توسعه روابط ایران و هند در سایه تحریم ها
نوزدهمین نشست کمیسیون مشترک اقتصادی بین ایران و هند در نخستین روز زمستان (یکشنبه) به ریاست محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان برگزارشد. «سابرامانیام جایشانکار» وزیر امور خارجه هند که برای شرکت در این نشست به ایران سفر کرده بود در سه دور با ظریف رایزنی کرده است. او همچنین روز گذشته با حسن روحانی رئیس جمهور کشورمان به دیدار و گفت‌وگو پرداخت.
اخبار سیاسی- وزیر امور خارجه هند همچنین با علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان در دبیرخانه این شورا دیدار کرد و در این ملاقات، شمخانی با اشاره به اشتراکات تاریخی، فرهنگی همچنین سوابق دیرینه روابط دو کشور گفت که تهران و دهلی می‌توانند با تقویت روابط در تمامی سطوح ضمن تامین منافع دو کشور نقش مهمی در مهار و مدیریت بحران‌های منطقه‌ای ایفا کنند.
ظریف پس از سه دور دیدار با جایشانکار همتای هندی خود، در پستی توئیتری از رایزنی های انجام شده بین طرفین اظهار خوشنودی کرد و نوشت که در راستای برقراری روابط بهتر دوجانبه و حل مسائل منطقه‌ای و جهانی مذاکراتی خوبی انجام داده اند.
نکته قابل توجه در رابطه با دیدار اخیر مقامات وزارت خارجه ایران و هند به این موضوع بازمی گردد که در واقع این نخستین سفر وزیر خارجه هند به ایران پس از تصدی سمت جدید اوست. همچنین نشست کمیسیون مشترک اقتصادی دوکشور و رایزنی های حاشیه ای آن هم اهمیت زیادی در توسعه تعاملات دوکشور دارد و به همین دلیل هر ساله با همکاری وزارت خانه‌ها و سازمان‌های مربوطه ایران و هند برگزار می‌شود و اهداف مشخصی را دنبال می‌کنند. جمع بندی مذاکرات مطرح شده در این نشست در اجلاسی به ریاست یکی از وزرای تهران یا دهلی نو مورد بررسی قرار می گیرد. برای مثال سال گذشته هجدهمین نشست روابط ایران و هند در دهلی نو برگزار شده و نشست بعدی این روابط هم سال آینده در هند خواهد بود.
روابط دیرینه ایران و هند باعث شده که دو طرف شناخت خوب و نسبتا کاملی از هم داشته باشند و باید گفت که هرگونه رفت و آمد در این چارچوب، حتی اگر نتایج ملموس سیاسی و اقتصادی به همراه نداشته باشد بازهم خود به خود موجب تحکیم روابط دو کشور می‌شود. هند اکنون سومین قدرت اقتصاد دنیا را بر عهده دارد و می‌توانند یکی از کشور‌های مطرح برای پیشبرد سیاست‌های تهران باشند.
اما برخی تحلیلگران بر این باورند که در شرایط فعلی به نظر نمی‌رسد که هند موفق به گشودن گره بزرگی از مشکلات کشور ما شود، چراکه طبق سیاست و روابط بین الملل یک واحد سیاسی، در کنار سایر واحد‌های سیاسی موجود در دنیاست که از قوانین و مقررات بین المللی تبعیت کرده و نگاهی واقع گرایانه و منفعت طلبانه به روابط خود با کشور‌های جهان دارد. در توضیح این امر باید گفت که هندی‌ها با وجود اینکه پیش‌تر از مهمترین خریداران نفت ایران بودند، اما پس از تحریم‌های یک جانبه آمریکا علیه کشور ما، دیگر حاضر به خرید نفت از ایران نشدند. در حقیقت نفت همواره نقشی مهم در روابط این دو کشور داشته و حالا ایالات متحده صادرات نفت ایران را با تحریم‌ها هدف گرفته است. اما دو طرف ایران و هند اراده کافی برای همکاری با یکدیگر دارند و با وجود اینکه سایه فشار‌های واشنگتن بر دهلی نو تا حدود زیادی مانع از پیشرفت کار شده باز هم به مشارکت ادامه می‌دهند.
