ترامپ دوست دارد به جای پوتین او ایران و اعراب را آشتی دهد

نویسنده: پاول اس. سندرز

دیپلماسی ایرانی: بر خلاف استقبال تهران و دمشق از طرح "امنیت خلیج فارس" روسیه، واکنش واشنگتن به این طرح امنیتی بر خلاف انتظار مسکو بوده است: بی‌تفاوتی. برای سکوت و بی تفاوتی واشنگتن تعبیری جز مخالفت با طرح امنیتی وجود ندارد.

این طرح دربردارنده آن دسته از رویکردهای دیرین روسیه است که ایالات متحده امریکا همواره با آنها مخالفت کرده است. مشکل اساسی این است که روسیه پافشاری می کند که "عملیات های صلح‌سازی تنها باید بر مبنای قطعنامه های شورای امنیت سازمان ملل یا با درخواست مقامات قانونی کشورهایی انجام شود که هدف یورش قرار می گیرند." از آنجا که مسکو در شورای امنیت سازمان ملل حق وتو دارد، پذیرش این چارچوب به معنای پذیرش حق روسیه (و چین، بریتانیا و فرانسه) در مسدود کردن اقدام نظامی آمریکا در موقعیت های گوناگون است.

همچنین طرح مسکو از لحاظ سیاسی نیز برای آمریکا عملی نیست. چگونه ترامپ باید از راهکاری روسی در خاورمیانه حمایت کند که مستلزم دادن امتیازات بی‌شماری در زمینه سیاست های داخلی است در حالی که ماجرای دخالت روسیه در انتخابات و سایر رفتارهای سیاست خارجی مطرح است؟ این نشان می دهد یا مقامات روسی درباره سیاست های آمریکا به شدت دچار بدفهمی هستند یا  این که آنها سیاست های آمریکا را به خوبی می شناسند و با آگاهی از مخالفت واشنگتن (و شاید با هدف برانگیختن مخالفت آمریکا) پیشنهاد امنیتی خود را مطرح کرده اند. اگر این طور باشد، این طرح پیشنهادی کمتر صادقانه و بیشتر همانند تلاشی در راستای پرنفوذ و سودمند ظاهر شدن است.

مشکل دیگر این است که طرح روسیه مستلزم مشارکت تمام ذی‌نفعان در ائتلافی واحد است. مارک کاتز (Mark Katz)، استاد علوم سیاسی و کشورداری در دانشگاه جورج میسون عقیده دارد که ایالات متحده به دو دلیل با طرح امنیت روسیه مخالفت می کند. نخست این که مقامات آمریکایی روسیه را در جایگاهی نمی بیننند که بخواهد برگزار کننده گفت وگوهای آشتی بین ایران و کشورهای عربی خلیج فارس باشد، چه رسد به ایجاد روابط دوستانه بین آنها. به عبارت دیگر، دولت های کشورهای کلیدی عرب در منطقه، سیاست "گفت وگو با همه" روسیه را سیاستی بی طرفانه نمی بیینند که بتواند اختلافات را منصفانه مدیریت کند؛ آنها همچنین مسکو را برای پیش‌برد و تقویت وفاق عمومی بین طرفین متخاصم به اندازه کافی قدرتمند نمی دانند.

دوم این که به عقیده کاتز، مقامات آمریکایی موفقیت روسیه در این زمینه را خوشایند خود نمی دانند. وی در این باره می گوید: "اگر قرار است بین ایران و کشورهای خلیج فارس گفت وگوهای آشتی و تنش‌زدایی برگزار شود، مقامات آمریکایی ترجیح می دهند ایالات متحده این کار را انجام دهد. تلاش های ترامپ برای دیدار با رهبران ایرانی نشان می دهد که او امیدوار است بتواند به این دستاورد برسد."

به گفته کاتز، مقامات آمریکایی باور دارند طرح امنیتی مسکو تلاشی است برای افزایش نفوذ روسیه در منطقه و این کشور می خواهد همان قدرت خارجی باشد که ایران و کشورهای خلیج فارس برای حل اختلافات خود به آن روی خواهند کرد.

مقامات آمریکایی هراس دارند که کشورهای عربی با نزدیکتر شدن به این طرح تمایل خود برای پیوستن به سیاست های تنبیهی دولت ترامپ و اسرائیل علیه ایران را از دست بدهند. با اجرای طرح امنیتی روسیه پیگیری اهداف سیاست خارجی آمریکا دشوار خواهد شد و اگر چه ترامپ می خواهد نقش آمریکا در خاورمیانه را کاهش دهد اما نمی خواهد دست های خودش را ببندد.

منبع: المانیتور / تحریریه دیپلماسی ایرانی