نتانیاهوی ناخشنود، اکنون باید با بایدن کنار بیاید!

نویسنده: بن کاسپیت (BEN CASPIT)

دیپلماسی ایرانی: اسرائیل، حساب زیادی روی دور تازه تحریم های آمریکا علیه ایران در موضوعات غیرهسته ای، همچون مسائل حقوق بشری و تروریسم باز کرده است. این طرح که توسط واشنگتن و اسرائیل فراهم شده، کار را بر دولت بایدن برای برداشتن تحریم ها بدون ارائه دلیلی قانع کننده، دشوار می کند.

با اعلام پیروزی جو بایدن به عنوان رئیس جمهوری منتخب آمریکا، بنیامین نتانیاهو با دردسر دشواری روبه رو شده است. در حالی که رهبران جهان، پشت سر هم به بایدن تبریک می گفتند، نتانیاهو مانده بود که چگونه با این سیب زمینی داغی که روی میزش آمده، برخورد کند. او مکررا با نماینده خودش در کاخ سفید یعنی رون درمر، سفیر اسرائیل، مشورت می کرد. می دانست که نمی تواند از تبریک به بایدن رو بگرداند و می دانست که تبریک به او هم خشم و چه بسا انتقام دونالد ترامپ را در پی دارد؛ کسی که در طول دوران ریاست جمهوری اش، بی وقفه هدایای بی مانندی به اسرائیل و نتانیاهو داد. ویژه تر اینکه همین روزها، نماینده ترامپ در امور ایران یعنی الیوت آبرامز، از بیت المقدس دیدار می کند تا درباره یک سلسله تحریم ها علیه ایران با همتایان اسرائیلی اش مشورت کند.

بالاخره هم نتانیاهو و بنی گانتز وزیر دفاعش، وقتی به جمع بندی رسیدند که جزء آخرین رهبران جهان در صف تبریک به جو بایدن قرار گرفتند و دستشان خالی ماند ضمن آن که از عنوان رییس جمهوری برگزیده هم در پیامشان استفاده نکردند!

اسرائیل، حساب زیادی روی دور تازه تحریم های آمریکا علیه ایران در موضوعات غیرهسته ای، همچون مسائل حقوق بشری و تکثیر تروریسم باز کرده است. این طرح که توسط واشنگتن و اسرائیل فراهم شده، کار را بر دولت بایدن برای برداشتن تحریم ها بدون ارائه دلیلی قانع کننده، دشوار می سازد. نتانیاهو و گانتز امید دارند که بتوانند بایدن را وادار کنند که رویکرد سازش و تعامل اوباما با ایران را کنار بگذارد.

اسرائیل امیدوار است از اشتباهاتی که نتانیاهو در دوره باراک اوباما مرتکب شد، پرهیز کند. در آن زمان، نتانیاهو تا به جایی رئیس جمهوری آمریکا را خشمگین کرد که او اسرائیل را از گفت وگوهای هسته ای با ایران به طور کامل کنار گذاشت. اکنون هدف نتانیاهو و گانتز این است که در این فرایند نقش داشته باشند تا به بایدن "کمک" کنند که به حسن نیت اوباما درباره ایران بازنگردد.                                                                                

یک منبع دیپلماتیک ارشد اسرائیلی به المانیتور گفت: "ما امید داریم که رئیس جمهوری منتخب، دستاوردهای فشار حداکثری ترامپ را خنثی نکند. در تحلیل نهایی، هر دو دولت – ترامپ و بایدن – می فهمند که باید به توافق تازه ای با ایران برسیم. هدف ما این است که این توافق تازه، بیشتر خلل های توافق قبلی را چاره کند تا زمانبندی گسترده تری برای شروط مختلفش وضع شده و مسائلی همچون موشک های بالستیک و برنامه های غنی سازی اورانیوم ایران و نیز رفتار منطقه ای اش را در بر بگیرد. چه بسا دولت بایدن با این چشم انداز مخالف نباشد."

مقامات رسمی در بیت المقدس می دانستند که ترامپ به زودی مارک اسپر وزیر دفاع را برکنار خواهد کرد چرا که در هفته های اخیر دچار اختلاف شده بودند. به نظر آنها ترامپ از اسپر به خاطر بی میلی اش در بکارگیری نیروهای نظامی آمریکا برای خاموش کردن تظاهرات علیه خشونت پلیس، انتقام گرفت.

