تهران می خواهد به واشنگتن در حساس‌ ترین نقطه ضربه بزند

نویسندگان: رایان سی برگ و کالین پی کلارک

دیپلماسی ایرانی: پس از ترور سردار قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران جمهوری اسلامی، بیشتر تمرکزها روی این مساله بود که ایران چه واکنشی نشان می دهد. تهران نهایتا در یک حمله موشکی مقر نیروهای آمریکایی در عراق را هدف گرفت که البته تلفات آمریکایی نداشت و اندکی بعد هم اعلام کرد که به «انتقام بزرگ»ی که می‌خواسته رسیده است.

با این حال، تقریبا هیچ ناظر یا تحلیلگری باور نمی کند که انتقام جویی ایران برای از دست دادن فرمانده عالی رتبه نظامی که از نظر سیاسی نیز تاثیرگذار بود، پایان یافته باشد. اسماعیل قاآنی، جانشین سلیمانی به عنوان فرمانده نیروی قدس، ارتباط با یک شبکه گسترده‌ از نیرو‌های نیابتی و شبه نظامی از قبیل حزب الله لبنان را در مکان های دور و نزدیک به ارث برده است که این مساله چشم انداز یک حمله تلافی جویانه علیه منافع آمریکا یا متحدان آن را تقویت می کند.

ترور سردار سلیمانی در ادامه ترور هدفمند عباس موسوی، یکی از موسسان و دبیرکل پیشین حزب الله، در فوریه ۱۹۹۲ توسط اسرائیل، صورت گرفت. ایران آن زمان این اقدام اسرائیل را با هدف گرفتن منافع آن در آمریکای لاتین پاسخ داد. این احتمال وجود دارد که در رابطه با ترور سردار سلیمانی توسط آمریکا هم ایران بخواهد در آمریکای لاتین و با استفاده از عناصر باقی مانده حزب الله در منطقه انتقام بگیرد.

مایک پومپئو، وزیر امور خارجه ایالات متحده، در سفر اخیر خود به کلمبیا برای شرکت در جلسه سالانه سازمان کشورهای آمریکایی بر فعالیت های حزب الله در آمریکای جنوبی تاکید کرد و از حمایت نیکلاس مادورو، رئیس جمهوری ونزوئلا، از این گروه سخن گفت. در دوران های گذشته هم هوگو چاوز، رئیس جمهوری پیشین ونزوئلا، از ایران حمایت می کرد و امکان دور زدن تحریم های اولیه ایالات متحده را برای این کشور فراهم کرده بود. در آن دوران بود که ایران دکترین نظامی پیوسته با تمرکز بر جنگاوری غیر متقارن را توسعه داد، در آموزش های مشترک نظامی شرکت و معماری خط لوله های مهم و شبکه های سرنوشت ساز را آغاز کرد. ایران در آمریکای لاتین ۱۱ سفارتخانه افتتاح کرد که مسئول ایجاد بیش از ۱۰۰ مرکز فرهنگی غیر رسمی بودند.

ایران همچنین در پشت صحنه درصدد تاثیرگذاری بر یک سری گروه های غیر اسلامی در سراسر آمریکای لاتین برآمد. این گروه ها مسئول پیشبرد ایدئولوژی های چپ گرا و انقلابی بودند تهران در رابطه با آنها در یک انطاف پذیری ایدئولوژیک، خوانش ضد امپریالیستی، بولیواریسم و ضد آمریکایی را دنبال می کرد. نزدیکی به این گروه‌ ها برای ایران به این معنا بود که گزینه های بیشتری برای تاثیرگذاری سیاسی و ایدئولوژیک در سراسر آمریکای لاتین دارد.

حضور حزب الله در آمریکای جنوبی توسط افراد رده بالای سیاسی همچون طارق الایسامی، معاون پیشین رئیس جمهوری ونزوئلا و وزیر کنونی صنعت و تولید ملی، تقویت شده است. یکی از مخالفان مادورو گفته حزب‌ الله در حال اکتشاف معادن طلا و دیگر منابع این کشور بولیواری است و بخش طلای اکتشافی از طریق سوء استفاده از کانال‌ های دیپلماتیک از ونزوئلا خارج می شود. جدای از ونزوئلا، حزب الله همچنین حضور قدرتمندی در دیگر مناطق از جمله مرز برزیل، پاراگوئه و آرژانتین دارد.  

مساله دیگری که وزارت امور خارجه ایالات متحده با آن مشکل دارد، خودداری کاراکاس از همکاری با واشنگتن در تلاش های مبارزه با تروریسم است. به عقیده مقامات ایالات متحده، مادورو امکان فعالیت های مالی تروریستی در خاک ونزوئلا را فراهم آورده است. کلمبیا هم اخیرا سه عضو احتمالی القاعده را در حال تلاش برای ورود به ونزوئلا دستگیر کرده است.

از آنجایی که حمله در خاک ایالات متحده در تلافی ترور سردار سلیمانی برای ایران دشوار است و می‌تواند به اقدام تلافی‌ جویانه شدید آمریکا منجر شود، بیشتر ناظران و تحلیلگران انتظار دارند که ایران از  شبکه گسترده گروه های شبه نظامی متحده خود برای اجرای یک سری حملات نامتقارن علیه منافع ایالات متحده و متحدان آن استفاده کند و این اقدامات احتمالا در بازه زمانی و مکانی گسترده ای صورت خواهد گرفت.

اگر تاریخ بتواند راهنمای شرایط حال باشد، باید گفت که ایران احتمالا در ادامه انتقام جویی ترور سردار سلیمانی، حمله ای در آمریکای لاتین را به عنوان ابزاری برای ارسال نشانه های غیر قابل انکار به ایالات متحده در نظر خواهد گرفت. حتی اگر چنین حمله ای در آینده نزدیک صورت نگیرد، ایران همچنان به تقویت توانایی های خود برای حمله در حیاط خلوت آمریکا ادامه خواهد داد.

منبع: فارن پالسی / تحریریه دیپلماسی ایرانی 34