نقشه های نتانیاهو علیه ایران بر باد خواهد رفت؟

نویسنده: دکتر مریم خالقی نژاد، تحلیلگر مسائل بین المللی

دیپلماسی ایرانی: پس از عدم اکتساب حد نصاب آراء توسط بنیامین نتانیاهو در کنست، احتمال تشکیل کابینه توسط نفتالی بنت از احزاب راستگرای اسرائیلی وجود دارد. یکی از مهمترین نگرانی های نتانیاهو به عنوان سردمدار سیاست های قبلی اسرائیل آن است که با روی کار آمدن نفتالی بنت احتمال کوتاه امدن در مقابل عدم مخالفت با برجام وجود خواهد داشت.

البته این درحالی است که دولت بایدن و اعضای برجام بتوانند در خصوص مذاکرات وین به توافقاتی برای اجرای دوباره برجام باز گردند. در این صورت احتمال دارد که دولت بایدن از همراه همیشگی و متحد خود یعنی اسرائیل بخواهد که دولت آنها نیز این توافق را به رسمیت بشناسد و اقداماتی متضاد با آن را انجام ندهد. 

یکی از محتملات بسیار زیاد این است که در صورت بازگشت طرفین و نتیجه مذاکرت وین در خصوص اجرایی شدن آن بی تردید دولت بایدن رویکردی متفاوت از دولت گذشته را به این توافقنامه خواهد داشت. در این رابطه شاهد برخی تفاوت نظرها در خصوص سیاست های منطقه ای میان امریکا و اسرائیل تا قبل از تشکیل کابینه جدید بوده ایم. اکنون دولت بایدن در خصوص برخی اقدامات اخیر اسرائیل به خصوص در مناطق شیخ جراح هشدارهایی را به اسرائیل داده که نشان از عدم مقبولیت این تندروی در سیاست های منطقه ای اسرائیل در مقابل متحد دیرینش یعنی امریکاست. 

در روزهای اخیر نیز نتانیاهو از دلنگرانی های خود در مورد مساله هسته ای سخن گفته است که بسیاری معتقدند او این موضوع را به عنوان یکی از دستاویزهای خود برای مطرح کردن در کنست و جلوگیری از رای دادن به نفتالی بیان کرده است که نیت آن هرچه بوده باشد به نظر کمی نزدیک به واقعیت خواهد بود چرا که در صورت روی کار آمدن نفتالی بنت احتمال پیروی از برخی سیاست های منطقه ای امریکا به خصوص در مورد مساله هسته ای ایران برای نزدیکی بیشتر و اتحاد بیشترِ اسرائیل با امریکا میان دو دولت نفتالی بنت و بایدن وجود خواهد داشت. شاید بتوان گفت که حداقل کاری که نفتالی بنت خواهد کرد عدم سرلوحه قرار دادن مخالفت با برگشت به برجام در سیاست های کابینه جدید اسرائیل خواهد بود چرا که اسرائیل همیشه به حمایت امریکا نیاز داشته و دارد.

در مقابل باید از سابقه و تمایلات سیاسی نفتالی بنت نیز سخن گفت که عملکرد وی در سال های قبل از آن نشان دارد که اگر او از نتانیاهو و دولتش در 12 سال گذشته اختلاف بیشتری را با ایران نداشته باشد بی تردید کمتر نخواهد بود همانطور که وی بعد از ترور دانشمند هسته ای جهان را مکان امن تری اعلام کرده است. ولی گزینه  دیگر آن است که نفتالی بنت طبق تجارب و موارد اعلام شده در کارنامه سیاسی اش از عدم ثبات در سیاست های اتخاذی خود برخوردار است. آنچه جای تامل دارد این است که دولت نفتالی بنت اگر روی کار بیاید احتمالا برای کسب اعتماد و اطمینان و قدرت بیشتر حداقل برخی سیاست های منطقه ای خود را با امریکا و خواست دولتمردان اسرائیل  که با آنها اتحاد و ائتلاف برای برکناری نتانیاهو داشته اند هماهنگ خواهد کرد و تلاش خواهد کرد که با چنگ و دندان قدرتش را حفظ کند و مانع از روی کار آمدن دوباره حزب رقیب شود. در این نگاه باید منتظر شد و دید آیا همه دلواپسی های نتانیاهو برای بر باد رفتن برخی اقداماتش در خصوص ایران بعد از پیروزی و کسب رای اعتماد نفتالی بنت از کنست محقق خواهد شد. 

در یک جمع بندی می توان دو رفتار را پیش بینی کرد، یکی آنکه دولت بنت برای سفت کردن و محکمتر شدن قدرتش با برخی سیاست های متحدانش همچون امریکا در منطقه نسبتا همراه خواهد شد و در خصوص مساله هسته ای نیز کج دارو مریز عمل خواهد کرد، دیگر آنکه شاید بخواهد قدرت مستقل خود را با مخالفت با متحدانی همچون امریکا به نمایش بگذارد و همچون دولت نتانیاهو پرچمدار مبارزه و مخالفت با مساله هسته ای و توافقات هسته ای ایران باشد و تلاش خود را در تقویت و لابی گری در جبهه مقابل توافقات هسته ای ایران بگذارد.