مسئول جدید اداره راستی آزمایی هسته ای در ایران کیست؟

نویسنده: مسعود نوری، کارشناس ارشد حقوق بین الملل

دیپلماسی ایرانی: بنابر اعلام آژانس بین المللی انرژی اتمی (آژانس) اخیراً آقای فردریک کلاود به عنوان مسئول اداره راستی آزمایی هسته ای در ایران (دفتر ایران) جایگزین آقای محمد لامایم لاماری از تونس شده است. آقای کلاود از کارشناسان برجسته آژانس در زمینه راستی آزمایی و پادمان هسته ای و از ماموران سابق سرویس اطلاعاتی فرانسه است. نامبرده قبل از تصدی این منصب، مسئول بخش تجزیه و تحلیل داده های ماهواره ای و بازرس آژانس در کره شمالی و کارشناس در وزارت دفاع فرانسه بود.  

با توجه به اهمیت موضوع و لزوم هوشیاری بیشتر مراجع ذیربط و برای ایضاح موضوع، مراتب ذیل مورد اشاره قرار می گیرد:

1-    در آگوست 2012 آژانس، ترتیبات موسوم به ITF)) Iran Task Force را ذیل اداره پادمان و راستی آزمایی ، ایجاد کرد.  تاریخ دهم آگوست، نخستین روز کاریITF  بود. بر اساس اعلامیه صادره از سوی آژانس، تمرکز بر اجرای موافقت نامه های آژانس با ایران از سوی تهران، نظارت بر فعالیت های هسته ای ایران و دیده بانی اجرای قطعنامه های شورای امنیت سازمان ملل متحد (شورای امنیت) و شورای حکام آژانس توسط ایران، در زمره مهمترین اهداف آژانس از این اقدام بود. 

2-    ITF مشتمل بر 50 متخصص برجسته آژانس در زمینه های منع اشاعه تسلیحات هسته ای، مهندسان شیمی، فیزیک و تحلیل گران اطلاعاتی از کشورهای عضو آژانس بود.  در تاریخ فعالیت آژانس، ایران تنها کشوری بوده (و هست) که تحت نظارت خاص آژانس قرار گرفته و ترتیبات ویژه¬ای برای نظارت بر فعالیت های آن در ساختمان VIC  ایجاد شده است.

3-    ITF مستقیما به معاون مدیرکل در امور پادمان گزارش می داد. با توجه به اینکه در برجام تعداد نهایی بازرسان بین 130 الی 150 نفر مورد توافق قرار گرفت ، حدود 100 بازرس دیگر نیز می توانند به شرط پذیرش از سوی تهران، به ITF اضافه شوند.

4-     در 1 مارس 2016، وظایف ITF به یک دفتر جدید و بزرگتر از ITF موسوم به اداره راستی آزمایی در ایران  (SGVI) منتقل شد چرا که آژانس نیازمند این بود تا وظایف جدیدی به اداره پادمان برای راستی آزمایی و نظارت بر اجرای تعهدات ذیل برجام در ایران، محول کند. در همین چارچوب، میزان تامین مالی این ماموریت نیز به طرز چشمگیری از سوی آژانس افزایش یافت. علاوه بر بودجه پیش بینی شده سالانه به میزان 9.2 میلیون یورو، حدود 3 میلیون یورو دیگر بصورت ویژه برای اجرای پروتکل الحاقی  و تعهدات مربوطه هسته ای در ایران توسط بودجه ویژه آژانس پوشش داده شد.  برای سال 2021، بودجه فوق العاده به میزان 4 میلیون یورو برای راستی آزمایی و نظارت بر ایران، درخواست شده است.