نتانیاهو، به رغم رابطه گرمی که با ترامپ دارد، این را خوب می داند که این متحدش چندان قابل پیش بینی نیست و بنابراین مراقب است که در تیررس تفنگ او قرار نگیرد. اگر به خود نتانیاهو باشد، وی یک بایدن خشمگین را به یک ترامپ آتشی مزاج ترجیح می دهد چرا که می داند کنار آمدن با بایدن، آسان تر از ترامپ است. هیچکس نمی خواهد با ترامپ در آخرین هفته های ریاست جمهوری اش سرشاخ شود.

سرتیب مایکل هرتزوگ، رئیس پیشین ستاد ارتش، به المانیتور می گوید: "بایدن، اوباما نیست و 2021 هم 2009 نیست. همدلی بایدن و کامالا هریس با اسرائیل، ریشه های عاطفی دارد نه اینکه ناشی از یک رویکرد تحلیلی همچون رویکرد باراک اوباما باشد. من مشاوران سیاست خارجی اش را می شناسم – آنها آدم های مسئولیت شناسی هستند که منطقه را به خوبی می شناسند و هیچ توهمی ندارند. پس فضای زیادی برای کار وجود دارد."  

بسیاری از مشاوران بایدن و کسانی که به عنوان اعضای کابینه اش مطرح هستند، روابطی خوب با نتانیاهو دارند و برای نخست وزیر اسرائیل شناخته شده هستند. تحلیل غالب در بیت المقدس این است که بایدن گفت وگوها با ایران را زنده می کند و تقلا خواهد کرد به توافق تازه ای برسد که برخی از خلل های توافق اولیه را چاره کند. او چارچوب زمانی توافق را گسترش می دهد و رفتار منطقه ای ایران را هم دگرش خواهد داد.

در واقع پیروزی بایدن، موجب نگرانی سازمان های امنیتی اسرائیل نشد حال آنکه نگرانی عمیقی درباره چشم انداز گفت وگوهای احتمالی ترامپ با ایران – در صورت انتخاب دوباره – داشتند. یک منبع امنیتی اسرائیلی چند ماه پیش به المانیتور گفت که یک ترامپ دور دوم، با تصوری که از خود به عنوان یک "معامله گر" با رویای جایزه صلح نوبل داشت، می توانست به توافقی تن دهد که بهتر از توافق اوباما نبود.

در حال حاضر، مشکل اصلی اسرائیل، تاخیری است که در برخورد با بایدن صورت گرفت. هیچ تماس جاری ای با افراد بایدن برقرار نیست، هیچ تلاشی برای شکل دادن به یک برنامه مشترک و پی ریزی همکاری با دولت تازه در موضوعاتی که برای امنیت اسرائیل حیاتی هستند، نمی شود.

یک منبع ارشد دیپلماتیک اسرائیل می گوید: "در این مرحله، باید در گرماگرم تماس با تیم بایدن باشیم. متاسفانه این گونه نیست و این واقعیت که نتانیاهو در تبریکش تاخیر داشت، کمکی به اهداف ما نمی کند." بایدن در طول کارزار انتخاباتی اش از تماس با مقام های خارجی پرهیز کرد تا تصور نشود که دخالتی در انتخابات آمریکا صورت می گیرد.

نتانیاهو با کار آسانی روبه رو نیست. وی باید از حافظه بایدن خاطره اعلامیه خجالت آور اسرائیل در زمینه ساخت و ساز در بیت المقدس شرقی را بزداید که درست در همان روزی از سال 2010 صادر شد که جو بایدن در مقام معاون رئیس جمهوری آمریکا از این بخش شهر دیدن می کرد. سخنرانی تحقیرکننده نتانیاهو در اجلاس مشترک کنگره پشت سر اوباما و بایدن، و اکنون هم تاخیرش در ارسال پیام تبریک و آرزوی موفقیت برای انتخاب او هم، در پرونده همین خاطرات قرار می گیرند.

در گذشته هم، نتانیاهو با مشکلاتی دشوارتر از این روبه رو بوده است. وی و بایدن همدیگر را از چهل سال پیش می شناسند و اگر نخست وزیر اسرائیل، چند ژست حسن نیت برای دولت بایدن در همان روزهای نخست آن بگیرد، چه بسا بتواند رابطه متفاوتی با کاخ سفید دموکراتیک در قیاس با کاخ سفید اوباما برقرار کند.     

منبع: المانتیور / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11