پیامدهای بحران اوکراین بر مذاکرات وین

نویسنده: مصطفی فحص

دیپلماسی ایرانی: شنیدن دو سخن متناقض از زبان روسیه و آمریکا که نمایندگانشان در مذاکرات هسته ای وین حضور دارند نشان می دهد ایران در دور کنونی مذاکرات که احتمالا آخرین دور نیز نخواهد بود، به قربانی رویارویی آمریکا و روسیه بر سر اوکراین تبدیل شده که بر روند مذاکرات تاثیر گذاشته است. سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه از «در پیش بودن مسیری طولانی تا احیای برجام» سخن می گوید ولی وزارت امور خارجه آمریکا تاکید دارد که «مذاکرات هسته ای در وین وارد مرحله ای شده که توافق را در دسترس کرده است». تغییر موضع روسیه که قبلا برای احیای برجام اشتیاق نشان می داد، ریشه در بحران اوکراین دارد. این تغییر موضع مسکو، ایران را سردرگم کرد و فرصت بهره برداری ایران از مناقشه غرب و روسیه برای تامین منافع خودش را از بین برد.

ایران امیدوار بود که آمریکا به علت قرار گرفتن در برابر روسیه در بحران اوکراین، برای آن که تهران را از مسکو یا از محور پکن – مسکو دور کند، امتیازاتی به ایران بدهد. همچنین ایران امیدوار بود تشدید خطر جنگ بر سر اوکراین، کشورهای اروپایی را که اصولا به گاز روسیه وابسته هستند، به سمت بهره برداری از منابع انرژی ایران سوق دهد و ایران فرصتی طلایی برای به کرسی نشاندن خواسته هایش در مذاکرات وین به دست آورد.

مسکو که فکر مقامات ایرانی را خوانده بود، به سرعت محاسبات خود در خصوص ایران را به بحران اوکراین پیوند داد و روشن است در شرایط کنونی قصد ندارد مناقشاتی مثل مناقشه هسته ای با ایران را که کشورهای غربی در آن حضور دارند، آرام کند و به غربی ها فرصت بیشتری برای تشدید فشار بر روسیه در بحران اوکراین را بدهد. بنابراین طبیعی است که مسکو در روند دستیابی به توافق در وین وقفه ایجاد کند.

معضل جدید تهران در مذاکرات وین این است که با کاهش نسبی شدت تهدیدها در بحران اوکراین که فرصت بیشتری به دیپلماسی داده است، ایران برگه فشار اوکراین را از دست داد. با آرام گرفتن بحران اوکراین، بار دیگر ایران در وین زیر ذره بین همه طرف ها به ویژه واشنگتن و مسکو قرار خواهد گرفت و به این ترتیب، مذاکرات وین تحت تاثیر تحولات بحران اوکراین، پیچیده تر از قبل خواهد شد.

منبع: الشرق الاوسط / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11