خیزش زیبا

نویسنده: صابر تقی‌تبار، کارشناس ارشد علوم‌سیاسی

دیپلماسی ایرانی: لبنان این ‌روزها صحنه اعتراضات مردم علیه اوضاع خراب اقتصادی، فساد، بیکاری و ناکارآمدی دولت است. اما چیزی که بیشتر از همه جلب توجه می‌کند، شاد و صلح‌آمیز بودن این اعتراضات است. اعتراضات لبنانی‌ها به‌قدری با شور و موسیقی عجین شده که به آن، لقب "خیزش زیبا" داده‌اند.

مردم در خیابان‌های شهر گردهم آمده‌اند تا شکل نوینی از "ما" بودن و "مردم" بودن را تجربه کنند. لبنانی‌ها خیابان را با جاری ساختن زندگی عادی روزانه به تسخیر خود درآورده‌اند. گویی خیابان خانه آنهاست و مرزی بین زندگی، سیاست و اعتراض وجود ندارد.

آنها در خیابان جشن‌ می‌گیرند، رقص و پایکوبی می‌کنند و این گونه بر یاس و ترس خود غلبه می‌کنند تا امید و طراوت را به جنبش اعتراضی تزریق کنند. آنها زنجیره‌ای از کنش‌های عادی روزمره در عرصه خصوصی را تبدیل به بازی اعتراضی خود در صحنه عمومی جامعه کرده‌اند.

کنترل خیابان‌ و میدان‌ها توسط دولت نمادی از کنترل سیاست و زندگی مردم است و مردم با دور زدن اقدامات معمول و کلیشه‌وار روزانه که بر اساس عرف و عادت می‌بایست انجام می‌دادند، از این کنترل و نظارت سرپیچی می‌کنند. آن ‌هم کمتر با خرابکاری و خشونت؛ بلکه بیشتر با بودن در لحظه و لذت بردن از آن.
 
در لبنان شاهد نوعی شورش زندگی علیه اوضاعی هستیم که بر حذف و طرد و محو کردن مردم عادی از صحنه سیاست سعی می‌کرد. آنچه برای مردم اعتراضی اهمیت دارد؛ تاکید آنها بر نمایش حضور، بودن و دیده شدن است.

مردم با سلاح خنده و شادی و رقص و پایکوبی در تئاتر سیاست اعلام حضور می‌کنند. آنها سیاست و قدرت رسمی را که با زدوبند و لابی و باندبازی سیاستمداران آلوده شده، به چالش می‌کشند و سیاست را به درون روابط عادی و زیست روزانه خود، یعنی لحظه حضور خود می‌کشانند.

جامعه موزائیکی لبنان تنوع قومی، فرهنگی و مذهبی خود را درون ساختار سیاسی و حکومتی هم انعکاس داده و قدرت را بین گروه‌های مختلف پارلمانی تقسیم کرده است.

مادامی که این تنوع و گوناگونی و توازن سیاسی حفظ شود، سرکوب معترضین امکان‌پذیر نخواهد بود و این خود گواهی است بر اینکه این سرزمین اگر از مداخلات و نفوذ نیروهای ناهمگن بیرونی مصون بماند، می‌تواند الگویی از "همزیستی در عین تفاوت عمیق" را به نمایش بگذارد تا مطالبات گروه‌های اجتماعی پاسخ بگیرد و مشارکت در مسیر شناخته‌ شده خود امکان‌پذیر شود.

بله "خیزش زیبا" می‌تواند زیبا بماند؛ اگر دیگران بگذارند./هادی شهر