احیای برجام یکی از شعار‌های بایدن، اما پر از پیچیدگی

نویسنده: پرستو بهرامی راد، روزنامه نگار

دیپلماسی ایرانی: برعکس باراک اوباما که نتوانست در دوران ریاست جمهوری خود به تمام شعارهایش جامه عمل بپوشاند، بایدن سعی دارد به شعار‌های خود عمل کند. زیرا دونالد ترامپ، رئیس جمهوری سابق آمریکا به حداکثر شعار‌های خود عمل کرده و حالا عملیاتی شدن شعار‌ها برای جو بایدن از اولویت بالایی برخوردار است.

بر همین اساس جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا سریعاً به توافق پاریس بازگشت، همچنین فرمان منع مهاجرتی ترامپ را کنسل کرد. با این حال به دلیل پیچیدگی داستان برجام، با اینکه بازگشت به برجام از شعار‌های اصلی بایدن بود، اما هنوز نتوانسته این پرونده را حل کند. در واقع بایدن می‌خواهد به برجام با سازوکار مشخص خودش بازگردد. در واقع آمریکای امروز بیش از مسئله هسته‌ای نگران حضور منطقه‌ای ایران است.

روش دیپلماسی از نوع بایدن

جو بایدن در خصوص پرونده ایران می‌داند که با شرایط داخلی امروز آمریکا نه توانایی شروع یک جنگ فرسایشی را دارد و نه می‌تواند مثل باراک اوباما فقط گزینه دیپلماسی را دنبال کند؛ بنابراین راه میانه را انتخاب کرده؛ دیپلماسی گزینه اوست، اما از اهرم فشار و جنگ همچنان استفاده خواهد کرد تا در این بین امتیاز‌های بیشتری به ایران ندهد و حتی امتیاز‌های بیشتری نیز بگیرد. زیرا آمریکا از برجام خارج شده است و آنها مقصر شرایط امروز هستند.

با این حال هدف اصلی بایدن کاهش تنش است. بر همین اساس رسماً اعلام کرد که به صورت غیررسمی به مذاکرات ۵+۱ بازمی گردد. همچنین رابرت مالی که طرفدار ایران است به عنوان مسئول امور ایران انتخاب کرده و درخواست مکانیسم ماشه را از سازمان ملل پس گرفته است.

از سوی دیگر اروپایی‌ها نیز برای حل و فصل این شرایط دست به میانجی گری زدند. بر همین اساس از دو طرف خواسته اند که در یک نشست غیررسمی در خصوص برجام شرکت کنند. کاخ سفید اعلام کرده که در مذاکره آتی شرکت خواهد کرد، اما ایران هنوز در حال بررسی این مذاکره و شرکت در آن است.

حمله‌ای برای هشدار

تعلل ایران در مورد حضور در جلسه غیر رسمی که اروپایی‌ها برنامه ریخته اند باعث شده که آمریکایی بگویند صبر آنها اندازه‌ای دارد، در واقع مشکل اصلی تیم بایدن بی اعتمادی ایران است. از سوی دیگر بایدن نگران جمهوری خواهان مخالف مذاکره با ایران و کشور‌های خاورمیانه مخالف برجام است.

این دو عامل باعث شده است که بایدن دست به تحرکاتی در منطقه بزند تا هم ایران را مجاب به مذاکره بکند و هم از تنش زایی مخالفین منطقه‌ای بکاهد. بر همین اساس جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا هدف حمله جنگنده‌های آمریکایی به در سوریه را ارسال یک پیام هشدارآمیز به ایران عنوان کرده است.

انتهای داستان احیای برجام

با این شرایط احیای برجام به کدام سمت حرکت می‌کند؟ در حقیقت چند اتفاق پیش رو است.

دو کشور با میانجی گری اروپا، عمان قطر و حتی عراق جلسات مخفیانه‌ای خواهند داشت و پای میز مذاکره می‌نشینند. از طرف دیگر آمریکا امتیازاتی به ایران در همین اول کار می‌دهد، از جمله آزادسازی پول‌های بلوکه شده ایران توسط ژاپن و کره جنوبی، فعال‌تر شدن کانال سوئیس و اینستکس و کانالی برای خرید و فروش نفت ایران توسط برخی کشور‌ها و.... با این حال بی شک بازگشت آمریکا به برجام به بعد از انتخابات ۱۴۰۰ موکول می‌شود، زیرا برداشتن همه تحریم‌هایی که دونالد ترامپ علیه ایران گذاشته است به زمان زیادی نیاز دارد. از سوی دیگر این اولین بار است که یک رئیس جمهوری منتخب در ایران با یک رئیس جمهوری آمریکایی می‌تواند ۸ سال همکاری داشته باشد.