پادشاه دیوانه پیش از خروج از کاخ سفید همه جا را به آتش می کشد؟

نویسنده: جو سیرینسیونه

دیپلماسی ایرانی: پس از آنکه اوباش خشونت گرای طرفداری رئیس جمهوری ترامپ هفته گذشته به ساختمان مجلس حمله کردند، نانسی پلوسی، رئیس مجلس نمایندگان، به درستی درباره مخاطره «یک رئیس جمهوری افسار گسیخته با قابلیت شروع یک دشمنی نظامی و دسترسی به کدهای حمله هسته ای» به همکاران خود و مردم آمریکا هشدار دارد. مارک میلی، رئیس ستاد مشترک ارتش، به او و دیگران اطمینان داد که مواردی برای کنترل و جلوگیری از چنین اتفاقی وجود دارند. اما شاید اینطور نباشد!

آنطور که سی.ان.ان گزارش داد، میللی و کارمندان او گفته اند «هیچ سناریویی» وجود ندارد که در آن یک رئیس جمهوری بتواند به طور ناگهانی تصمیم به استفاده از سلاح های هسته ای بگیرد. اما چنین چیزی حقیقت ندارد. مقامات پنتاگون بیش از اندازه به توانایی های خود اطمینان دارند. اگر مساله هزینه بیش از اندازه یا کم کاری باشد، آنها می گویند که همه چیز طبق برنامه بوده و مشکلی نیست. وقتی جنگ در افغانستان یک فاجعه است، آنها می گویند که امکان تغییر شرایط وجود دارد. وقتی سیاست هسته ای غیراخلاقی و دیوانه وار است، آنها می گویند قانونی، ضروری و تحت کنترل است. اعضای کنگره انگیزه های زیادی برای پذیرش این اظهارات به جای به چالش کشیدن آنها دارند؛ اما این لزوما به معنای حقیقی بودن آنها نیست.

ریچارد نیکسون می دانست فشار دادن یک دکمه توسط یک مرد دیوانه چقدر ساده است. در سال 1974 که از تلاش های استیضاح کنگره خشمگین شده بود، قدرت خود را بر سر قانون گذاران کنگره کوبید و گفت: «می توانم وارد دفتر خود شوم و تلفن را بردارم و 25 دقیقه بعد از آن، 70 میلیون نفر کشته شده باشند.» حق با او بود.

کنفرانس هایی که با حضور ده ها مقام مسئول و مشاور در بررسی مزایا و معایب استفاده از سلاح هسته ای برگزار می شود، صحنه های فیلم است. تضمین های پنتاگون هم حقیقی نیستند. چنین روند مشورتی وجود ندارد. در بهترین حالت، اگر حمله ای در شرف وقوع باشد یک مشورت کوتاه در زمان تماس تلفنی ارتش با رئیس جمهوری صورت می گیرد. اما همانطور که نیکسون گفت، رئیس جمهوری در زمان دستور دادن به ارتش مجبور نیست با کسی مشورت کند. دکتر لیزبت گرانلوند از دانشگاه ام.آی.تی می گوید: «همواره فرض بر این بوده که با توجه به اهمیت این تصمیم، رئیس جمهوری با مشاوران مشورت می کند. اما هیچ الزامی وجود ندارد.» به فاصله 5 دقیقه پس از دستور رئیس جمهوری، موشک ها به پرواز در می آیند و پس از به پرواز درآمدن آنها دیگر امکان لغو دستور یا تخریب موشک ها وجود ندارد.

دکتر جفری لوئیس، کارشناس هسته ای، توضیح می دهد: «دلیل اینکه اتفاقات تا این اندازه سریع رخ می دهند و هیچ زنجیره اضافی فرماندهی یا رای گیری بر سر این مساله وجود ندارد این است که کل این سیستم مبتنی بر این سناریو بنا شده که پرتاب در زمان حمله به ایالات متحده برای نمونه از سوی روسیه، انجام می شود و رئیس جمهوری زمان زیادی برای تصمیم گیری ندارد.» دکتر بروس بلر، یک افسر پیشین مسئول پرتاب هسته ای به این مساله اشاره کرد که هدف از این روند پرتاب این است که رئیس جمهوری بتواند از هر ثانیه ممکن استفاده کند: «سیستم فرماندهی به گونه ای طراحی شده است که چنین استفاده سریعی از سلاح هسته ای را تسهیل کند و نه اینکه مانع از آن شود.»

افسران نظامی برای زیر سوال بردن حملات هسته ای آموزش ندیده اند. آنها هر روز برای فرمان برداری تمرین می کنند. هارولد هرینگ، سرگرد نیروی هوایی تنها به دلیل اینکه قانونی بودن یک دستور را زیر سوال برد، از انجام وظیفه خلع شد. او در سال 2017 گفت: « تصور کردم باید نوعی کنترل و توازن وجود داشته باشد تا یک نفر نتواند فقط به خواست خود به شلیک سلاح هسته ای دستور دهد؛ اما دریافتم رئیس جمهوری می تواند به تنهایی دستور حمله را صادر کند.»

در حال حاضر، محتمل ترین سناریو درگیری با ایران است. ترامپ احتمالا دستور حمله محدود به تاسیسات غنی سازی در فردو و نطنز را صادر خواهد کرد. در چنین شرایطی احتمالا از برنامه جنگ هسته ای «استراتکام» استفاده خواهد شد که توسط موشک ها و بمب افکن ها اجرایی می شود. این سلاح ها احتمالا تاسیسات زیرزمینی ایران که با بمب های معمولی نابود نمی شوند را تخریب خواهند کرد. در این صورت، میلیاردها نفر جان خود را از دست خواهند داد. دکتر وایپین نارانگ، استاد ام.آی.تی در توئیتی نوشت: «چنین حمله ای از نظر رویه ای قانونی است و افسران نظامی وظیفه دارند به یک دستور معتبر و قانونی از سوی فرمانده کل قوا عمل کنند.» اگر افسران نظامی عالی رتبه از چنین دستوری سرپیچی کنند، شورشی خوانده می شوند. از این رو، از نظر قانونی آنچه نانسی پلوسی از مقامات ارتش خواسته، قابل اجرا نیست.

تنها کسی که می تواند مانع از «پادشاه دیوانه»، همان شخصیت «شاه کُش» بازی تاج و تخت است. از این رو، رئیس جمهوری منتخب جو بایدن باید پیش از هر چیزی تغییر در سیاست های منسوخی که این سناریوی کابوس آور را امکان پذیر می کند، در راس برنامه های خود قرار دهد.

نخست، سیاست حمله پیشگیرانه باید تغییر کند تا هرگونه دستور شلیک سلاح هسته ای غیرقانونی قلمداد شود. دوم، سلاح ها باید از حالت آماده باش بالا خارج شوند تا در عرض چند دقیقه قابل شلیک نباشند و زمان بیشتری برای بررسی دستور پرتاب وجود داشته باشد. سوم، نباید رئیس جمهوری تنها قدرت تصمیم گیرنده در شروع جنگ هسته ای باشد. بی ثباتی رئیس جمهوری فعلی ایالات متحده جنون سیاست های هسته ای را برملا کرد. اگر این سیاست ها اکنون اصلاح نشوند، شاید هرگز فرصتی دوباره ای پیدا نشود.

منبع: ریسپانسیبل استیت کرفت / تحریریه دیپلماسی ایرانی 34