شرایط لازم برای استیضاح بالاترین مقام کشور

نویسنده: محمد طبیبیان، اقتصادان

دیپلماسی ایرانی: این روزها بحث استیضاح دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا در مجلس نمایندگان برای رای گیری این مجلس مطرح است. ماه هاست که موضوع سوء استفاده ترامپ از قدرت مطرح بوده است. در ماه های اخیر یک مطلب به این مباحث اضافه شد که موضوع را جدی تر کرد. آن هم  این که ترامپ پرداخت کمک مالی به کشور اوکراین، مصوبه مجلس، را متوقف کرد و در یک  مکالمه تلفنی با رئیس جمهوری اوکراین از او خواست شواهدی در مورد فساد مالی پسر جورج بایدن، رقیب انتخاباتی او، که عضو هیات مدیره یک شرکت گاز در اوکراین است فراهم کند. 

در صورتی که این شواهد ارائه می شد کمک بزرگی بود برای ترامپ در انتخابات سال ۲۰۲۰ چون وسیله ای برای بی اعتبار کردن رقیب بود. عوامل مختلفی که رسما به این مکالمات گوش کردند مطلب را به مجلس گزارش دادند. در همین ارتباط موضوع این که چه جرمی از طرف رئیس جمهوری قابل استیضاح تلقی می شود مورد بحث بوده است. 

این مطالب در جلسات تدوین قانون اساسی آمریکا، اواخر قرن هجدهم، مطرح بوده است و امروزه به آن مباحث اشاره می کنند. برخی از آن مباحث امروزه هم درس آموز است. این نقل از جورج میسن، یکی از شرکت کنندگان در آن مجمع قانون اساسی سال ۱۷۸۷ است:

“آیا هیچ کسی باید ورای عدالت و قانون قرار گیرد؟ آیا آن فرد باید بالاتر از قانون قرار گیرد تا برایش ممکن شود گسترده ترین بی عدالتی ها را انجام دهد؟ یک کاندید ریاست جمهوری می تواند به رای دهندگان رشوه دهد تا انتخاب شود. آیا چنین فردی که در کار فساد بوده است تا به مقام دست یابد، باید بتواند از تنبیه بری باشد تا چنین فسادی را مجددا تکرارکند؟ ... قانون اساسی ماده ای لازم دارد تا از جامعه در مقابل بی لیاقتی، غفلت، و فریبکاری بالاترین مقام کشور محافظت کند. این که منتظر بمانیم تا در انتخابات بعدی او را از منصب بیرون کنیم کافی نیست. او ممکن است عوامل اجراییش را در کار سوء استفاده مالی فعال کند، یا به سرکوب مردم دست یازد، ممکن است با سوء استفاده از امانت و اعتمادی که به او واگذار شده دست در دست اجانب بگذارد و اعتماد ما را وجه المصالحه و معامله با اجنبی قرار دهد.” 

این آگاهی بود که سبب شد در قانون اساسی آمریکا هیچ کس ورای قانون تلقی نشود و نیروهای مختلف بر کارکرد یکدیگر نظارت و کنترل داشته باشند. هر منصب که ورای قانون باشد می تواند به مادر تمام ظلم ها و فسادها تبدیل شود.

بالاخره در مجلس نماینگان اکثریت به استیضاح ترامپ رای دادند، نوبت بعدی مربوط به بحث در سنا خواهد بود که البته اکثریت با حزب جمهوری خواه است.