گفته می‌شود کار در بندر چابهار ایران آنقدر برای هندی‌ها ارزشمند است که از آمریکا معافیت تحریمی گرفتند، ولی برخی می‌گویند هند در کار‌های دیگر آنچنان که باید و شاید قادر به همکاری با ایران نیست و آن به علت تحریم‌های فلج کننده‌ای است که آمریکایی‌ها علیه ما اعمال می‌کنند. اما روابط دو کشور تنها در حوزه نفتی محدود نمی‌شود. بندر چابهار به عنوان یکی از مراکز سرمایه‌گذاری هند در ایران است. نوزدهمین نشست روابط ایران و هند همزمان با کمیته اجرایی چابهار که در دهلی نو بود، برگزار شد. تحلیلگران بر این باورند که چابهار یکی از موضوعات مهم نوزدهمین نشست ایران و هند بود که پس از سال‌ها اکنون در نشست دو روز گذشته تا حدود زیادی از توسعه این بندر عملیاتی شده است.
در نوزدهمین نشست ایران و هند چه گذشت؟
افزون بر این کارشناسان می‌گویند موضوعات تکنولوژی، فناوری اطلاعات، هوش مصنوعی و رشته‌های مرتبط با علم و فناوری از جمله بحث‌های نوزدهمین جلسات و نشست روابط تهران دهلی نو بوده است، همچنین مسائل سرمایه گذاری خارجی و موضوع پتروشیمی و انرژی از جمله موضوعات همکاری بین دو کشور است.
با این تفاسیر باید گفت که برگزاری چنین نشست‌هایی در راستای بهبود و توسعه روابط دو کشور انجام می‌شود و تنها در حوزه انرژی تمرکز نمی‌شود، بلکه حوزه تجارت غیرنفتی و حمل‌ونقل نیز برای هند اهمیت بالایی دارد و باوجود اینکه تحریم‌ها پذیرفتنی نیست، اما به نظر می‌رسد این واقعه باعث شده تا نگاه ایران به سمت شرق و کشور‌هایی مانند هند، چین، سنگاپور، مالزی، ژاپن، کره‌جنوبی و .. متمایل شود، چراکه این کشور‌ها رشد اقتصادی بالایی دارند و خودشان نیز بازار‌های مصرفی بزرگی محسوب می‌شوند.
رشد و توسعه ایران با وجود تحریم ها
مقامات ایرانی همواره تاکید کرده اند که مبالغ عظیمی از پول‌های کشور در دست هندی هاست که به علت مشکلات موجود در سیستم مالی ما، قادر به پرداخت آن نیستند، مسئولان تهران و دهلی نو در حال رایزنی هستند تا از طریق روپیه یا دریافت کالا و خدمات به ایران، پول‌های نفت را به تهران بازگردانند.
در همین راستا هند اکنون با ایران همکاری می کند، از سوی دیگر به دلیل رابطه نزدیک آنها با آمریکا خود را از تحریم‌های واشنگتن علیه تهران، معاف کرده اند، چراکه به خوبی می دانند افزایش تعاملات با تهران به معنای بهره مند شدن از ظرفیت های ایران است. در حقیقت هندی‌ها از این موضوع آگاهند که برای تبدیل شدن به یک قدرت بزرگ نیاز دارند نفوذ خود را در مناطق استراتژیک جهان افزایش دهند و در همین راستا ایران بویژه چابهار روزنه‌ای برای ورود آنها به منطقه مهم خلیج فارس و خاورمیانه است.
ایران همواره به شرق و کشور‌هایی که ظرفیت بالایی برای همکاری تجاری دارند، توجه زیادی داشته و با وجود تحریم‌های ناعادلانه‌ای که به شدت افزایش یافته، همچنان اقتصاد کشورمان حداقل برای دو دهه توانسته است به فعالیت های خود ادامه بدهد.
نظر شما :