری در مورد نظرات متفاوت مقامات حاضر در هیئت مذاکره کننده ایران برای حذف نام سپاه پاسدران از فهرست سازمان های تروریستی آمریکا و برداشته شدن تحریم های اعمال شده علیه این ارگان حکومتی از سوی شبکه های خبری ایرانی منتشر شده است. به گفته مذاکره کنندگان ایرانی در هفته گذشته، مسئله برداشته شدن نام سپاه پاسداران از فهرست سازمان های تروریستی دیگر جزء اهداف بازیابی توافق هسته ای نیست، بلکه، پس از به نتیجه رسیدن گفت وگوهای وین، این مسئله نیازمند مذاکرات جداگانه ای است.

روز دوشنبه، حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران گفت: متن نهایی توافق هسته ای باید درخواست ها و اهداف ایران و برداشته شدن تحریم ها به شیوه ای قابل راستی آزمایی را شامل شود.

اما به باور واشنگتن، ایران برای دستیابی به اهداف و خواسته های خود، باید مشکلات کنونی را برطرف کند. یکی از این مسائل، بیانیه های آژانس بین المللی انرژی اتمی در مورد عدم همکاری ایران در پایبندی به موافقتنامه هسته ای است.

به توصیف آژانس، این موافقتنامه نیازمند فعالیت های مختلف برای راستی آزمایی و تایید رویکردهای کشورهای ذینفع در راستای تعهدات هسته ای بین المللی و عدم به کارگیری برنامه هسته ای در راستای اهداف نظامی و تولید جنگ افزار هسته ای، توسط کارشناسان آژانس است.

یکی دیگر از موانع احتمالی بازیابی توافق هسته ای ایران، درخواست جمهوری اسلامی برای برداشته شدن نام سپاه پاسداران از فهرست سازمان های تروریستی است. به گفته هیئت مذاکره کننده ایران، اکنون این مسئله به علت ممکن پذیرتر شدن توافق هسته ای و کسب همکاری واشنگتن، کنار گذاشته شده است. دولت دونالد ترامپ، رئیس جمهوری پیشین امریکا، سپاه پاسداران را در سال 2019،  سازمانی تروریستی اعلام کرد. قرارگرفتن نام سپاه در فهرست سازمان های تروریستی به معنای محدودیت های گسترده برای هر گونه روابط تجاری خارجی با این سازمان است.

اتحادیه اروپا نیز به علت آنچه نقض حقوق بشر در دوران اعتراضات مردمی سال 2019 در ایران می نامد، تحریم های گسترده ای علیه اعضای ارشد سپاه پاسداران اعمال کرده است. جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا نیز مخالف برداشته شدن نام سپاه پاسداران از فهرست سازمان های تروریستی است.

منبع: نشنال/ تحریریه دیپلماسی ایرانی/11