چه کسانی از پیشرفت مذاکرات تهران و ریاض ناراحتند؟

نویسنده: دکتر جلال چراغی، کارشناس سیاسی و رسانه‌ای منطقه

دیپلماسی ایرانی: طی روزهای اخیر اعلام شد که ایران و عربستان در مذاکرات دور پنجم در عراق به نتایج مثبتی رسیده‌اند، اما رسانه‌های منطقه با بی‌توجهی‌ یا کم‌توجهی از کنار آن عبور کرده‌اند‌. در این چارچوب، روز یک‌شنبه‌ «فواد حسین»، وزیر امور خارجه عراق در گفت‌وگو با شبکه الجزیره از حصول توافق بین ایران و عربستان درباره برگزاری دور ششم مذاکرات در سطح سیاسی خبر داد.

مقام‌های‌ ایران مانند وزیر امور خارجه و سخنگوی وزارت امور خارجه بارها بر آمادگی خود بر ادامه مذاکرات با عربستان تأکید‌ کرده و از فضای مثبت این مذاکرات خبر داده‌اند‌، اما این اظهارات در حوزه رسانه‌ای در سطح منطقه‌ای‌ و بین‌المللی‌ چندان مورد پوشش تبلیغی قرار نگرفته است و حتی رسانه‌های محور مقاومت نیز آن‌گونه‌ که باید به این اظهارنظرها و گفت‌وگوها‌ نپرداخته‌اند.

برای پاسخ به چرایی این موضوع شایان اشاره است که به‌لحاظ جریان‌های سیاسی رسانه‌های منطقه به‌طور‌ کلی در چارچوب سه جریان سلفی با محوریت اخوان‌المسلمین‌ و مورد حمایت قطر و ترکیه، جریان سعودی و دنباله‌ها و رسانه‌های وابسته به آنها و جریان رسانه‌ای محور مقاومت بررسی پذیر هستند.

در بین این جریان‌های رسانه‌ای، جریان رسانه‌ای سلفی مهم‌ترین‌ و گسترده‌ترین تریبون های رسانه‌ای را در اختیار دارد. این رسانه‌ها در چارچوب سیاست‌های‌ دولت‌های‌ حامی خود، از آن روی به پرداختن به چنین موضوعی روی خوش نشان نمی‌دهند که در وهله اول گردانندگان آنها‌ در رقابت سیاسی و رسانه‌ای با عربستان سعودی و دنباله‌های‌ آن‌اند. در واقع،‌ آنها‌  تمایلی به منعکس کردن خبرها و گزارش‌های‌ مثبت و نه منفی درباره بهبودی روابط ایران و عربستان ندارند و چنین امری را در جهت منافع و سیاست‌های‌ کشورهای حامی خود نمی‌دانند‌. 

جریان رسانه‌ای دوم که متعلق به عربستان و محور آن است نیز این گفت‌وگوها‌ را پوشش نداده یا از آن استقبال نکرده است و گمانه‌زنی‌ می‌شود‌ که در آینده نیز به برجسته‌سازی آن نپردازد؛ زیرا بر اساس سیاست تعریف‌شده و خط تبلیغی تحدید‌شده خود از سوی دربار عربستان سعودی، نباید در رهیافت‌های‌ تبلیغی راهبردی خود در قبال ایران و محور مقاومت چرخش و تعدیل چشم‌گیری‌ ایجاد شود؛ به این علت که زدن محور مقاومت بر اساس تاکتیک‌های‌ تبلیغی، هدفی راهبردی برای آنها‌ به‌شمار‌ می‌رود‌ و نباید انتظار داشت که به‌زودی‌ سیاست خود را در‌این‌باره‌، تغییر دهند و از سیاست‌های‌ تبلیغی راهبردی علیه ایران و متحدان آن مانند «ایران‌هراسی‌» و «سپاه‌هراسی» دست بردارند. بنابراین،‌ این رسانه‌ها به احتمال زیاد حتی پس از به‌نتیجه‌رسیدن این مذاکرات نیز به این خط تبلیغی خود ادامه خواهند داد.

درباره جریان رسانه‌ای دیگر یعنی رسانه‌های وابسته به محور و گروه‌های‌ مقاومت و علت نپرداختن آنها‌  به موضوع مذاکرات‌ ایران و عربستان و فضای مثبت آن نیز باید گفت که اساساً، چنین رویکرد آنها‌ دو علت می‌تواند‌ داشته باشد؛ نخست اینکه در‌این‌باره‌، پیوست رسانه‌ای برای این منظور تهیه نشده باشد و در نتیجه این رسانه‌ها دستور العملی برای پوشش این مذاکرات و برجسته‌سازی آنها‌ در اختیار نداشته باشند. دوم اینکه این رسانه‌ها اولویت‌های دیگری را مانند تحولات فلسطین، عراق، لبنان و یمن دنبال می‌کنند‌ و موضوع مذاکرات ایران و عربستان برای آنها‌ به‌لحاظ حرفه‌ای‌ اولویت اول نباشد که طبیعتا نمی‌تواند توجیه پذیر باشد.